Της Δήμητρας Βασιλείου,
Η πρόσφατη ένταση στο ελληνικό μπάσκετ με αιχμές για παραβίαση κανονισμών, παρεμβάσεις στα διαιτητικά όργανα και δημόσιες αμφισβητήσεις αποφάσεων, θέτει στο προσκήνιο το ερώτημα: πόσο ώριμο και λειτουργικό είναι το ισχύον σύστημα απονομής αθλητικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα; Στο παρόν άρθρο, επιχειρείται μια συνοπτική επισκόπηση του αθλητικού δικαίου, με εστίαση στον ρόλο του αθλητικού δικαστή και στη σχετική νομολογία.
Θεσμική θεμελίωση του αθλητικού δικαίου στην Ελλάδα
Ο βασικός κορμός του ελληνικού αθλητικού δικαίου απορρέει από τον Ν. 2725/1999, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα (ιδίως με τους Ν. 4049/2012, Ν. 4809/2021 και Ν. 4938/2022). Ο νόμος αυτός ρυθμίζει:
-
Τη δομή και λειτουργία των αθλητικών σωματείων και ομοσπονδιών (αρ. 1-24)
-
Τα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα (αρ. 124-127)
-
Τις διοικητικές και οικονομικές διαφορές (αρ. 130)
-
Τη σύσταση και λειτουργία του ΑΣΕΑΔ (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλύσεως Αθλητικών Διαφορών)
Σημαντικό είναι το άρθρο 126Α παρ. 1Ν. 2725/1999, που προβλέπει ότι:
«Το ΑΣΕΑΔ είναι το ανώτατο όργανο επίλυσης αθλητικών διαφορών και εδρεύει στην Αθήνα. Αποτελείται από ανώτατους και ανώτερους τακτικούς δικαστές».
Η ύπαρξη διοικητικών αλλά και ιδιωτικού δικαίου διαφορών μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών (σωματεία- αθλητές- ομοσπονδίες- λίγκες) καθιστά το αθλητικό δίκαιο έναν διεπιστημονικό και μικτό νομικό κλάδο, που απαιτεί εξειδίκευση και γνώση τόσο των κανόνων του δημοσίου δικαίου όσο και της ιδιωτικής αυτονομίας.
Ο Ρόλος του Αθλητικού Δικαστή
Ο λεγόμενος «αθλητικός δικαστής» δεν είναι μια ενιαία οντότητα. Υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα απονομής αθλητικής δικαιοσύνης:
Α) Πειθαρχικά Όργανα Ομοσπονδιών
Λειτουργούν σε πρώτο βαθμό και εφαρμόζουν πειθαρχικούς κανονισμούς κάθε ομοσπονδίας (π.χ. ΚΑΠ, ΕΟΚ) και συνήθως αποτελούνται από νομικούς, όχι όμως πάντα δικαστές.
Β) Μονομελές/ Πειθαρχικό όργανο ΕΣΑΚΕ (για Basket League)
Δικάζει πειθαρχικά παραπτώματα αγωνιστικής φύσης, βάσει του Πειθαρχικού Κανονισμού ΕΣΑΚΕ, αλλά πάντα υπό την ομπρέλα των αποφάσεων της ΕΟΚ.
Γ) ΑΣΕΑΔ (Αρ. 126 Α)
Επιλαμβάνεται κατ’ αναίρεση ή κατ’ έφεση σε αποφάσεις ομοσπονδιών, ενώ η νομολογία του λειτουργεί ως σημείο αναφοράς.
Πρόσφατα ζητήματα και νομολογικές τάσεις
Οι τελικοί της Basket League 2024-2025 συνοδεύτηκαν από καταγγελίες για κακή εφαρμογή κανονισμών, διαρροές για πιέσεις προς διαιτητές και έντονη αντίδραση των διοικήσεων ομάδων προς θεσμικά όργανα. Στο παρελθόν, το ΑΣΕΑΔ έχει κληθεί να επιλύσει παρόμοια ζητήματα:
-
Απόφαση ΑΣΕΑΔ 19/2023
Ακυρώνει απόφαση της ΕΟΚ σχετικά με ανάκληση δελτίου παίκτη, κρίνοντας ότι δεν τηρήθηκε το δικαίωμα ακρόασης (Άρθρο 20 παρ. 2 Σ)
-
Απόφαση ΑΣΕΑΔ 78/2022
Αναιρεί ποινή αφαίρεσης βαθμών σε σωματείο λόγω τυπικών παραλείψεων καταγγελίας, ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων και διαφάνειας στην κρίση του πρωτοβαθμίου οργάνου.
Προκλήσεις και αναγκαίες θεσμικές τομές
Το σύστημα της αθλητικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα παρουσιάζει καθυστέρηση στην εκδίκαση υποθέσεων, ασάφεια στις αρμοδιότητες μεταξύ ομοσπονδιών και διοργανωτριών αρχών (ΕΣΑΚΕ- ΕΟΚ) και πολιτικές ή εξωθεσμικές παραβάσεις. Κρίνεται, λοιπόν, αναγκαία η θεσμική ενίσχυση του ΑΣΕΑΔ με περισσότερους δικαστές και ταχύτερες διαδικασίες, η κατάργηση των αθλητικών «δικαστών» που δεν είναι τυπικά δικαστές (δηλαδή νομικοί χωρίς ανεξαρτησία) και τέλος, η ενσωμάτωση δεσμευτικών αρχών του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου, π.χ. απόφαση CAS (Court of Arbitration for Sport), με ιδιαίτερη αναφορά σε ζητήματα fair play και due process.
Το αθλητικό δίκαιο δεν μπορεί να λειτουργήσει σε «παράλληλο σύμπαν». Η νομιμότητα δεν είναι «κανονισμός εσωτερικής χρήσης», αλλά θεμελιώδης προϋπόθεση για την αθλητική ειρήνη. Οι αθλητικοί δικαστές, για να απονέμουν ουσιαστική δικαιοσύνη, πρέπει να λειτουργούν με διαφάνεια, ανεξαρτησία και πλήρη θεσμική νομιμοποίηση.
Το παρόν πλαίσιο πρέπει να μεταβληθεί από μια κατ’ επίφαση αυτορρύθμιση σε ένα σύγχρονο και λογοδοτούμενο σύστημα αθλητικής δικαιοσύνης, με πρότυπο διεθνή σώματα όπως το CAS ή τις αθλητικές επιτροπές της UEFA.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, διαθέσιμο εδώ
