Της Άννας — Μαρίας Τσαρτσίδου,
Στη σημερινή εποχή παρατηρείται όλο και συχνότερα το πρόβλημα της συναισθηματικής «κόπωσης» των νέων. Ένα πρόβλημα, που αν και εκ πρώτης όψεως δε φαίνεται σοβαρό ή αντιληπτό —δεδομένου όλων των επιλογών που υπάρχουν για να μην αισθάνονται σωματικά και συναισθηματικά κουρασμένοι—, είναι πραγματικά πολύ πιο σοβαρό από ότι φαντάζει. Θα πρέπει να εξεταστεί μάλιστα κάτω από το πρίσμα της ψηφιακής πίεσης που κατακλύζει τους νέους και — σχεδόν πάντα— είναι αναπόφευκτη.
Ας αναλυθεί αρχικά, όμως, τι είναι η ψηφιακή πίεση. Είναι η πίεση που ασκείται στους νέους εξαιτίας της αίσθησης ότι πρέπει συνεχώς να είναι «ενεργοί» και διαθέσιμοι σε όλα τα διαδικτυακά δρώμενα. Τα social media δημιουργούν συνέχεια αυτή την πλασματική ανάγκη να είσαι συνεχώς μέσα σε όλα, να πρέπει να χειριστείς όλες τις πλατφόρμες, να ακολουθήσεις όλες τις τάσεις, να ποστάρεις, να μην αποσυνδέεσαι. Όλα αυτά δημιουργούν άγχος στους νέους και φόβο μήπως χάσουν κάτι, να μην μείνουν πίσω ή έξω από τα πράγματα.
Όλη αυτή η ψηφιακή πίεση, λοιπόν, μπορεί να οδηγήσει τους νέους, οι οποίοι ήδη έχουν τη ροπή προς τη σύγκριση και τη μίμηση, σε υπερβολική συνδεσιμότητα προκειμένου να εντυπωσιάσουν. Ή μάλλον καλύτερα για να φανούν, για να δείξουν πως «είμαι και εγώ εδώ». Οπότε αυτό συνεπάγεται με ακατάπαυστό σκρολάρισμα στο κινητό, χάσιμο δημιουργικού και παραγωγικού χρόνου, ακόμα και απομάκρυνση από την πραγματικότητα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ανάπτυξης καταθλιπτικών συνδρόμων, άγχους ή φόβου απώλειας, το γνωστό πλέον «FOMO», δηλαδή τον φόβο πως αν χάσουν κάποια νέα τάση ή event θα μείνουν εκτός.
Φυσικά, οι κίνδυνοι που ελλοχεύει όλη αυτή η ψηφιακή πίεση είναι πολλοί παραπάνω από όσους αναπτύχθηκαν. Οι νέοι περνούν ένα «γολγοθά» τελειομανίας, μέσα από τον οποίο πρέπει να δείχνουν καθημερινά πόσο τέλεια είναι η ζωή τους. Να παρουσιάζουν μια ωραιοποιημένη εικόνα της πραγματικότητας, χωρίς λάθη, χωρίς ατέλειες. Έτοιμοι πάντα για δημόσια έκθεση∙ με λίγα λόγια βιώνουν μια διαδικασία συνεχόμενης αξιολόγησης προκειμένου να είναι κοινωνικά αποδεκτοί.
Και τι διακυβεύεται; Σχεδόν όλες οι ανθρώπινες αξίες. Οι άνθρωποι αξιολογούνται από τα profile και τα likes τους, οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται ολοένα και πιο επιφανειακές, γρήγορες και απρόσωπες. Φτιάχνονται και διαλύονται σε μια μέρα, καθώς τα θεμέλια τους είναι ανεδαφικά. Ακόμα η αυθεντικότητα αργοπεθαίνει. Επικρατεί μια κοινότυπη μονοτονία όπου τίποτα δεν είναι πρωτότυπο. Όλοι είναι καλά, γιατί όλοι μοιάζουν μεταξύ τους και κανένας δε θέλει να μπει στη διαδικασία να διαφέρει.
Μετά από όλα αυτά, γίνεται αντιληπτό πως η συναισθηματική υπερκόπωση των νέων εξαιτίας της ψηφιακής πίεσης, δεν είναι «αστειάκι». Είναι υπαρκτό κοινωνικό πρόβλημα. Οι νέοι υποφέρουν και ας το κρύβουν πίσω από μια τέλεια βιτρίνα. Δεν έχουν άλλα ψυχικά αποθέματα, δε χαίρονται καν τον αυθορμητισμό της ηλικίας τους και νιώθουν συνεχώς ανεπαρκείς. Όλο αυτό το άγχος, οι υπερβολικές απαιτήσεις, οι φανταστικές προσδοκίες που τους βομβαρδίζουν καθημερινά από τόσες πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις κάποια στιγμή θα τους κατακερματίσει. Και τότε δεν θα νιώθουν απλά λίγο, τότε δεν θα νιώθουν τίποτα.
Αν το πρόβλημα συνεχίσει να εντείνεται με τους ρυθμούς που εξελίσσεται η τεχνολογία, τότε θα πρέπει να βρεθεί κάποια λύση. Μια αρμονική συνύπαρξη ψηφιακού και φυσικού κόσμου. Και αυτή η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από την ισορροπία. Μια μέση λύση. Ο ψηφιακός κόσμος μπορεί να γίνει πραγματικά πολύ κουραστικός, για αυτό και πρέπει να τον χρησιμοποιούμε με σύνεση και προσοχή. Να τον χρησιμοποιούμε απλά σαν εργαλείο για να διευκολύνει τη ζωή μας και όχι να τη δυσκολεύει. Όχι σαν μέσο για να δείξουμε την αξία μας σαν άνθρωποι. Γιατί αν μπεις σε αυτήν τη διαδικασία, τότε η αξία χάνεται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Fighting Digital Fatigue, psychologytoday.com, διαθέσιμο εδώ
