Της Ευσταθίας Στράντζαλη,
Το 2030 δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, με την τεχνητή νοημοσύνη, την κλιματική κρίση, την ψηφιακή επανάσταση και τις νέες μορφές εργασίας να επαναπροσδιορίζουν την καθημερινότητά μας, η έννοια της «ετοιμότητας» αποκτά πιο ουσιαστικό νόημα από ποτέ. Το Readiness 2030 δεν είναι απλώς ένα ακόμη σχέδιο για το μέλλον, είναι η πρόκληση να δράσουμε τώρα, να επενδύσουμε στις δεξιότητες, τις δομές και τις αξίες που θα μας οδηγήσουν με ασφάλεια και επιτυχία στη νέα δεκαετία.
Το Readiness 2030 είναι ένα στρατηγικό πλαίσιο προετοιμασίας, σχεδιασμένο να εξοπλίσει οργανισμούς, κοινότητες και κοινωνίες με τις απαραίτητες δεξιότητες και υποδομές για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της δεκαετίας που έρχεται. Εστιάζει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας, της καινοτομίας και της βιωσιμότητας, με στόχο τη δημιουργία ενός ευέλικτου, ψηφιακά ώριμου και κοινωνικά υπεύθυνου μέλλοντος. Δεν αποτελεί απλώς έναν προορισμό για το 2030, αλλά μια διαρκή διαδικασία μετάβασης και εξέλιξης που ξεκινά σήμερα.
Το Readiness 2030, μια μετεξέλιξη του ReArm Europe, είναι μια πρωτοβουλία η οποία προτάθηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις 4 Μαρτίου του 2025. Το σχέδιο αποσκοπεί στη διάθεση τουλάχιστον 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση των αμυντικών υποδομών της Ευρώπης ως απάντηση σε γεωπολιτικές απειλές, όπως είναι ο εν εξελίξει πόλεμος στην Ουκρανία.
Μετά τη διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, συνολικά η Ευρώπη θεώρησε ότι θα ήταν καλύτερο να αρχίσει να βασίζεται περισσότερο στις εσωτερικές της δυνάμεις και να περιορίσει ολοένα και περισσότερο την εξάρτηση της από εξωτερικούς παράγοντες. Το σχέδιο λοιπόν που προτάθηκε αποτελείται από πέντε πυλώνες με σκοπό την κινητοποίηση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών πόρων, ενώ η πρόεδρος τονίζει την αναγκαιότητα επανεξοπλίσου της Ευρώπης. Οι πέντε αυτοί πυλώνες είναι οι εξής. Αρχικά έχουμε την δημοσιονομική ευελιξία, με την οποία εννοούν την αναστολή κάποιων δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να είναι σε θέση τα κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Επόμενος πυλώνας είναι τα αμυντικά δάνεια, όπου συνολικά θα διατεθούν 150 δισεκατομμύρια ευρώ με σκοπό κοινά αμυντικά εγχειρήματα όπως αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα.
Ο τρίτος πυλώνας αυτού του σχεδίου είναι η ανακατανομή του προϋπολογισμού, όπου θα γίνει μια ανακατανομή των ευρωπαϊκών πόρων προς την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Ένας ακόμη πυλώνας είναι η άρση των περιορισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ως προς τον δανεισμό για την υποστήριξη αμυντικών βιομηχανιών. Ενώ το πέμπτο και τελευταίο σημείο αυτού του σχεδιασμού είναι η ένωση αποταμιεύσεων, που στην ουσία είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού, ο οποίος θα ενισχύει τις επενδύσεις ιδιωτικού κεφαλαίου για την άμυνα.
Η Ε.Ε. δεν θα πρέπει απλά να προσπαθήσει να καλύψει την τεχνολογική της υστέρηση, αλλά και να ορίσει καινοτόμους στόχους, συμβατούς με την κλιματική μετάβαση και τη διαφύλαξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Οι περικοπές και οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ σε διάφορους Αμερικανούς ερευνητές αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για την Ε.Ε., ώστε να βελτιώσει την ικανότητα καινοτομίας της. H Ένωση αποφάσισε την εφαρμογή του ReArm Europe Plan ή όπως μετονομάστηκε Readiness 2030, ώστε να έχει τη δυνατότητα κάθε κράτος—μέλος να βελτιώσει την άμυνα του, μέσω εθνικής χρηματοδότησης. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόνισε ότι η Ε.Ε. θα επενδύσει στον επανεξοπλισμό της το ποσό των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Από αυτά τα 800 δις όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως τα 150 προορίζονταν για δάνεια με στόχο την ενίσχυση της άμυνας, ενώ τα άλλα 650 θα προέκυπταν από την χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων.
Το Readiness 2030 είναι κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της άμυνας και της ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζοντας έτσι την ανάγκη για προετοιμασία και αντίδραση σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο. Παράλληλα όμως με την συνεχή ενίσχυση της άμυνας και του εξοπλισμού των χωρών ένα πολύ σημαντικό σημείο, σε αυτό το εγχείρημα, είναι και η τεχνογνωσία καθώς και η συνολική ανάπτυξη της τεχνολογίας. Το σχέδιο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία. Η ενίσχυση της κυβερνοάμυνας, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, η αξιοποίηση drones και η δημιουργία ευρωπαϊκών κέντρων έρευνας θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας προηγμένης τεχνολογικά Ευρώπης, ικανής να ανταγωνιστεί παγκόσμιες υπερδυνάμεις. Τέλος, η εφαρμογή του Readiness 2030 θα επιτρέψει στην Ευρώπη να αποκτήσει έναν πιο ισχυρό και ανεξάρτητο ρόλο στη διεθνή σκηνή. Η Ε.Ε. θα μπορεί να δρα αυτόνομα σε διεθνείς κρίσεις και να στηρίζει ενεργά τις γειτονικές της περιοχές, από τα Βαλκάνια μέχρι τη Βόρεια Αφρική.
Συνολικά, αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα βήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς μια πραγματική στρατηγική και αμυντική ενοποίηση. Σε μια εποχή αβεβαιότητας, γεωπολιτικών εντάσεων και τεχνολογικών ανατροπών, η ανάγκη για μια πιο αυτάρκη, προετοιμασμένη και ισχυρή Ευρώπη είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ. Ακόμη και αν τα αποτελέσματά του δεν είναι εμφανή, το εγχείρημα αυτό θα καταφέρει όχι μόνο να αλλάξει την Ευρώπη δομικά αλλά και να εμπεδωθεί στο μυαλό όλων ότι είναι απαραίτητο να προσπαθούμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και να μην επαναπαυόμαστε σε τυχόν συμμαχίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Readiness 2030, Wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Από το ReArm στο Readiness 2030: Οι κίνδυνοι για την Ε.Ε- Μπορεί να απεξαρτηθεί από τα αμερικανικά οπλικά συστήματα;, Libre.gr, διαθέσιμο εδώ
- Readiness 2030: How is Europe planning to rearm and can it afford it?, Euronews.com, διαθέσιμο εδώ
- Η Πρωτοβουλία ReArm Europe και η “Readiness 2030 Agenda” Μπορούν να Ενισχύσουν τον Κατασκευαστικό Κλάδο, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, διαθέσιμο εδώ
