Της Μαριάννας Ηλιοπούλου,
Στις αρχές του μήνα, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές άρχισε να πραγματοποιεί το σχέδιό της για τη μετακίνηση χιλιάδων προσφύγων της μουσουλμανικής μειονότητας Rohingya στο ακατοίκητο, μέχρι πρότινος, νησί Bhasan Char, το οποίο βρίσκεται στην ακτή της Βεγγάλης. Την Παρασκευή 4ης Δεκεμβρίου, συγκεκριμένα, περίπου 1.600 άνθρωποι εγκατέλειψαν τους προσφυγικούς καταυλισμούς και εγκαταστάθηκαν στο νησί. Η προαναφερθείσα εξέλιξη έχει προκαλέσει ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα, από τη στιγμή που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι πρόσφυγες να μετακινηθούν και να κρατηθούν παρά τη θέλησή τους, καταπατώντας με τον τρόπο αυτό τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Τόσο οι οργανισμοί προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και οι ίδιοι οι πρόσφυγες έχουν τις αμφιβολίες τους σχετικά με τη διαμονή στο νησί, καθώς είναι ευάλωτο σε φυσικές καταστροφές, όπως η παλίρροια και οι κυκλώνες, ενώ οι υποδομές είναι ακόμα ανεπαρκείς. Έτσι, τα βασικά δικαιώματα της ιατρικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και της απασχόλησης έρχονται σε δεύτερη μοίρα ή και δε λαμβάνονται καθόλου υπόψιν. Το Μπαγκλαντές αντικρούει τις αμφιβολίες και των δύο πλευρών, δηλώνοντας πως η εγκατάσταση στο νησί Bhasan Char θα είναι εθελοντική και αποτελεί μια ασφαλή και πιο μόνιμη λύση σε σχέση με τους προσφυγικούς καταυλισμούς.
Οι αρχές του Μπαγκλαντές εδώ και χρόνια δουλεύουν πάνω στην κατασκευή χώρων φιλοξενίας περίπου 100.000 προσφύγων στο νησί, οι οποίοι μέχρι στιγμής παραμένουν στις δομές του Cox’s Bazar, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Μιανμάρ. Αναπόφευκτα, η μεγάλη συγκέντρωση προσφύγων στους καταυλισμούς δημιουργεί προβλήματα και κάνει πολύ δύσκολη τη διαβίωσή τους. Η πίεση, λοιπόν, είναι μεγάλη, καθώς περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες της μειονότητας Rohingya έχουν βρει καταφύγιο στο Μπαγκλαντές, αφότου έφυγαν από τη Μιανμάρ το 2017 για να γλιτώσουν από τις βίαιες επιθέσεις που γίνονταν σε βάρος τους. Το δικαστήριο της Χάγης, μάλιστα, είχε χαρακτηρίσει τις επιθετικές ενέργειες του στρατού της Μιανμάρ, τις δολοφονίες και το κάψιμο ολόκληρων χωριών, δράσεις γενοκτονίας κατά των Rohingya και είχε δώσει εντολή για προστασία του πληθυσμού. Η Μιανμάρ, εντούτοις, δε δέχεται τις κατηγορίες για γενοκτονία και επιμένει πως ο στρατός της είχε δράσει για την καταστολή της τρομοκρατίας.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δηλώνει πως δε συμμετείχε στις προετοιμασίες της μετεγκατάστασης των Rohingya, ενώ δεν έχουν δοθεί επαρκείς πληροφορίες για το πώς θα είναι η διαμονή στο νησί και δεν έχουν γίνει εκτιμήσεις για την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα. Είναι δικαίωμα των προσφύγων να έχουν ενημέρωση για τις ακριβείς συνθήκες κάτω από τις οποίες πρόκειται να ζουν και να πάρουν την απόφαση για τη μετεγκατάσταση μόνοι τους, χωρίς εξωτερικές πιέσεις. Όμως, αυτό το δικαίωμά τους φαίνεται να μην υπολογίζεται ιδιαίτερα, διότι υπάρχουν πληροφορίες πως δεκάδες οικογένειες είδαν τα ονόματά τους σε λίστες, οι οποίες κατέγραφαν τα άτομα που συμφωνούν με τη μετεγκατάσταση στο νησί, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχαν εκφράσει τέτοια επιθυμία. Είναι αρκετά πιθανό να συμφώνησαν ορισμένοι εξ αυτών να μεταφερθούν στο νησί, επειδή ελλοχεύει βίαιος εξαναγκασμός. Άλλωστε, οι άνθρωποι αυτοί είναι θύματα μιας περίπλοκης ανθρωπιστικής κρίσης και γνωρίζουν το σκληρό πρόσωπο της βίας και του αγώνα για επιβίωση.
Συμπερασματικά, γίνεται κατανοητό πως το Μπαγκλαντές έχει δείξει μεγάλη «γενναιοδωρία» με την απόφαση να δεχθεί τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγων, οι οποίοι είχαν σοβαρό κίνδυνο να πέσουν θύματα γενοκτονίας, αν παρέμεναν στη Μιανμάρ. Η μουσουλμανική μειονότητα των Rohingya χρήζει προστασίας, βάσει της πολύπαθης ιστορίας της ανά τα χρόνια, και για το λόγο αυτό θα πρέπει να εξασφαλίσει τη διαβίωσή της σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Τίθεται, όμως, εν αμφιβόλω αν το νησί Bhasan Char μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο, από τη στιγμή που οι συνθήκες σε αυτό δεν έχουν γίνει γνωστές, δεδομένης της έλλειψης διαφάνειας από τις διαδικασίες μετεγκατάστασης των προσφύγων. Όσο κι αν θέλει κανείς να βλέπει με ελπίδα και αισιοδοξία τα πράγματα, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει με καχυποψία τη στάση της ασιατικής χώρας. Αν το νησί θεωρείτο εν τοις πράγμασι κατάλληλο για έναν τόσο μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων Rohingya, τότε το Μπαγκλαντές δε θα δίσταζε να αποκαλύψει στοιχεία και δε θα απαγόρευε την πρόσβαση δημοσιογράφων και διεθνών οργανώσεων σε αυτό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- From Crowded Camps to a Remote Island: Rohingya Refugees Move Again, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
-
Transfer of Rohingya refugees to Bay of Bengal island ‘must be voluntary’: UN refugee agency, UN News, διαθέσιμο εδώ
-
Fears of forced removals as Bangladesh moves hundreds of Rohingya refugees to remote island, CNN. διαθέσιμο εδώ
