Της Μιμής Πασχαλοπούλου,
Γεννάς και ακούς τη φράση «Το παιδί σας δεν τα κατάφερε». Δεν σε αφήνουν να το δεις. Δεν σε αφήνουν να το κηδέψεις. Δεν σου δίνουν ληξιαρχική πράξη γέννησης, ούτε πιστοποιητικό θανάτου. Σου ζητούν, απλά και κυνικά, να φύγεις και να συνεχίσεις τη ζωή σου. Σε μια χώρα που καμαρώνει για τις οικογενειακές της αξίες, κάποτε αποδεδειγμένα υπήρξαν ολόκληρα κυκλώματα «αρπαγής» βρεφών και παράνομης υιοθεσίας τους.
Στην Ελλάδα της σιωπής και της συγκάλυψης, άλλο ένα είδος εγκλήματος παρουσιάζεται και φυσικά μένει ατιμώρητο, ενώ κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Πόσες γυναίκες θρηνούν παιδιά που δεν πέθαναν ποτέ;
Πόσα παιδιά ζουν μέσα στο ψέμα, με ταυτότητες που δεν τους ανήκουν και οικογένειες που χτίστηκαν πάνω σε μια απάτη; Πίσω από αυτό βρίσκονται γιατροί, νοσοκόμες, με τη συνέργεια πολιτικών, εκκλησιαστικών και κοινωνικών θεσμών.
Η υπόθεση, μετά τον σάλο του 1983 για το κύκλωμα στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», και αργότερα στο «Άγιος Στυλιανός», έρχεται πάλι στην επιφάνεια με τις προσπάθειες ενός παιδιού-θύματος, του Γιάννη Καγκάνη. Γιατί όμως να πρέπει ένας απλός πολίτης να κινήσει γη και ουρανό προκειμένου να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη; Γιατί μια χώρα να μην είναι ικανή να αποτρέψει και να τιμωρήσει εγκληματικές συμπεριφορές, αλλά αντίθετα τις ενθαρρύνει στον βωμό του χρήματος;
Η τακτική ήταν συνήθως παρόμοια: ανύπαντρες ή κοινωνικά ευάλωτες μητέρες, μόνες, χωρίς στήριξη, γεννούσαν σε δημόσια μαιευτήρια ή σε εκκλησιαστικά ιδρύματα. Τότε ένας γιατρός, μια μαία, ένας κληρικός, τους ανακοίνωνε πως το παιδί τους πέθανε. Και κάπου αλλού, μια άλλη οικογένεια αποκτούσε μυστικά ένα βρέφος, καταβάλλοντας τεράστια χρηματικά ποσά για την πραγματοποίηση παράνομης υιοθεσίας.
Η ιστορία του Γιάννη Καγκάνη
Το ίδιο μοτίβο ακολουθείται και στην ιστορία που μοιράστηκε ο Γιάννης, ο οποίος έζησε, έψαξε, κατάφερε να εντοπίσει τη βιολογική του οικογένεια, και συνεχίζει να μάχεται για την αλήθεια. Ένας παππάς, μια μαία και μια καλόγρια ανακοίνωσαν στη μητέρα του πως το παιδί της πέθανε στη γέννα. Όταν η μητέρα και ο αδερφός της ζήτησαν να το δουν, τους απείλησαν πως θα φωνάξουν την αστυνομία. Όταν ζήτησαν να μάθουν πού θα κηδευθεί, η απάντηση που έλαβαν ήταν πως τα βρέφη θάβονται σε ομαδικούς τάφους με πρωτοβουλία των νοσοκομείων. Σε οποιαδήποτε περαιτέρω προσπάθεια κατέβαλε η οικογένεια, συναντούσε απειλές και τρομοκρατία.
Από την άλλη πλευρά, η θετή οικογένεια του Γιάννη απευθύνθηκε σε ένα ορφανοτροφείο, χωρίς να γνωρίζει ότι εμπλέκεται σε ένα τέτοιου είδους κύκλωμα. Συγκεκριμένα, υιοθέτησαν τον Γιάννη από το «ΠΙΚΠΑ», λαμβάνοντας απλά μια απόδειξη παραλαβής, χωρίς κανένα άλλο επίσημο έγγραφο. Μάλιστα, τους είπαν πως μπορούν να κρατήσουν το βρέφος για ένα μήνα και πως αν δεν τους άρεσε μπορούσαν να το επιστρέψουν. Αν, δηλαδή, το «προϊόν» ήταν ελλαττωματικό είχαν δικαίωμα επιστροφής και αντικατάστασης.
Ο Γιάννης, έχοντας ήδη στο μυαλό του την «προχειρότητα» της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για την υιοθεσία του, όταν άκουσε πως ένα ζευγάρι μετά από χρόνια ανακάλυψε ότι ήταν βιολογικά αδέρφια, μπήκε σε υποψίες. Αφότου έμαθε την αλήθεια, προσπάθησε να επικοινωνήσει με τους αρμόδιους φορείς, οι οποίοι τον αγνόησαν πλήρως, καθώς το έγκλημα «είχε παραγραφεί». Όλα αυτά, μέχρι να δημοσιοποιήσει την ιστορία του στα Μ.Μ.Ε. και να καταθέσει μήνυση προκειμένου να ανοίξει ξανά η υπόθεση. Συγκεκριμένα, το «Αλεξάνδρα» δεν του έδινε τον φάκελο γέννησής του.
Το νοσοκομείο τού αρνείτο την πρόσβαση, επικαλούμενο ότι δεν μπορούσε να πιστοποιήσει την ταυτοπροσωπία, παρά την προσχώρηση όλων των απαραίτητων εγγράφων.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Γιάννης ανακάλυψε πως στο βιβλίο τοκετών, δίπλα στο όνομα της βιολογικής μητέρας του, υπήρχαν δύο διακριτικά σημάδια. Μια τελεία με κόκκινο στυλό, η ίδια που εμφανιζόταν και σε άλλες τρεις μητέρες, και ένα τσεκάρισμα με μπλε στυλό, το οποίο φαινόταν αρχικά να είναι μοναδικό. Ωστόσο, γυρνώντας ο υπάλληλος τις σελίδες του βιβλίου, ο Γιάννης διαπίστωσε ότι το τσεκάρισμα αυτό υπήρχε και σε κάποιες ακόμη περιπτώσεις. Ένα πιθανόν κωδικοποιημένο σημάδι, το νόημα του οποίου κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει εξηγήσει, αλλά ευνόητα μας βάζει όλους σε υποψίες.
Η διεθνής κατακραυγή
Ο ΟΗΕ ζήτησε από το ελληνικό κράτος να ανοίξει ξανά τις υποθέσεις, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2025 χαρακτήρισε την υπόθεση:
«Έγκλημα διαρκές και συνεχές, που δεν παραγράφεται όσο το παιδί ζει με ψεύτικη ταυτότητα». Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πλέον είναι νομικά υποχρεωμένη να ξεκινήσει τις έρευνες. Όχι μόνο την περίπτωση του Γιάννη Καγκάνη, αλλά και στων άλλων 60.000 παιδιών που εκτιμάται ότι «παραδόθηκαν» με παράνομες πρακτικές από τα μαιευτήρια. Γιατί το κράτος που δεν ερευνά, που δεν αποδίδει δικαιοσύνη, γίνεται μέρος του εγκλήματος.
Αυτό το έγκλημα δεν είναι ατομικό, αλλά βαθιά δομικό και θα έπρεπε να είναι ενάντια στην ηθική όλων μας. Οι παράνομες υιοθεσίες αποτελούν ένα εθνικό ζήτημα και οι προσπάθειες του Γιάννη είναι μόνο η αρχή για να ξεσκεπαστεί ένα ολόκληρο κύκλωμα και να επανενωθούν χιλιάδες οικογένειες. Χρειάζεται να αποκαλυφθούν όλες οι υποθέσεις, όπου το χρήμα για άλλη μια φορά κατάφερε να αγοράσει συνειδήσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η συγκλονιστική ιστορία του Γιάννη, ο οποίος μετά τον τεράστιο αγώνα του κατάφερε να βρει τη βιολογική του μητέρα, zinapost.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παράνομη υιοθεσία στο «Αλεξάνδρα» : Η ιστορία του Γιάννη που τον δήλωσαν νεκρό και του πούλησαν -Δείτε βίντεο, .protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μητέρα ψάχνει το παιδί που της είπαν πως πέθανε στο μαιευτήριο «Αλεξάνδρα» πριν 38 χρόνια, radiolasithi.gr, διαθέσιμο εδώ
