Από τις στάχτες στην πολιτική αντιπαράθεση: Η δήλωση Βούλτεψη που δίχασε

Του Νίκου Ζαβίτσα,

Οι πυρκαγιές που μαίνονται σε όλη τη χώρα τις τελευταίες ημέρες έχουν αφήσει πίσω τους στάχτες, απώλειες και μια κοινωνία βαθιά κουρασμένη από την επαναλαμβανόμενη τραγωδία κάθε καλοκαίρι. Ενώ η κοινή γνώμη περίμενε από τους πολιτικούς λόγια στήριξης και συγκεκριμένες λύσεις, η βουλεύτρια της Νέας Δημοκρατίας, Σοφία Βούλτεψη, επέλεξε να εστιάσει αλλού: «Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε εθελοντές».

Η φράση αυτή, ειπωμένη στον αέρα τηλεοπτικής εκπομπής, άναψε φωτιές πέρα από τις πραγματικές. Αντί να επικεντρωθεί στις διαχρονικές ελλείψεις του κρατικού μηχανισμού, στους περιορισμένους πόρους και στην απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής πρόληψης, η κ. Βούλτεψη έριξε το βάρος στους πολίτες. Και αυτή η στάση θεωρήθηκε από πολλούς ως προκλητική, υποτιμητική και αποπροσανατολιστική.

Οι συγκρίσεις που δεν στέκουν

Για να ενισχύσει το επιχείρημά της, η κ. Βούλτεψη ανέφερε παραδείγματα από τη Γερμανία και την Αυστρία, όπου το πυροσβεστικό σώμα στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε εθελοντές. Όμως, η πραγματικότητα σε αυτές τις χώρες διαφέρει ριζικά. Οι εθελοντές εκεί έχουν πολυετή εκπαίδευση, άρτιο εξοπλισμό και εντάσσονται σε ένα σύστημα που λειτουργεί με πειθαρχία, συνέπεια και συνεχή κρατική επένδυση. Δεν καλούνται ξαφνικά να καλύψουν κενά επειδή το κράτος αδυνατεί να στηρίξει τους επαγγελματίες πυροσβέστες.

Στην Ελλάδα, αντίθετα, οι εποχικοί πυροσβέστες συχνά δουλεύουν σε καθεστώς ανασφάλειας, με καθυστερήσεις σε προσλήψεις, περιορισμένα μέσα και εξαντλητικά ωράρια. Εθελοντές φυσικά υπάρχουν, αλλά δεν μπορεί να επαφίεται η προστασία της χώρας σε αυτούς, ούτε να παρουσιάζονται ως υποκατάστατο της κρατικής ευθύνης.

Η οργισμένη απάντηση των πυροσβεστών

Η Ένωση Εποχικών Πυροσβεστών δεν άφησε τη δήλωση να περάσει αναπάντητη. Με έντονο ύφος υπογράμμισε ότι την ώρα που οι πυροσβέστες δίνουν μάχη χωρίς ύπνο, ταξιδεύοντας από άκρη σε άκρη της χώρας, είναι απαράδεκτο να ακούγονται τέτοιες τοποθετήσεις. «Δεν είναι όλα επικοινωνιακή πολιτική», ανέφεραν, προσθέτοντας ότι θα ήταν προτιμότερο οι πολιτικοί να σιωπούν όταν δεν έχουν να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια.

Η απάντηση αυτή δείχνει την κόπωση και την αγανάκτηση όσων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Οι πυροσβέστες δεν ζητούν χειροκροτήματα ούτε δηλώσεις στα κανάλια· ζητούν στήριξη, ενίσχυση, αναγνώριση και κυρίως ένα σοβαρό αντιπυρικό σχέδιο που δεν θα τους αφήνει κάθε χρόνο να παλεύουν με τις φλόγες απροετοίμαστοι.

Οι πολιτικές αντιδράσεις

Η αντιπολίτευση βρήκε στη δήλωση της κ. Βούλτεψη μια ευκαιρία να αναδείξει την ανεπάρκεια της κυβέρνησης. Η Νέα Αριστερά έκανε λόγο για «ανεκδιήγητη δήλωση» και ζήτησε την αποπομπή της από την κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ. Άλλες φωνές της αντιπολίτευσης επισήμαναν ότι με τέτοιες τοποθετήσεις επιχειρείται μια επικίνδυνη μετατόπιση της ευθύνης: από το κράτος προς τους ίδιους τους πολίτες.

Η αντιπαράθεση αυτή δεν είναι απλώς επικοινωνιακή. Αγγίζει τον πυρήνα της πολιτικής για την πολιτική προστασία. Διότι, αν η κυβέρνηση θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι η «έλλειψη εθελοντών», τότε αποδέχεται σιωπηρά ότι δεν είναι δική της δουλειά να οργανώσει, να ενισχύσει και να στηρίξει το πυροσβεστικό σώμα. Και αυτό αποτελεί πολιτική ομολογία αποτυχίας.

Οι πυρκαγιές δεν σβήνουν με δικαιολογίες

Η αλήθεια είναι απλή και σκληρή. Οι πυρκαγιές δεν σβήνουν με συγκρίσεις, ούτε με δηλώσεις στα τηλεοπτικά πάνελ. Σβήνουν με ανθρώπους εκπαιδευμένους, με σύγχρονα μέσα, με αεροπλάνα που πετούν και όχι καθηλωμένα στο έδαφος, με οχήματα που δεν χαλάνε στη μέση του δρόμου. Σβήνουν με πρόληψη, με καθαρισμούς δασών, με σχέδιο.

Και όλα αυτά δεν είναι δουλειά των πολιτών, αλλά της Πολιτείας. Ο εθελοντισμός είναι πολύτιμος, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη θεσμική υποχρέωση του κράτους. Αντίθετα, χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να συνδυάζει μόνιμο προσωπικό, εποχικούς, εθελοντές και τοπική αυτοδιοίκηση.

Η ευθύνη των πολιτικών

Η δήλωση Βούλτεψη δείχνει κάτι ευρύτερο: την τάση ορισμένων πολιτικών να μεταθέτουν τις ευθύνες στους πολίτες, αντί να λογοδοτούν για τις δικές τους παραλείψεις. Όμως, οι πυρκαγιές δεν προσφέρονται για πολιτικά παιχνίδια. Κάθε λάθος κοστίζει ζωές, σπίτια, περιβάλλον.

Η κοινωνία κουράστηκε να ακούει για «ακραία φαινόμενα» και «ανεπαρκείς εθελοντές». Θέλει απαντήσεις και έργα. Θέλει να ξέρει ότι το καλοκαίρι δεν θα είναι συνώνυμο με τον φόβο της φωτιάς.

Επίλογος

Η δήλωση της κ. Βούλτεψη ήταν ίσως άστοχη· όμως, η ουσία είναι βαθύτερη. Αποκαλύπτει μια πολιτική που αντί να αναγνωρίσει τις αδυναμίες της, ψάχνει άλλοθι. Οι πυροσβέστες, με κίνδυνο της ζωής τους, δεν αξίζουν τέτοια απαξίωση. Αξίζουν σεβασμό και ουσιαστική στήριξη.

Κι όπως θα έλεγε κάθε άνθρωπος που έζησε από κοντά τις φλόγες: η φωτιά δεν περιμένει δηλώσεις. Θέλει σχέδιο, μέσα και ανθρώπους. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς στάχτη στα μάτια.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Η δήλωση της Βούλτεψη για τις φωτιές και οι αντιδράσεις των εθελοντών, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ