Του Μάρκου Ζουζούνη,
Μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου, οι πολίτες 26 ευρωπαϊκών χωρών καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά όχι μόνο. Το μέλλον του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, αν όχι και του ίδιου του ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους, ίσως κριθεί μέσα από αυτές τις κάλπες. Και αυτό γιατί οι νικητές και οι χαμένοι των Ευρωεκλογών αδιαμφισβήτητα θα επηρεάσουν τη στάση τόσο των θεσμών της Ένωσης, όσο και των κρατών-μελών της, ως προς τη σύρραξη στα σύνορά της.
Μέχρι στιγμής, και παρά τα όποια γραφειοκρατικά κωλύματα και την πολιτική αναποφασιστικότητα, η επικρατούσα συναίνεση μεταξύ των οργάνων και των κρατών-μελών συγκλίνει στη στήριξη της ουκρανικής άμυνας, κυρίως με οικονομικά, αλλά και στρατιωτικά μέσα. Μέχρι τώρα, συνολικά €144 δισ. έχουν προϋπολογιστεί από την Ε.Ε. και τα μέλη της ως βοήθεια προς την Ουκρανία, εκ των οποίων τα €77 δισ. έχουν ήδη διατεθεί. Σε μια ανάλυση αυτών των στατιστικών, μπορεί κανείς να συναντήσει από ανθρωπιστική βοήθεια και χρηματοδότηση για την περίθαλψη των Ουκρανών προσφύγων, έως μαχητικά αεροσκάφη τύπου MiG ή πυραυλικά συστήματα.
Όμως, η βοήθεια αυτή θα πρέπει να μειωθεί δραστικά, έως και να εκμηδενιστεί, σύμφωνα με την πλέον ανερχόμενη πολιτική δύναμη στην Ευρώπη, την Ακροδεξιά. Η πλέον ακραιφνής από τις Ευρωομάδες της Άκρας Δεξιάς, αυτή της «Ταυτότητας και Δημοκρατίας» (Identity and Democracy – ID) αποτελείται, μεταξύ άλλων, από το γερμανικό AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), το γαλλικό κόμμα της Marine Le Pen (Rassemblement National) και την ιταλική Λέγκα του Salvini. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αναμένεται να εκτοπίσει τους φιλελεύθερους, για να καταστεί η τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο νέο Ευρωκοινοβούλιο. Σε αδρές γραμμές, και παρά τις επιμέρους διαφορές σε επίπεδο ρητορικής, τα μέλη αυτής της Ευρωομάδας προωθούν την παύση της ευρωπαϊκής βοήθειας προς την Ουκρανία και μια διμερή διαπραγμάτευση για τον τερματισμό της σύγκρουσης, κάτι που πρακτικά ωφελεί, πρωτίστως, τη ρωσική πλευρά.
Δεδομένο, δε, μπορεί να θεωρηθεί πως αυτή τη θέση προσυπογράφει και το ουγγρικό κυβερνητικό κόμμα του Viktor Orbán. Μετά την αποχώρησή τους (υπό την προοπτική της αποπομπής) από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Ευρωβουλευτές του Fidesz συμμετέχουν ως ανεξάρτητοι. Είναι, όμως, βέβαιο ότι θα συνταχθούν με τις δυνάμεις της ακροδεξιάς, σε μια ξεκάθαρα φιλορωσική στάση. Βέβαια, ακόμη μεγαλύτερο πονοκέφαλο προκαλεί στις Βρυξέλλες η προγραμματισμένη ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ένωσης από την Ουγγαρία, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Η πιο μετριοπαθής από τις δυνάμεις της Άκρας Δεξιάς, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (European Conservatives and Reformists – ECR), που απαρτίζεται από το FdI της Τζόρτζια Μελόνι, το πολωνικό κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη», αλλά και τους «Σουηδούς Δημοκράτες», τείνει να τηρεί μια πιο ευρω-ατλαντική στάση και προσανατολίζεται στη συνέχιση της ευρωπαϊκής στήριξης προς την Ουκρανία. Στο θέμα αυτό, εξάλλου, εντοπίζεται και το βαθύτερο ρήγμα στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, καθ’ ομολογίαν, μάλιστα, του επικεφαλής του ευρω-ψηφοδελτίου του AfD, Maximilian Krah, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Υπάρχει ένα μείζον θέμα που μας διχάζει και αυτό είναι η εξωτερική πολιτική».
Στον αντίποδα όλων αυτών βρίσκεται η φιλοευρωπαϊκή συμμαχία των μεγαλύτερων Eυρωομάδων, που κινούνται γύρω από το πολιτικό κέντρο: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές & Δημοκράτες, αλλά κυρίως το Renew Europe, μετεξέλιξη των παραδοσιακών Φιλελευθέρων του Ευρωκοινοβουλίου. Ειδικά οι τελευταίοι συνασπίζονται γύρω από τη άτεγκτη στάση που τηρεί στο ουκρανικό ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron. Πέρα από τη θέση αρχής της γαλλικής ηγεσίας, σχετικά με τη στήριξη στην Ουκρανία, είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο Macron θα προσπαθήσει να προβάλλει το ζήτημα και για εσωτερικούς λόγους. Το θέμα αποτελεί, εξάλλου, καίρια διαιρετική τομή μεταξύ του ιδίου και της επικινδυνότερης εσωτερικής του αντιπάλου, Marine Le Pen.
Μάλιστα, ο Γάλλος Πρόεδρος επιδίωξε να καταδείξει τη διαιρετική αυτή τομή, κατά την κύρωση από το Γαλλικό Κοινοβούλιο της πρόσφατης συμφωνίας ασφαλείας μεταξύ Γαλλίας και Ουκρανίας. Η Le Pen, το κόμμα της οποίας απείχε από την ψηφοφορία, ουσιαστικά επιχείρησε να «πατήσει σε δύο βάρκες», λέγοντας αφενός ότι στηρίζει την Ουκρανία, κατηγορώντας αφετέρου τον Macron για πολιτική εκμετάλλευση του πολέμου. Συγκεκριμένα, χαρακτήρισε τη ψηφοφορία «μια ανάξια επιλογή που σκοπεύετε να επιβάλλετε: Ή κάποιος είναι υπέρ του Macron ή είναι φίλος του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin».
Η σημασία των Ευρωεκλογών, για την έκβαση της «ουκρανικής υπόθεσης», μπορεί συχνά να παραβλέπεται τόσο από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όσο και από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά σίγουρα δεν περνά απαρατήρητη στους διαδρόμους του Κρεμλίνου. Σύμφωνα με τα όσα κατήγγειλε ο Βέλγος Πρωθυπουργός, Alexander de Croo, οι υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας του πραγματοποιούν έρευνες, που σχετίζονται με απόπειρες ρωσικών δικτύων, στη Γηραιά Ήπειρο, να προωθήσουν θέσεις του καθεστώτος Putin, στον δημόσιο διάλογο. Σύμφωνα με τις ίδιες καταγγελίες, Ρώσοι πράκτορες έχουν ήδη προσεγγίσει Τσέχους Ευρωβουλευτές, προσφέροντάς τους χρήματα, σε αντάλλαγμα της στήριξης φιλο-ρωσικών θέσεων. «Ο στόχος είναι να συμβάλει στην εκλογή περισσότερων φιλορώσων υποψηφίων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να ενισχύσει ένα φιλορωσικό αφήγημα σε αυτό το θεσμικό όργανο» τόνισε ο de Croo, και συνέχισε: «O στόχος είναι ξεκάθαρος: μια αποδυναμωμένη ευρωπαϊκή υποστήριξη προς την Ουκρανία εξυπηρετεί τη Ρωσία στο πεδίο της μάχης και αυτός είναι ο πραγματικός σκοπός όσων αποκαλύφθηκαν, τις τελευταίες εβδομάδες».
Είναι βέβαιο ότι το πακέτο στήριξης προς την Ουκρανία, που εγκρίθηκε πρόσφατα από την αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων, θα δώσει μια ευπρόσδεκτη παράταση χρόνου στους Ευρωπαίους, για τη λήψη απτών αποφάσεων. Όμως, με το ενδεχόμενο μιας επιστροφής του Donald Trump στον Λευκό Οίκο, στα τέλη του έτους, να είναι ορατό, η παράταση αυτή φαίνεται μάλλον βραχύβια. Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο ότι οι επίπονες αποφάσεις, σχετικά με τα όρια της παρεχόμενης στήριξης προς την Ουκρανία, θα πρέπει να ληφθούν, αργά ή γρήγορα. Και, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το ποιος θα είναι σε θέση να λάβει αυτές τις αποφάσεις, τόσο στις Βρυξέλλες, όσο και στις επιμέρους ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εξαρτάται, εν πολλοίς, από τις ψήφους όλων μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ukraine’s fresh existential threat – from the polling booths of the European Parliament elections, The Telegraph, διαθέσιμο εδώ
- Rightward, populist drift in EU elections signals big Ukraine shift, Responsible Statecraft, διαθέσιμο εδώ
- As Europeans prepare for 2024 elections, Ukraine watches on, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Belgium says will probe suspected Russian interference in European polls, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Relieved by US progress on Ukraine aid, Europe grapples with its own support for Kyiv, Politico, διαθέσιμο εδώ
