Της Φανής – Υβόννης Κυρκιλή,
Η νέα ισπανική-καταλανική ταινία, «Το 47», του επιτυχημένου Μαρσέλ Μπαρένα, που προβάλλεται τώρα στα σινεμά, βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, ακολουθεί ένα κόκκινο λεωφορείο, με το νούμερο 47, που εκτελεί τη διαδρομή του στη Βαρκελώνη της ταραγμένης αλλά και μεταμορφωτικής δεκαετίας του ‘70.
Ο οδηγός του, ο Μανόλο Βιτάλ, είναι κάτοικος ενός φτωχικού οικισμού στην άκρη της πόλης, με το όνομα Τόρε Μπαρό· μία δυσπρόσιτη, περιθωριοποιημένη γειτονιά, μακριά από τις ανέσεις και τα φώτα της ανερχόμενης τότε πρωτεύουσας της Καταλονίας.
Ο Μανόλο, γιος κομμουνιστή εκτελεσμένου από τους Φαλαγγίτες του δικτάτορα Φράνκο, έφτασε στο μέρος αυτό το 1958 όταν κι εκδιώχθηκε βίαια από την ισπανική επαρχία μαζί με άλλους συντοπίτες του. Οι πρόσφυγες, τίμια, συνεργατικά και με πολύ μόχθο, κατάφεραν να χτίσουν ένα-ένα τα σπίτια τους, «με τα ίδια τους τα χέρια», όπως περήφανα επαναλαμβάνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας ο ακούραστος ήρωας. Δύο δεκαετίες μετά, εξακολουθεί να παλεύει για τη βελτίωση της ζωής στην, ξεχασμένη πίσω από το βουνό, συνοικία του. Άλλωστε, για αυτόν «Η αξιοπρέπεια δεν είναι κάτι αφηρημένο. Είναι το να έχει ο καθένας πρόσβαση σε νερό, σχολείο, ιατρική περίθαλψη, συγκοινωνία»: όλα όσα λείπουν, με άλλα λόγια, από το μικρό Τόρε Μπαρό.
Ενώ το κέντρο, λοιπόν, αρχίζει να εκσυγχρονίζεται και να ευημερεί, η περιφέρεια της πόλης παραμένει αποκομμένη, στερούμενη βασικών υποδομών, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες. Οι τοπικές αστυνομικές και δημοτικές αρχές απορρίπτουν τα αιτήματα για επέκταση του οδικού δικτύου, επικαλούμενοι πρακτικές δυσκολίες· κλείνουν τα αυτιά τους στις διαμαρτυρίες ή ακόμη και τις τιμωρούν!
Ένα συνταρακτικά θλιβερό γεγονός θα κορυφώσει την απελπισία των «απόκληρων» ανθρώπων του λόφου: βρίσκονται πράγματι αβοήθητοι κι ανήμποροι στο έλεος της τύχης. Ο Μανόλο, τότε, θα πάρει το τιμόνι στα χέρια του: τελικός προορισμός, η ανατροπή της ανισότητας και της αδικίας. Κεντρικό σύνθημα, «το Τόρε Μπαρό είναι Βαρκελώνη»!
Σε μία σιωπηλή πράξη ανυπακοής, θα δανειστεί το λεωφορείο της γραμμής 47, οδηγώντας το ο ίδιος στο κατώφλι του σπιτιού του — μέσα από στενούς, κακοτράχαλους και λασπωμένους δρόμους. Η «λεωφορειοπειρατεία», όπως αποκαλέστηκε, γρήγορα θα εξελιχθεί σε μαζική γιορτή, που επισφραγίζεται γλυκά από τον αντικαθεστωτικό, αντι-φρανκικό ύμνο “Gallo Rojo, Gallo Negro” και μέχρι σήμερα συμβολίζει τη δικαίωση της εργατικής τάξης.
Για δύο ώρες, έχουμε γίνει μάρτυρες ενός μακρύ και επίμονου αγώνα κόντρα σε ένα ολόκληρο σύστημα, που αδιαφορεί για τις ανάγκες μίας ευάλωτης κοινωνικής ομάδας και αρνείται πεισματικά να διευκολύνει τη διαβίωσή της. Η ταινία, κουβαλώντας έτσι βαρύ πολιτικό φορτίο, χαρτογραφεί με ευαισθησία το επίτευγμα μιας αστικής επανάστασης, καταδεικνύοντας παράλληλα το πως «η γραφειοκρατία μπορεί να γίνει βασική μέθοδος καταστολής σε ένα δημοκρατικό κράτος».
Ο Καταλανός ηθοποιός, Έντουαρτ Φερνάντεζ, που ερμηνεύει με αξιοσημείωτη αυθεντικότητα τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα, ομολογεί: «Ο Μανόλο Βιτάλ είναι ένας άνθρωπος που έχτισε τη Βαρκελώνη με τα ίδια του τα χέρια. Και γι’ αυτό τον αγαπώ πολύ. Χωρίς να το επιδιώκει, λειτούργησε επαναστατικά για την πόλη και άθελά του υπήρξε ηγέτης με έναν εντελώς φυσικό τρόπο. Υπερασπίστηκε την αξιοπρέπεια των μεταναστών και της κοινότητας».
Κλείνοντας, το πολυβραβευμένο βιογραφικό-κοινωνικοπολιτικό δράμα «47», «κινηματογραφικά στιβαρό, μα κι αισιόδοξο», εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία ενός ταπεινού λαϊκού ήρωα που κατάφερε να αφήσει το αποτύπωμά του στην πορεία της σύγχρονης Βαρκελώνης, αποδεικνύει τρανά ότι όταν το κράτος αποτυγχάνει να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, είναι η ώρα των πολιτών να κινητοποιηθούν, να αντισταθούν, να διεκδικήσουν ένα διαφορετικό μέλλον. Το σοσιαλιστικό μήνυμα για τη σημασία της συλλογικής προσπάθειας υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και η νηφάλια υπενθύμιση του μεταναστευτικού παρελθόντος όλων μας είναι μάλλον όσα ηχηρά «κορνάρει» το 47 στο 2025.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Το 47- πληροφορίες για την ταινία, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
