Της Κατερίνας Μανάδη,
Ίσως να έχετε ακούσει την άποψη ότι αν οι μέλισσες εξαφανίζονταν αύριο από τον πλανήτη, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να συνεχίσουν να ζουν το πολύ για 7 χρόνια. Και αυτό γιατί η επικονίαση που επιτυγχάνεται μέσω αυτού είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη σχεδόν του 70% των καλλιεργειών του ανθρώπου, ενώ δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς τις πολλαπλές εφαρμογές της πρόπολης και του μελιού που αυτά παράγουν τόσο στο πεδίο της ιατρικής, όσο και του καλλωπισμού. Παρά τη συνεξάρτηση, εντούτοις, που υπαινίσσεται η συγκεκριμένη διαπίστωση, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε βρεθεί να παίζουμε κυνηγητό με το κατά τα άλλα μικροσκοπικό αυτό έντομο, από φόβο μήπως και αποφασίσει να υπερασπιστεί τον μικροσκοπικό εαυτό του με το όπλο που του χάρισε η φύση. Η αλήθεια είναι ότι το κεντρί της μέλισσας φαντάζει αρκετά απειλητικό, ιδιαίτερα για τα άτομα που έχουν ήδη υποστεί το μένος του ιδιαίτερου αυτού εντόμου. Πάμε, λοιπόν να φωτίσουμε τι συμβαίνει ακριβώς στην περίπτωση που μια μέλισσα αποφασίσει να μας δείξει τα… δόντια της…
Το φοβερό, λοιπόν, αυτό και γνωστό σε όλους μας κεντρί της μέλισσας αποτελεί την απόληξη του τριμερούς σώματός της, στην οποία και περιέχεται το λεγόμενο δηλητήριο του δίχρωμου αυτού εντόμου. Σε περίπτωση που η μέλισσα αισθανθεί απειλή είτε ενάντια της ίδιας είτε κατά της κυψέλης της, μπορεί να τσιμπήσει τον εχθρό της, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση του κεντριού της, μαζί με τα εσωτερικά της όργανα. Δεδομένου ότι η επιβίωση χωρίς ζωτικά όργανα είναι μάλλον απίθανη, θα ήταν ασφαλές να συμπεράνουμε ότι το τσίμπημα της μέλισσας αποτελεί περισσότερο μια απέλπιδη προσπάθεια να υπερασπιστεί τον εαυτό της και την κυψέλη της λίγο πριν πεθάνει, παρά αποτέλεσμα της όποιας εκδικητικής μανίας πιστεύουμε ότι το μικρό αυτό εντομάκι τρέφει κατά του ανθρώπινου είδους. Συνεπώς, εκτός και αν την προκαλέσουμε, είτε με απότομες κινήσεις ενάντιά της, είτε φορώντας έντονα αρώματα, η μέλισσα είναι μάλλον απίθανο να μας επιτεθεί, οπότε η γνώση αυτού ίσως μετριάσει τον φόβο που αισθανόμαστε στη θέα του εντόμου.
Σε περίπτωση, ωστόσο, που πέσουμε θύμα αυτής της μορφής αυτοθυσίας, το πιθανότερο είναι ότι σύντομα μετά την επίθεση, θα αρχίσουμε να αισθανόμαστε οξύ άλγος στην προσβεβλημένη περιοχή, ενώ δεν αποκλείεται να παρατηρήσουμε και ένα ελαφρύ πρήξιμο, συνοδευόμενο από ερυθρότητα. Με την υποχώρηση του πρώτου κύματος του πόνου, δεν είναι σπάνιο και ένα ελαφρύ αίσθημα κνησμού στην περιοχή.
Η πιο δραματική εξέλιξη που θα μπορούσαμε να αναμένουμε σε ένα τέτοιο σενάριο, είναι η παρουσία αναφυλακτικής αντίδρασης, ως αποτέλεσμα αλλεργίας στο δηλητήριο της μέλισσας. Στην περίπτωση αυτή, τα συμπτώματα είναι αρκετά πιο έντονα, με δυσκολία στην αναπνοή, ταχυκαρδία, και έντονη κνίδωση στην περιοχή του τσιμπήματος να προμηνύουν μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Αξίζει, στο σημείο αυτό, να αναφερθεί, ότι επειδή ο οργανισμός μας ευαισθητοποιείται, παράγοντας τα αντίστοιχα αντισώματα στο αλλεργιογόνο δηλητήριο της μέλισσας, η ακραία αυτή αντίδραση συνήθως εμφανίζεται μετά την πρώτη επαφή με αυτό, άρα μετά το πρώτο τσίμπημα. Εν πάσει περιπτώσει, η αναζήτηση εξειδικευμένης ιατρικής βοήθειας σε περίπτωση γνωστής αλλεργίας κρίνεται απαραίτητη.
Εάν, από την άλλη, το τσίμπημα δεν οδηγεί τον οργανισμό μας σε τόσο δραστικά μέτρα, η αντιμετώπισή του αποτελεί σχετικά απλή διαδικασία. Καταρχάς, το πρώτο μας βήμα θα πρέπει να είναι η απομάκρυνση του κεντριού. Για τον σκοπό αυτό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα νύχια μας, μια γάζα, ένα τσιμπιδάκι, γενικότερα όποιο μέσο δεν επιδεινώνει τον ήδη έντονο πόνο που βιώνουμε. Η άμεση απομάκρυνση του κεντριού είναι απαραίτητη, καθώς στοχεύει στην ελαχιστοποίηση του δηλητηρίου που θα εισέλθει στον οργανισμό. Κατά δέυτερον, οφείλουμε να καθαρίσουμε το τραύμα, τοποθετώντας την περιοχή κάτω από τρεχούμενο καθαρό νερό και εν συνεχεία να τοποθετήσουμε έναν ψυκτικό παράγοντα σε αυτή, για παράδειγμα πάγο, προκειμένου να περιορίσουμε το πρήξιμο. Για την ανακούφιση του πόνου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν βασικό παράγοντα, όπως η αμμωνία, έτσι ώστε να εξουδετερώσουμε το όξινο δηλητήριο του εντόμου αυτού. Κατόπιν όλων αυτών των σχετικά άμεσων κινήσεων, καλό θα ήταν να προμηθευτούμε και ένα αντισταμινικό, προκειμένου να αποτρέψουμε τυχόν ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Βέβαια, όσο απλή και να είναι η διαδικασία αντιμετώπισης του τσιμπήματος, θα προτιμούσαμε όλοι να αποφύγουμε να ξυπνήσουμε τα προστατευτικά ένστικτα του δίχρωμου αυτού εντόμου. Για να το πετύχουμε αυτό, εκτός από τις έντονες κινήσεις, καλό θα ήταν να αποφύγουμε να εκθέτουμε φαγητά σε περιοχές που είναι πιθανόν να προσελκύσουν μέλισσες (δεν είναι άλλωστε τυχαίο που κάθε φορά μαζεύονται πάνω από τα κρέατα). Ακόμη, εξίσου απαγορευτικό θα ήταν να προτιμούμε ρούχα με το χαρακτηριστικό floral, καθώς αυτό θυμίζει στις μέλισσες το φυσικό τους περιβάλλον, σημαδεύοντάς μας ως πιθανό τους στόχο στην πορεία τους για τη συλλογή του αγαπημένου τους νέκταρ. Με την ίδια λογική, θα ήταν προτιμότερο να αποφύγουμε και τυχόν αρώματα που ενδέχεται να έχουν εμπνευστεί από τη φύση. Τέλος, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι ο πανικός δεν είναι σε καμία περίπτωση καλός σύμβουλος, οπότε ακόμη και αν αισθανθούμε το έντομο αυτό να μας πλησιάζει, καλό θα ήταν να παραμείνουμε ψύχραιμοι προκειμένου να αποφύγουμε ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Απ’ όλα τα παραπάνω, λοιπόν, εύκολα καταλαβαίνει κανείς, ότι παρ’ όλο που σε καμία περίπτωση το τσίμπημα της μέλισσας δεν μπορεί να θεωρηθεί ευχάριστη εμπειρία, εφόσον γνωρίζουμε πώς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, δεν είναι απαραίτητο να τρέχουμε να κρυφτούμε κάθε φορά που αντικρίζουμε το μικρό αυτό έντομο στο οπτικό μας πεδίο. Διατηρώντας την ψυχραιμία μας, έχοντας προνοήσει, παράλληλα, ώστε να έχουμε προμηθευτεί τα απαραίτητα ανακουφιστικά μέσα, μπορούμε να κινούμαστε ελεύθερα, θα είμαστε σε θέση να εξασφαλίσουμε μια αρμονική συνύπαρξη με το είδος που φροντίζει για τη συνέχιση της ανθρώπινης ζωής, ίσως περισσότερο και από εμάς τους ίδιους…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bee sting, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Simple Steps to treat bee and wasp stings- plus tips to prevent them, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
