Της Άννας Ηλίου,
Το καλοκαίρι φέρνει μαζί του την επιθυμία για δροσερές γεύσεις και φρούτα γεμάτα ζωντάνια και θρεπτικά συστατικά. Ο ανανάς, με την έντονα γλυκόξινη γεύση και το χαρακτηριστικό άρωμά του, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των εποχιακών μας απολαύσεων — από τις δροσερές φρουτοσαλάτες έως τα εξωτικά κοκτέιλ στις παραλίες. Ωστόσο, η απόλαυσή του συχνά συνοδεύεται από μια παράξενη ενόχληση: ένα ελαφρύ «κάψιμο» ή «τσίμπημα» στη γλώσσα ή στον ουρανίσκο, που μπορεί να αποθαρρύνει τον ανυποψίαστο καταναλωτή. Πού οφείλεται, όμως;
Ο λόγος σήμερα για τη βρομελίνη· ένα μείγμα πρωτεολυτικών ενζύμων —δηλαδή ενζύμων που διασπούν πρωτεΐνες σε μικρότερα πεπτίδια και αμινοξέα— που εξάγεται κυρίως από τον ανανά (Ananas comosus). Αν και η συγκέντρωσή της είναι υψηλότερη στο κοτσάνι, η βρομελίνη απαντάται και στον καρπό που καταναλώνουμε. Καθώς το ένζυμο έρχεται σε επαφή με τις πρωτεΐνες της επιφάνειας του βλεννογόνου του στόματος, τις διασπά, προκαλώντας μια καυστική αίσθηση στο στόμα, τη γλώσσα και τα ούλα.
Πέρα, όμως, από αυτήν την παροδική «ανεπιθύμητη ενέργεια», έχει αποδειχτεί ότι η βρομελίνη διαθέτει σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες, από τη ρύθμιση της φλεγμονής ως την προστασία του καρδιαγγειακού. Πάμε να γνωρίσουμε την ευεργετική πλευρά της βρομελίνης, και κατ’ επέκταση, του ανανά:
- Πρωτεολυτική δράση και πέψη: Όπως αναφέρθηκε, η πιο γνωστή λειτουργία της βρομελίνης είναι η πρωτεολυτική της ικανότητα. Δρα, λοιπόν, στο πεπτικό σύστημα βοηθώντας στη διάσπαση των πρωτεϊνών σε πιο εύπεπτα συστατικά. Αυτό τη καθιστά ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα με δυσπεψία ή σε περιπτώσεις όπου η διατροφή είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Με την καλύτερη πέψη, βελτιώνεται η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών και μειώνεται η αίσθηση βάρους στο στομάχι.
- Αντιφλεγμονώδης δράση: Η βρομελίνη έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη φλεγμονή και το οίδημα, δρώντας σε πολλαπλά επίπεδα. Μπορεί να καταστείλει την παραγωγή φλεγμονωδών μεσολαβητών (όπως οι προσταγλανδίνες) και να μειώσει τη συγκέντρωση κυτταροκινών (π.χ. TNF-α και IL-6) που εμπλέκονται σε χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα και οι μυοσκελετικοί πόνοι. Η ικανότητά της να επηρεάζει την κινητικότητα των λευκοκυττάρων την καθιστά, επίσης, υποσχόμενη για την αντιμετώπιση φλεγμονών του αναπνευστικού.
- Αναλγητική δράση: Συχνά η φλεγμονή συνοδεύεται από πόνο. Η βρομελίνη, μέσω της μείωσης της φλεγμονής, δρα και ως φυσικό αναλγητικό. Σε μελέτες που αφορούν τραυματισμούς και μετεγχειρητικό πόνο, η χορήγησή της οδήγησε σε σημαντική μείωση της ανάγκης για φαρμακευτικά παυσίπονα. Ακόμη, η βρομελίνη επηρεάζει την παραγωγή προσταγλανδινών, που συμμετέχουν στην αντίληψη της αίσθησης του πόνου, ενισχύοντας έτσι την αναλγητική της δράση.
- Ανοσορρυθμιστική δράση: Η βρομελίνη φαίνεται να προωθεί την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος. Από τη μία ενισχύει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά λοιμώξεις αυξάνοντας την παραγωγή αντισωμάτων και την ενεργοποίηση των λευκών αιμοσφαιρίων, ενώ, από την άλλη, βοηθά στη ρύθμιση της υπερβολικής ανοσοαπόκρισης που συνεπάγεται αυτοάνοσα νοσήματα.
- Αντιθρομβωτική δράση και καρδιαγγειακή προστασία: Μια από τις πιο σημαντικές ιδιότητες της βρομελίνης είναι η ικανότητά της να διασπά το ινώδες, πρωτεΐνη-κλειδί στον σχηματισμό θρόμβων. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου θρόμβωσης και προστατεύει από σοβαρά καρδιαγγειακά επεισόδια, όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό.
- Αντικαρκινική δράση (υπό διερεύνηση): Προκλινικές μελέτες έχουν υποδείξει ότι η βρομελίνη μπορεί να συμβάλλει στην αναστολή της ανάπτυξης όγκων, μέσω της ρύθμισης των φλεγμονωδών οδών και της ενίσχυσης της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, η αντικαρκινική αυτή ιδιότητα αποτελεί προς το παρόν πεδίο υπό διερεύνηση.
Υπάρχουν κίνδυνοι;
Στη φυσική του μορφή, ο ανανάς θεωρείται ασφαλής για τους περισσότερους. Παρόλα αυτά:
- Σε μεγάλη κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο στομάχι
- Άτομα με αλλεργία στον ανανά ή το λάτεξ ίσως εμφανίσουν αντίδραση
- Τα συμπληρώματα βρομελίνης χρειάζονται ιατρική συμβουλή, ειδικά αν λαμβάνονται φάρμακα για το αίμα (αντιπηκτικά) ή αν υπάρχει ιστορικό έλκους
Αντί κατακλείδας
Τελικά, η βρομελίνη δεν είναι απλώς η χημική αιτία που νιώθουμε το στόμα μας να «τσιμπάει» μετά τον ανανά — είναι κι ένας μικρός αλλά πανίσχυρος σύμμαχος της υγείας. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα δαγκώσουμε ένα κομμάτι και θα νιώσουμε το στόμα μας να «διαμαρτύρεται», ας θυμηθούμε: αυτό το ελαφρύ κάψιμο είναι το τίμημα για μια δαγκωματιά υγείας. Άλλωστε η ιστορία είναι γνωστή: μερικά από τα πιο ωφέλιμα πράγματα στη ζωή… δεν είναι πάντα απαλά!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Bromelain, a Group of Pineapple Proteolytic Complex Enzymes (Ananas comosus) and their possible therapeutic and clinical effects: A summary, MDPI foods, διαθέσιμο εδώ
