Της Νικολέτας Καραθανάση,
Οι κατέχοντες δεσπόζουσα θέση στην ελληνική μυθολογία ομηρικοί ήρωες γοητεύουν και γοήτευαν πάντα τους ανθρώπους, διατηρώντας ανεξίτηλη ανά τους αιώνες την πολυπόθητη υστεροφημία για την οποία αγωνίζονταν. Ένας από αυτούς, ο Αχιλλέας, για τον οποίο η υστεροφημία προκρίθηκε της μακροζωίας, αποτελεί ίσως τον πιο πολυθρύλητο και αγαπητό ήρωα των Ομηρικών Επών, κάτι που δικαιώνει την επιλογή του να πεθάνει στην Τροία. Στον Αχιλλέα έχουν αφιερωθεί πολλά, μεταξύ των οποίων και το ανάκτορο «Αχίλλειο» στην Κέρκυρα, καθώς επίσης και τα δύο αγάλματα που πλαισιώνουν τον περίβολό του και φέρουν το όνομά του: «Θνήσκων Αχιλλεύς» και «Αχιλλεύς νικών».
Ο «Θνήσκων Αχιλλεύς» (Dying Achilles) φιλοτεχνήθηκε το 1884 από τον Γερμανό γλύπτη Ernst Gustav Herter, κατόπιν παραγγελίας της Πριγκίπισσας της Αυστρίας, Σίσσυς, η οποία έκτισε και το ανάκτορο. Το άγαλμα παρουσιάζει τον Αχιλλέα που πεθαίνει, προσπαθώντας μάταια να βγάλει το ακόντιο από τη φτέρνα του. Ο επισκέπτης, αντικρίζοντας την εικόνα, παρατηρεί ότι είναι λειψή – το βέλος λείπει. Φυλάσσεται στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα, καθώς έπειτα από ζημίες που υπέστη, αφαιρέθηκε, έτσι ώστε να μπορέσει να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση.
Το άγαλμα εκπέμπει έναν αφοπλιστικό πόνο. Ο Αχιλλέας συμβολίζει την αναπόφευκτη σύγκρουση ανάμεσα στην ανθρώπινη τραγωδία – το γεγονός ότι πεθαίνει, έστω και αν ήταν άτρωτος – και την ηρωικότητα που τον διέπει – είναι ο καλύτερος πολεμιστής του Τρωικού πολέμου. Το άγαλμα είναι ανυψωμένο, όπως ανυψωμένη είναι και η φήμη του, αλλά και ο πόνος του, καθώς συνειδητοποιεί ότι διανύει τις τελευταίες στιγμές της ζωής του.
Τα συναισθήματα που χαράσσει στην ψυχή του επισκέπτη το θέαμα του αγάλματος, λέγεται ότι αντανακλούν τη συναισθηματική κατάσταση της Πριγκίπισσας Σίσσυς, όταν έδωσε την εντολή να κατασκευαστεί το άγαλμα. Το 1889, ο γιος της και διάδοχος του θρόνου Ροδόλφος, μαζί με την ερωμένη του Μαρία Βετσέρα, βρίσκονται νεκροί στο Μαγιερλινγκ, συνθέτοντας ένα μυστήριο που δεν διαλευκάνθηκε ποτέ αναφορικά με το αν επρόκειτο για δολοφονία ή αυτοχειρία. Η Σίσσυ, συντετριμμένη από τον θάνατο του γιου της, απομονώνεται στην Κέρκυρα και το άγαλμα αυτό συνιστά το αποκύημα του πόνου που βίωσε.
Μετά τη δολοφονία της Πριγκίπισσας Σίσσυς το 1907, το Αχίλλειο περνάει στα χέρια του Κάιζερ και ακόμα ένα άγαλμα του Αχιλλέα προστίθεται στην αυλή του ανακτόρου. Αυτή τη φορά, ο Γερμανός γλύπτης Johann Baptist Wirth φιλοτεχνεί το άγαλμα «Αχιλλεύς νικών», ένα μπρούτζινο άγαλμα 15 μέτρων που απαθανατίζει τον Αχιλλέα στη στιγμή της νίκης του. Στη βάση του αγάλματος υπάρχει στα αρχαία ελληνικά η επιγραφή «Αχιλλεύς νικών». Ο Κάιζερ Γουλιέλμος Β΄ θέλησε να παρουσιάσει τον Αχιλλέα ως ιδανικό στρατιωτικό πρότυπο, σύμβολο ρώμης και υπεροχής και υπέρτατο νικητή. Το άγαλμα απεικονίζει τον Αχιλλέα όρθιο, περήφανο και επιβλητικό, σε αντίθεση με τη συντριβή που εκπέμπει το άγαλμα της Σίσσυς. Ο Αχιλλέας του Κάιζερ είναι οπλισμένος με νικητήρια δόξα, όχι τελική ήττα.
Η αντίθεση ανάμεσα στα δύο αγάλματα που αναπαριστούν τον ίδιο ομηρικό ήρωα είναι πρόδηλη. Ο «Θνήσκων Αχιλλεύς» ενσαρκώνει τη θνητότητα που περιβάλλει τον ήρωα – ο Αχιλλέας επέλεξε να πεθάνει και έτσι αποδέχτηκε την ανθρώπινη φύση του. Αντίθετα, ο «Αχιλλεύς νικών» επιτυγχάνει, μέσα από τη δόξα του, να παραμείνει αθάνατος, αφού χιλιετίες μετά όλοι τον μνημονεύουν. Αν ποτέ βρεθείτε στην Κέρκυρα, αξίζει να επισκεφθείτε το Αχίλλειο, προκειμένου να θαυμάσετε την αρχιτεκτονική αρτιότητα του χώρου αλλά και την εκπληκτική αποτύπωση και των δύο όψεων ενός αθάνατου ήρωα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τα επιβλητικά αγάλματα του Αχιλλέα στο Αχίλλειον και η ιστορία τους, corfuland.gr, διαθέσιμο εδώ
