Της Κατερίνας Μανάδη,
Είναι μια από τις πρώτες κινήσεις που κάνουμε το πρωί και από τις τελευταίες κινήσεις που κάνουμε το βράδυ. Φροντίζουμε ώστε η οδοντόβουρτσά μας να είναι τοποθετημένη σε περίοπτη θέση μέσα στο μπάνιο μας, προκειμένου να μας υπενθυμίζει την ανειλημμένη αυτή μας υποχρέωση, ακόμη και όταν η κούραση και η νύστα μας ωθούν να παραλείψουμε αυτό το κατά τα άλλα καίριο βήμα της καθημερινότητάς μας. Το βούρτσισμα των δοντιών μας αποτελεί μια σχεδόν αντανακλαστική τελετουργία, η οποία σε συνδυασμό με το οδοντικό νήμα και το στοματικό διάλυμα, παρά την απλότητά της, διαδραματίζει υψίστης σημασίας ρόλο στη φροντίδα της στοματικής μας υγιεινής. Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να στολίζουμε τις φωτογραφίες μας με το αστραφτερό και κατάλευκό μας χαμόγελο; Τι γίνεται, ωστόσο, όταν τα προστατευτικά αυτά μέτρα αποτυγχάνουν; Μήπως η Δόνα Τερηδόνα, η κακοήθης αυτή εκδοχή της νεράιδας των δοντιών, υπάρχει στα αλήθεια; Μήπως όντως μας επισκέπτεται παρά τη θέλησή μας για να ικανοποιήσει την αγάπη της για χαλασμένα δόντια;
Πράγματι, η τερηδόνα συνιστά μια σοβαρή απειλή της καθημερινότητάς μας. Αν και στην πραγματικότητα δεν φέρει τη μορφή της κακιάς μάγισσας, ούτε αφήνει επίτηδες καραμέλες (δυστυχώς) κάτω από το μαξιλάρι μας για να τις φάμε και να χαλάσουν τα δόντια μας, ο θεματικός πυρήνας γύρω από τον οποίον εκτυλίσσεται το διαχρονικό παραμύθι του πολυαγαπημένου Ευγένιου Τριβιζά βρίσκει αντίκρισμα στην καθημερινή μας εμπειρία. Παρά τη μεγάλη μας τριβή με την εν λόγω παθολογική κατάσταση, φαίνεται πως οι περισσότεροι από εμάς φαίνεται να αγνοούμε περί τίνος πρόκειται, με τις γνώσεις μας να περιορίζονται στη λογοτεχνική της αντίζηλο. Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια πιο προσεκτική ματιά στη λανθάνουσα αυτή καθημερινή απειλή…
Ως τερηδόνα ορίζεται μικρή περιοχή στην επιφάνεια των δοντιών μας που έχει υποστεί βλάβη. Συγκεκριμένα, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οξέος που παράγεται από βακτήρια που υπάρχουν φυσιολογικά στη στοματική μας κοιλότητα, η σκληρή, προστατευτική, εξωτερική επιφάνεια του δοντιού, η αδαμαντίνη απομακρύνεται. Υπό φυσιολογικές συνθήκες , ο σίελος απομακρύνει το οξύ, επιτρέποντας την ανοικοδόμηση του δοντιού, ωστόσο, σε περιπτώσεις που η απομάκρυνση αυτή δεν συμβαίνει αρκετά γρήγορα, η απώλεια αυτή του προστατευτικού επενδύματος οδηγεί στην εγκατάσταση των βακτηρίων στα ενδότερα τμήματα του δοντιού. Σαν άλλοι καλικάντζαροι που πριονίζουν το κέντρο της Γης, ο πιστός στρατός της Δόνας Τερηδόνας ανοίγει τον δρόμο προς τον πυρήνα της δομής, οδηγώντας στην εμφάνιση της παθολογικής αυτής συνθήκης.
Η παρουσία της δυσμενούς αυτής κατάστασης γίνεται αισθητή κατά κύριο λόγο από τον πόνο που προκαλείται, κυρίως κατά τη μάσηση, ιδιαίτερα όσο περισσότερο τα βακτήρια προχωρούν προς το νεύρο στο εσώτατο τμήμα του δοντιού. Εάν τα βακτήρια κατορθώσουν να φτάσουν στο νεύρο, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί απόστημα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη του οργανισμού στο σύνολό του, η οποία ενδέχεται να καταλήξει ακόμη και στον θάνατο. Άλλα συμπτώματα ενδέχεται να περιλαμβάνουν δυσοσμία κατά την αναπνοή, ευαισθησία σε εξαιρετικά κρύα ή ζεστά φαγητά, αιμορραγία των ούλων, ενώ σπανιότερα είναι δυνατόν να παρατηρηθεί οίδημα στο πρόσωπο, ιδίως στην περιοχή του επίμαχου οδόντος.
Μιας και η τέχνη αντιγράφει τη ζωή, είναι εύκολο να φανταστούμε τους παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση της κατάστασης αυτής. Καθώς η Δόνα Τερηδόνα επιστρατεύει πράγματι τα αγαπημένα της βακτήρια, ώστε να προλειάνουν το έδαφος για την εμφάνισή της, εύκολα καταλαβαίνει κανείς πώς οι συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή τους, ευνοούν και την άφιξη της ανεπιθύμητης αυτής επισκέπτριας, Η παρουσία της βακτηριακής χλωρίδας της στοματικής μας κοιλότητας, άρα και η παραγωγή του οξέος από αυτά, που ενοχοποιείται για τη δυσάρεστη αυτή συνθήκη, ενισχύεται με την κατανάλωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη και το άμυλο. Τα βακτήρια, το οξύ, η τροφή και ο σίελος είναι δυνατόν να αναμειχθούν, δημιουργώντας πλάκα γύρω από το δόντι, επιταχύνοντας τη διαβρωτική αυτή διαδικασία. Η παράλειψη των συνιστομένων μέτρων στοματικής υγιεινής, όπως το βούρτσισμα των δοντιών και η χρήση οδοντικού νήματος, προφανώς και επιτείνουν την κατάσταση. Ακόμη, ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες, όπως το σύνδρομο Sjögren, που επιφέρουν ξηροστομία, διαμορφώνουν το κατάλληλο πλαίσιο εντός του οποίου η ανάπτυξη των νοσογόνων αυτών παραγόντων είναι δυνατόν να επιτευχθεί.
Μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων, η αναζήτηση της βοήθειας του οδοντιάτρου μας είναι απαραίτητη για την έγκαιρη αντιμετώπιση του φαινομένου. Παρά την όποια αρνητική χροιά που έχει διαποτίσει την επίσκεψη στον οδοντίατρο κατά τα παιδικά μας χρόνια, ένα γενικό οδοντιατρικό check-up δυο φορές τον χρόνο μπορεί να οδηγήσει στην ανίχνευση της διάβρωσης πριν καν εμφανιστούν τα προδοτικά της σημεία, πόσο μάλλον όταν προσέλθουμε με τα συνοδά ανησυχητικά σημάδια. Σε κάθε περίπτωση, οι οδοντίατροι θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την παρουσία της τερηδόνας με μια προσεκτική επισκόπηση της οδοντοστοιχίας μας. Για να επιβεβαιωθεί, εντούτοις, η εμφάνιση της αγαπημένης μας κακιάς μάγισσας, σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητη και ο αντίστοιχος ακτινολογικός έλεγχος.
Η αντιμετώπιση, τώρα, της βλάβης αυτής είναι αρκετά γνωστή σε όλους μας. Θα πρέπει κανείς να είναι αρκετά σχολαστικός με τη στοματική του υγιεινή, προκειμένου να αποφύγει την εμπειρία του σφραγίσματος. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την απομάκρυνση του αποσυντεθειμένου ιστού, ύστερα από χορήγηση αναισθησίας, πραγματοποιούμενη υπό την κακόφωνη υπόκρουση των οδοντιατρικών εργαλείων, η οποία, στην πλειονότητα των περιπτώσεων καθιστά την όλη τεχνική τόσο απωθητική στον γενικό πληθυσμό. Ακολούθως, ο κενός πλέον χώρος γεμίζεται συνήθως με ρητίνη, συνθετικό υλικό λευκού χρώματος, παραδοσιακό αργυρό αμάλγαμα —ή αν επιθυμείτε να προσεταιριστείτε την αισθητική των πειρατών της Καραϊβικής— υπάρχει πάντα και η επιλογή του χρυσού δοντιού. Εάν η τερηδόνα βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο διάβρωσης, ενδέχεται να αντιμετωπιστεί απλώς με θεραπεία φθορίου. Σε περίπτωση, εντούτοις, που η διάβρωση φτάσει στο επίπεδο του νεύρου, η διαδικασία της απονεύρωσης, φερόμενη εις πέρας συνηθέστερα από τους ενδοδοντολόγους, δεν μπορεί να αποφευχθεί.
Εν πάση περιπτώσει, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η αντιμετώπιση του σφραγίσματος είναι απολύτως απαραίτητη. Ναι, ακόμη και αν εντοπίζεται σε νεογιλά δόντια, και πάλι οφείλουμε να προβούμε σε σφράγισμα, καθώς ανεξάρτητά από το γεγονός ότι αυτά θα αντικατασταθούν αργότερα από τα αντίστοιχα ενήλικα, η πιθανότητα, ωστόσο, επιμόλυνσης που παρατείνεται με την αμέλεια της κατάστασης, δεν πρόκειται να απομακρυνθεί με την ίδια ευκολία. Ακόμη και αν ο πόνος σταματήσει, η αποφασιστική πορεία του μολυσματικού αυτού στρατού δεν πρόκειται να διακοπεί παρά μόνο όταν φτάσει στο νεύρο, οπότε και πάλι ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απειλή της γενικευμένης μόλυνσης. Υπάρχει πάντα η δυνατότητα, φυσικά, να αφαιρέσουμε όλα μας τα δόντια και να καταφύγουμε στη χρήση μασέλας, ωστόσο, πέραν από την αισθητική τους πράγματος, η χρήση τεχνητής οδοντοστοιχίας υποβαθμίζει αρκετά την ποιότητα της καθημερινής μας διαβίωσης. Είμαστε, συνεπώς, υποχρεωμένοι να αναλάβουμε την ευθύνη της οδοντικής μας υγείας και να προβούμε στις απαραίτητες διαδικασίες για τη διασφάλισή της.
Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, βλέπουμε πώς η αγαπημένη μας κακιά μάγισσα δεν περιορίζεται μόνο στις σελίδες των βιβλίων ούτε φυλακίζεται στα όρια της παιδικής μας φαντασίας. Αντιθέτως, παραμένει μια αρκετά σοβαρή απειλή για τη στοματική μας υγιεινή —και όχι μόνο—, την οποία εμείς επίσης οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε ώριμα, ακολουθώντας απλά προστατευτικά μέτρα, τα οποία έχουμε ούτως ή άλλως εντάξει στην καθημερινότητά μας. Το οδοντικό μας νήμα, το στοματικό μας διάλυμα, η οδοντόβουρτσα και η οδοντόκρεμά μας αποτελούν πολύτιμα όπλα στην μάχη μας ενάντια στην ύπουλη Δόνα Τερηδόνα και τα πιστά της βακτήρια. Με μικρές άλλωστε καθημερινές πράξεις, θέτουμε τα θεμέλια της συνολικής μας υγείας, την οποία και οφείλουμε να φροντίζουμε με την αρωγή των θεράποντων ιατρών μας. Γι’ αυτό ας φροντίσουμε ώστε να μην παρασυρόμαστε από τις προτάσεις της κακιάς αυτής μάγισσας. Ας φροντίσουμε ώστε η κακιά Δόνα Τερηδόνα να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο εγκλωβισμένη στη σφαίρα του παραμυθιού…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Cavities and tooth decay, Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- About Cavities (tooth decay), CDC-Oral Health, διαθέσιμο εδώ
- Cavities, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
