Του Νικόλα Λιαροδήμου,
Κι όμως, στην Ελλάδα ήδη από το 1981 παράγουμε πετρέλαιο σε μία εγκατάσταση, η οποία μπορεί να φαίνεται μικρή για την παγκόσμια κλίμακα, μα είναι αρκετά μεγάλη για τα ελληνικά δεδομένα. Πίσω στο μακρινό 1969, παραχωρείται άδεια έρευνας σε καναδικών συμφερόντων εταιρία, η οποία το 1972 ανακαλύπτει το κοίτασμα Νότια Καβάλα. Δύο χρόνια αργότερα ανακαλύπτεται ο Πρίνος και το 1977 εγκαθίστανται οι πρώτες εξέδρες. Το 1981 παράγεται το πρώτο βαρέλι και προϋπολογίζεται πως τα κοιτάσματα έχουν απόθεμα περίπου 65 εκατομμύρια βαρέλια. Αρκετά χρόνια μετά, ενώ όλα κυλούν με αισιοδοξία, το 1994, ένα νέο κοίτασμα, ο Βόρειος Πρίνος αυτή τη φορά, έρχεται να ενδυναμώσει την δυναμική της ημερήσιας παραγωγής. Το 1999 όμως, η κατακόρυφη πτώση της τιμής του πετρελαίου, καθιστά ασύμφορη την παραγωγή στο Ελληνικό κοίτασμα, με τους Καναδούς να αποχωρούν, επιστρέφοντας το κοίτασμα στο Ελληνικό Δημόσιο.
Έκτοτε, αρκετές παλινωδίες θα ταλαιπωρήσουν την ομαλή ροή της άντλησης πετρελαίου στην Ελλάδα. Ενώ το 2001 ανακαλύπτεται το κοίτασμα ”Ε” και φαινομενικά η ανάκαμψη αρχίζει, πρακτικά προβλήματα διαχείρισης και στρατηγικής καθιστούν την παραγωγή ασταθή. Το 2005 ένας Ρουμάνος επενδυτής αποκτά την κυριότητα της εκμετάλλευσης, «ανακαλύπτει» ένα κοίτασμα ενός δισεκατομμυρίου βαρελιών, το οποίο φυσικά δεν υπήρχε, εισπράττει τεράστια ποσά από το χρηματιστηριακό παιχνίδι που σχεδίασε και τελικά, αποχωρεί. Δύο χρόνια μετά και ενώ η παραγωγή πετρελαίου στην Ελλάδα προσπαθεί να ορθοποδήσει, μία Ελληνικών συμφερόντων εταιρία, η Ενεργειακή Αιγαίου, γνωστή και ως Energean, αποκτά τον έλεγχο!
Η μικρή αυτή ιστορική αναδρομή, έγινε κυρίως για μια πρώτη γνωριμία, όσων δεν την είχαν, με την πορεία του ελληνικού κοιτάσματος από τη γέννηση του μέχρι σήμερα. Σταμάτησα την αναδρομή εκεί που αναλαμβάνουν οι Έλληνες, όχι τυχαία, διότι εκεί είναι και το σημείο καμπής.
Η Energean, μία μικρή εταιρία συγκριτικά με τους γίγαντες της παγκόσμιας πετρελαϊκής κοινότητας, αποκτά τον έλεγχο όταν όλα δείχνουν ότι ο Πρίνος στερεύει. Μόλις 2 εκατομμύρια βαρέλια απέμεναν το 2007, με την βιωσιμότητα να μεταφράζεται σε δύο έτη. Έλληνες όμως, με πείσμα και αποφασιστικότητα, ερμηνεύουν τα επιστημονικά δεδομένα, αξιολογούν τα αποτελέσματα και προχωρούν σε έρευνα και εν τέλη γεωτρήσεις που αποδίδουν καρπούς. Πάνω από 40 εκατομμύρια βαρέλια παρήχθησαν έκτοτε, αποδεικνύοντας πως το εκτόπισμα του χαρτοφυλακίου δεν είναι πάντοτε αντίστοιχο της επιτυχίας.
Η εταιρία, όχι μόνον έδωσε ζωή στο μοναδικό ενεργό κοίτασμα της χώρας και έβγαλε στην επιφάνεια πετρέλαιο, αλλά έφερε στην επιφάνεια όνειρα και φιλοδοξίες νέων ανθρώπων που με βάση την Ελλάδα, ανοίγουν τα φτερά τους στη σκακιέρα της παραγωγής του μαύρου χρυσού. Αυτό επετεύχθη χάρη στην αδιάλειπτα ασφαλή λειτουργία του κοιτάσματος, καθώς από το 1981, έως και σήμερα, δεν προκλήθηκε ούτε μία πετρελαιοκηλίδα. Οι διακυμάνσεις στην παραγωγή, από τα 28.000 βαρέλια ανά ημέρα το 1985, στην παύση της παραγωγής το 1999, 1000 βαρέλια την ημέρα το 2007 και 3000 βαρέλια το 2016, αλλά και οι μεταπτώσεις που προκαλούν οι διεθνείς συγκυρίες, ουδέποτε επηρέασαν την τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Δεκαέξι γαλάζιες σημαίες στις παραλίες της Θάσου και της Καβάλας αποδεικνύουν έμπρακτα ότι η παραγωγή πετρελαίου δεν αναιρεί ούτε εμποδίζει την τουριστική ανάπτυξη. Η ενσωμάτωση στο δυναμικό της εταιρίας νέων αποφοίτων από το ΤΕΙ Καβάλας, μηχανικών πετρελαίου κυρίως, οδηγεί τη σχέση με τον τοπικό πληθυσμό και την ανώτατη εκπαίδευση σε ιδανική συνύπαρξη. Μία εταιρία λοιπόν, που για τα δεδομένα της χώρας αποτελεί βαριά βιομηχανία, παρουσιάζει την παραγωγή πετρελαίου ως μία αβλαβή διαδικασία, υπόσχεται μηδενικούς ρύπους έως το 2050 και αντιστέκεται σθεναρά στις δοκιμασίες.
Από το 2016 η ημερήσια παραγωγή είναι 3000 βαρέλια και το 2019 προστίθενται ακόμα χίλια από την έναρξη της παραγωγής για το κοίτασμα ”Ε”. Η πανδημία όμως, και η βίαιη, κατακόρυφη πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου εκτρέπουν την δυναμική πορεία προς το στόχο των δέκα χιλιάδων βαρελιών ανά ημέρα που είχε θέσει η εταιρία. Το 2020 η παραγωγή προβλέπεται να κλείσει στα 2 με 2.5 χιλιάδες βαρέλια ανά ημέρα. Εν μέσω της δοκιμασίας, θα ανασταλεί επενδυτικό πρόγραμμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που στόχευε στη διεύρυνση της παραγωγής και θα φανεί σχεδόν αναγκαία η κρατική ενίσχυση.
Στο μεσοδιάστημα έως το σήμερα όμως, η Energean ξεφεύγει από τα σύνορα της Ελλάδος, δραστηριοποιείται σε 9 χώρες στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Θάλασσα, με αποθέματα άνω τον 800 εκατομμυρίων βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου. Επικεντρώνει την δράση της στο φυσικό αέριο και αναλαμβάνει κυριότητα σε πληθώρα σημαντικών κοιτασμάτων, όπως το Καρίς και Τανίν του Ισραήλ, που διαθέτουν περί τα 98.7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Εκτός από την παραγωγή όμως, κατέχει και σημαντικά μερίδια ή την κυριότητα σε πλήθος ερευνητικών αδειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Απέναντι, λοιπόν, στις κορόνες που κατά καιρούς ακούστηκαν, πως τα αποθέματά μας θα μας καθιστούν ισότιμους με τους Σαουδάραβες, πως όλο το Αιγαίο το Ιόνιο και η ηπειρωτική χώρα είναι γεμάτη μαύρο χρυσό και φυσικό αέριο, η Energean απάντησε με σκληρή δουλειά. Δεν υπάρχει πετρέλαιο, λένε οι ειδικοί, αν δεν τρυπήσεις και δεν το βρεις, μόνο που για να φτάσεις εκεί απαιτείται πολύς χρόνος, πολύ χρήμα και αρκετή τύχη. Αργά μα σταθερά, μία ελληνικών συμφερόντων εταιρία, που βασίζει την ύπαρξή της σε ελληνικά μυαλά κυρίως, αποδεικνύει πως η ουσιαστική δουλειά γίνεται υπομονετικά και σχεδόν αθόρυβα.
Γεννήθηκε το 1996 στην Πάτρα και μεγάλωσε στο Μάνεσι Τριταίας. Σπούδασε οικονομικά, με την παραγωγική οικονομία να του κεντρίζει το ενδιαφέρον. Πιστεύει στη δύναμη του Έλληνα να παράγει και να καινοτομεί έχοντας αδυναμία στον πρωτογενή τομέα, στα σπλάχνα του οποίου ενηλικιώθηκε.
