20.1 C
Athens
Τρίτη, 30 Απριλίου, 2024
ΑρχικήΠολιτισμόςΑφιέρωμα στο φωτογράφο Robert Frank

Αφιέρωμα στο φωτογράφο Robert Frank


Του Βασίλειου-Πέτρου Αγροκώστα,

Ο Robert Frank που υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους του 20ου αιώνα, επαναπροσδιορίζοντας ουσιαστικά τον όρο της φωτοδημοσιογραφίας, απεβίωσε στις 9 Σεπτεμβρίου του 2019, στα 94 του. Γεννημένος στη Ζυρίχη στις 9 Σεπτεμβρίου του 1954 από εβραίους γονείς, Ελβετή μητέρα και Γερμανό πατέρα (ο οποίος άστεγος μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου ζήτησε την ελβετική υπηκοότητα για τον ίδιο και τους δύο γιούς του από το ελβετικό κράτος), ασφαλής πια από την απειλή των Ναζί στην ουδέτερη στον πόλεμο Ελβετία, μαθήτευσε κοντά σε σχεδιαστές γραφικών και φωτογράφους στη Βασιλεία, τη Ζυρίχη και την Γενεύη.

Θαύμαζε τον Henry-Andre Bresson, με τον οποίο αργότερα συνίδρυσαν το περιοδικό για φωτογραφίες Magnum, οι φωτογραφίες του οποίου αποτελούν το υπόβαθρο για γενιές φωτοδημοσιογράφων. Σε σχετικά μικρή ηλικία τον ανακάλυψε ο Alexey Brodovitch, ένας θρυλικός καλλιτεχνικός διευθυντής περιοδικών μόδας και του ανέθεσε δουλειές για το Harper’s Bazaar. Τα επόμενα δέκα χρόνια ο Frank εργάστηκε για τα περιοδικά Fortune, Look, Life και Vogue.

Φωτογράφος: Robert Frank

 

Το βιβλίο του Walker Evans “American Photographs“ είχε μεγάλη επιρροή στο έργο-ορόσημο της καλλιτεχνικής καριέρας του Frank, The Americans . Ο Evans, ένας κορυφαίος φωτογράφος του 20ου αιώνα αποτέλεσε τον μέντορα, τον καλύτερο φίλο και πολλές φορές τον συνταξιδιώτη του Frank σε πολλά ταξίδια. Την άνοιξη του 1955 κατόπιν αίτησης που είχε υποβάλλει ο Evans, ο Frank έλαβε υποτροφία από το ίδρυμα Guggenheim για ένα πρότζεκτ με την αόριστη ονομασία «φωτογραφίζοντας την Αμερική». Στην αίτηση προς το ίδρυμα αναφέρεται πως ο φωτογράφος με το έργο του ήθελε να παρατηρήσει και να καταγράψει αυτά που θα έβλεπε ένας πολιτογραφημένος Αμερικανός στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως μια κωμόπολη την νύχτα, μια λεωφόρο, ένα σουπερμάρκετ, ένα πάρκινγκ, έναν άνθρωπο που έχει τρία αυτοκίνητα και έναν που δεν έχει κανένα.

Το έργο του αυτό ουσιαστικά αποδόμησε την αλλοιωμένη εκδοχή του αμερικανικού ονείρου της δεκαετίας του 1940-1950 σκιαγραφόντας τα προβλήματα, τη μοναξιά, τη μελαγχολία και τη λιτή ζωή των απλών κατοίκων της Αμερικής, γεγονός που «τάραξε» τα νερά στην εποχή του στον κλάδο της φωτοδημοσιογραφίας. Αρχικά το έργο του έλαβε ιδιαίτερο χλευασμό, καθώς θεωρήθηκε ως αντιαμερικανική προπαγάνδα. Μαζί με το αυτοκίνητό του, Ford Business Coupe, δύο φωτογραφικές μηχανές και σακίδια με φιλμ, έκανε ένα ταξίδι 10.000 μιλίων με διάρκεια εννέα μηνών σε πάνω από τριάντα αμερικανικές πολιτείες, στο οποίο τράβηξε 27.000 φωτογραφίες, εκ των οποίων διάλεξε μόνο 83 για το έργο του.

Φωτογράφος: Robert Frank

Αρχικά το έργο του αυτό εκδόθηκε στη Γαλλία, γεγονός που ο Frank δεν ενέκρινε καθόλου κυρίως λόγω των κειμένων που συνόδευαν τις φωτογραφίες του και μετέτρεπαν αυτό το φωτογραφικό δοκίμιο σε αντιαμερικανική προπαγάνδα. Στην αμερικανική έκδοση συμπεριλήφθηκε το εισαγωγικό σημείωμα που είχε ζητήσει ο φωτογράφος από τον John Kerouac (και οι Γάλλοι εκδότες είχαν απορρίψει) στο οποίο τονίζεται πως «ο Frank με την σβελτάδα, με το μυστήριο, την ιδιοφυΐα, τη μελαγχολία και την παράξενη μυστικότητα μιας σκιάς φωτογράφισε σκηνές που δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ σε φιλμ».

Στη συνέχεια, ο Frank ασχολήθηκε με τον χώρο του φιλμ κάνοντας ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Επέστρεψε στο χώρο της φωτογραφίας στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και αφού προηγουμένως είχε βιώσει μια απίστευτη προσωπική τραγωδία χάνοντας την κόρη του στην τρυφερή ηλικία των 20 ετών σε αεροπορικό δυστύχημα στη Γουατεμάλα το 1974. Σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα το 1998 έχασε και τον γιό του που αυτοκτόνησε έπειτα από μακροχρόνια πάλη με την σχιζοφρένεια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Frank τα πέρασε στη Νέα Σκωτία, στον Καναδά. Λίγο πριν φύγει και ο ίδιος από τη ζωή, ο Lou Reed μιλά με αφορμή μια φωτογραφία του 1978 του Frank με τίτλο Sick of Goodby’s που αποτελεί μια κραυγή απώλειας και απεικονίζεται μέσα από ένα σπασμένο παράθυρο ένα χέρι (του Frank) να κρατάει μια κούκλα και από κάτω γραμμένη (σαν από αίμα) η φράση του τίτλου («σιχάθηκα τους αποχαιρετισμούς»).


Βασίλειος-Πέτρος Αγροκώστας

Γεννήθηκε στο Βόλο το 1999 και ήρθε στην Αθήνα το 2017 για τις προπτυχιακές του σπουδές στο Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ, τις οποίες και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Είναι κάτοχος πτυχίου Proficency στα αγγλικά και Β2 στα γερμανικά. Ασχολείται ερασιτεχνικά με τον αθλητισμό και τη φωτογραφία και του αρέσουν πολύ τα ταξίδια, το θέατρο και οι συναυλίες. Επιπλέον, το 2016 συμμετείχε με το λύκειο σε ένα συνέδριο για τα δικαιώματα του παιδιού στην Τεργέστη της Ιταλίας.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Θάνος Κουλουβάκης
Θάνος Κουλουβάκης
Γεννήθηκε το 1997 στην Αθήνα. Σπουδάζει στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο Ρέθυμνο. Αφοσιώθηκε από μικρή ηλικία στη λογοτεχνία – τόσο ως αναγνώστης όσο και ως δημιουργός. Στα εφηβικά του χρόνια ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την αρθρογραφία, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τον χώρο των εκδόσεων και δύο βιβλία του έχουν εκδοθεί.