Του Βασίλη Τρικούπη,
Η νοτιοανατολική Ασία έχει διαχρονικά αποτελέσει πεδίο πολιτικής αστάθειας, πολέμων και αυταρχισμού από προεδρικά ή βασιλικά καθεστώτα πάντα στην κλασσική συνταγή αποτυχίας, που η δυτική αποικιοκρατία έχει συνθέσει, με αναμφίβολη επίδραση των γεωπολιτικών συσχετισμών των εκεί περιφερειακών, αλλά και των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η Ταϊλάνδη περιπίπτει για άλλη μια φορά στην αστάθεια, με μαζικές και βίαιες διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα, Μπανγκόκ, ως αντίδραση στην ακραιφνή βία και τον αυξανόμενο συγκεντρωτισμό της μοναρχίας της χώρας, με την υποστήριξη του στρατιωτικού κατεστημένου. Το τελευταίο διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Ταϊλάνδης, ιδίως μετά το πραξικόπημα του 2014, που οδήγησε στην ανάδειξη στην εξουσία, στη θέση του Πρωθυπουργού, του τέως αξιωματικού, Prayuth Chan-ocha, ο οποίος χαίρει της αμέριστης στήριξης του στρατού στην εδραίωση της εξουσίας του. Οι αντιπολιτευτικές διαδηλώσεις, έκτοτε, δεν ήταν ένα σπάνιο φαινόμενο, ωστόσο ένα νέο κύμα βίας ανανεώθηκε πρόσφατα. Οι μόλις περσινές εκλογές του Μαρτίου έδωσαν την ευκαιρία σε μεγάλη μερίδα του νέου εκλογικού σώματος να εκτονώσει την αντίδρασή του προς το στρατιωτικό καθεστώς και να αναδείξει το δημοκρατικό κόμμα «Το μέλλον μπροστά» στην τρίτη θέση, εξέλιξη που θορύβησε την εξουσία. Έτσι, τον Φεβρουάριο βρέθηκαν κατηγορίες οικονομικού χαρακτήρα και το κόμμα τέθηκε εκτός νόμου, με άμεσο αποτέλεσμα μαζικές διαδηλώσεις, παρά τα μέτρα λόγω πανδημίας και τις απαγορεύσεις μαζικών συγκεντρώσεων. Μάλιστα, οι εν λόγω συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας εντάθηκαν και μετά την εξαφάνιση -και θεωρούμενη ως απαγωγή- ενορχηστρωμένη από το κράτος επιφανών ακτιβιστών, «μπροστάρηδων» στον αγώνα κατά του ολοκληρωτισμού της μοναρχίας, του στρατού και της εγκάθετης κυβέρνησης, αλλά και απροκάλυπτες συλλήψεις άλλων, που καλύφθηκαν και από τα μέσα ενημέρωσης. Οι διαδηλωτές, κυρίως φοιτητές, ζητούν τη διάλυση της Βουλής, την παραίτηση του Πρωθυπουργού, Prayut Chan-o-Cha, καθώς επίσης και τον τερματισμό των πρακτικών αποσιώπησης των επικριτών του συστήματος στη χώρα.
Αποκορύφωμα της κρατικής καταστολής υπήρξε η έκδοση, τα ξημερώματα της Πέμπτης, διατάγματος έκτακτης ανάγκης, με σκοπό την καταστολή των διαδηλώσεων και τη συνακόλουθη σύλληψη δεκάδων. Την ίδια ημέρα, ο Βασιλιάς εμφανίστηκε στην τηλεόραση, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «η χώρα χρειάζεται ανθρώπους που αγαπούν τη μοναρχία», αρνούμενος να κάνει οποιαδήποτε ξεκάθαρη αναφορά στους διαδηλωτές και τα αιτήματά τους. Αυτή τη φορά, τα αιτήματα παρουσιάζονται διευρυμένα, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, και τον περιορισμό των εξουσιών του βασιλιά, του οποίου η προσωπολατρεία σχεδόν επιβάλλεται συνταγματικά σε όλους τους δημόσιους θεσμούς. Τέτοιες αξιώσεις, λοιπόν, αγγίζουν τα όρια της βλασφημίας. Η έκδοση του διατάγματος έκτακτης ανάγκης, μάλιστα, έγινε με πρόσχημα την εγγύτητα της διαδήλωσης με την αυτοκινητοπομπή που μετέφερε τη βασίλισσα σε μια από τις σπάνιες εμφανίσεις της βασιλικής οικογένειας στη χώρα, καθώς διαβιούν κυρίως στη Γερμανία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της συστημικής βίας και της κατάφωρης καταπίεσης θεμελιωδών πολιτικών και ατομικών ελευθεριών αποτελεί η σύλληψη δύο ακτιβιστών, που παρίσταντο στην προαναφερθείσα διαδήλωση, οι οποίοι κατηγορούνται για απόπειρα πρόκλησης σωματικής βλάβης στη Βασίλισσα Suthida και το νεότερο τέκνο της, Πρίγκιπα Dipangkorn. Οι τελευταίοι υπήρξαν αποδέκτες της μαζικής αποδοκιμασίας των συγκεντρωμένων. Οι δύο ακτιβιστές είναι, τώρα, αντιμέτωποι μέχρι και με την ανώτατη ποινή φυλάκισης, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα της χώρας, ενώ την περασμένη εβδομάδα διεξήχθησαν συνολικά 51 συλλήψεις, με διαδηλωτές να αντιμετωπίζουν ποικίλες κατηγορίες.
Καταληκτικά, είναι βεβαίως δύσκολο να προβλεφθεί ο τελικός αντίκτυπος της πολιτικής αντίδρασης των τελευταίων μηνών στη χώρα. Ωστόσο, φαίνεται πως ένα πολυπληθές και οργισμένο κίνημα, που εμφορείται κυρίως από νέους αγανακτισμένους, δυναμώνει κάθε φορά που η κυβέρνηση προσπαθεί να το ακρωτηριάσει. Η ανατροπή της εγκάθετης, ουσιαστικά, κυβέρνησης από τον στρατό θα αποτελούσε ένα ευτυχές σενάριο, όμως ο περιορισμός των εξουσιών της μοναρχίας και ο βαθύς εκδημοκρατισμός του συστήματος αποτελούν δύσκολους στόχους, που φαίνεται πως απαιτούν αρκετό αίμα ή θυσία της ελευθερίας πολλών νέων.
