Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Τα παιδιά —όπως λέει και το γνωστό ρητό— είναι πάντα ευλογία. Φωνές, γέλια, τρεξίματα είναι πράγματα που κάνουν το έργο των γονιών τους να αξίζει, αφού λίγη χαρά από τα παιδιά τους τούς γεμίζει με πλήρη ικανοποίηση. Όμως, όλες οι στιγμές δεν είναι ευχάριστες και ούτε εύκολες. Ξεσπάσματα, κλάματα, γκρίνια και καυγάδες είναι λίγα από τα τόσα πολλά που έχουν να αντιμετωπίσουν οι γονείς, τα οποία καθιστούν το έργο τους ως μια πρόκληση. Πέρα από τα παιδιά που όπως αναφέραμε έχουν προφανώς τις προκλήσεις τους, εξίσου έχουν και οι γονείς, καθώς αν και όλα τα παιδιά χρειάζονται γονείς, δεν είναι όλοι ικανοί για τον ρόλο αυτό. Έτσι, με αφορμή την 18χρονη μητέρα από τη Γροιλανδία που της πήρανε το μωρό λόγω μη γονικής ικανότητας, θα αναλυθούν παρακάτω τα χαρακτηριστικά ενός «ικανού γονέα» και τα είδη γονιών, θετικά ή αρνητικά.
Καταρχήν, το πιο βασικό που χρειάζεται ένα παιδί είναι ανιδιοτελής αγάπη. Αναλυτικότερα, η ανιδιοτελής αγάπη σημαίνει αγάπη χωρίς κριτική. Η αγάπη χωρίς προσκόλληση, χωρίς καμία προσδοκία και της πλήρους κατανόησης και αποδοχής χωρίς απαιτήσεις. Ένας γονέας που επιθυμεί να δημιουργήσει ένα υγιές περιβάλλον για να μεγαλώσει το παιδί του, πρέπει να εξασφαλίζει ένα κλίμα στο οποίο τα παιδιά επιβάλλεται να γνωρίζουν ότι περιτριγυρίζονται από αγάπη, ότι είναι ολοκληρωτικά αποδεκτά από τους φροντιστές τους, ενώ δεν πρέπει να παραλείπεται και η ασφάλεια που είναι άρρητα συνδεδεμένη με το κλίμα της αποδοχής. Τα παιδιά είναι αναγκαίο να μάθουν πως η αγάπη δεν είναι απόρροια των επιτυχιών τους ακαδημαϊκά και κοινωνικά και της συμπεριφοράς τους, δηλαδή εάν κάποια στιγμή ξέσπασαν παραπάνω ή δεν ήθελαν να μιλήσουν. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι τα όρια ή η πειθαρχία και η εξήγηση των πράξεων τους δε χρειάζονται, αλλά να γνωρίζουν πως ό,τι κι αν συμβεί δε θα κριθούν.
Έπειτα, κι άλλα χαρακτηριστικά που θεωρούνται σημαντικά για τη σωστή ανατροφή των παιδιών αφορούν την υπομονή, την οποία δείχνει ο γονιός στα λάθη και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί, αλλά και η ενσυναίσθηση του προς αυτό. Ειδικότερα, τα παιδιά, εφόσον δεν έχουν βιώσει τις ίδιες εμπειρίες με τους μεγάλους, τα λάθη είναι αναπόφευκτα και οι συναισθηματικές διακυμάνσεις συχνές. Εκεί ακριβώς οι γονείς πρέπει να εστιάσουν, ώστε να μην κατακρίνουν και προσμένουν ότι το παιδί θα τα κάνει όλα σωστά. Παρεμφερές ρόλο κατέχει και η ενσυναίσθηση, καθώς και με τα δυο ο γονιός έχει τη δυνατότητα να καθοδηγήσει το παιδί στο δύσκολο μονοπάτι της ζωής. Ακόμη, βασικό μέρος της ανατροφής των παιδιών αποτελούν τα όρια που θέτουν οι γονείς και η συνέπεια στους κανόνες. Με τα όρια το παιδί κατανοεί «τι επιτρέπεται και τι όχι» και δεν τα ξεπερνάει, ενώ ταυτόχρονα, αφού κατανοεί ότι οι γονείς του είναι συνεπείς ξέρει πως αν παραβιαστεί κάποιος κανόνας του αναμένεται η ανάλογη ποινή.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που είναι καλό να εξηγηθεί είναι οι 4 τρόποι ανατροφής των παιδιών που επιλέγουν οι γονείς. Αυτοί είναι οι αυταρχικοί/απολυταρχικοί γονείς, οι παραχωρητικοί, οι διαλεκτικοί και οι αμέτοχοι/ αδιάφοροι γονείς. Πιο αναλυτικά, οι αυταρχικοί γονείς είναι σχεδόν πάντα αυστηροί και ψυχροί απέναντι στα παιδιά τους, θέλουν να υπάρχει τυφλή υπακοή από τα παιδιά, ενώ παράλληλα ασκούν έλεγχο και επιβάλλουν ποινές. Επιπλέον, δεν ανέχονται τη διαφωνία άρα δεν αφήνουν το παιδί να εκφραστεί. Στη συνέχεια, οι παραχωρητικοί γονείς προσφέρουν ελαστική και ασυνεπή ανατροφοδότηση, αλλά και δεν απαιτούν πολλά απ’ τα παιδιά τους, συνάμα ασκούν λίγους ή καθόλου περιορισμούς και εξίσου καθόλου ή λίγο έλεγχο στη συμπεριφορά των παιδιών. Οι διαλεκτικοί γονείς θέτουν σαφή και συνεπή όρια, είναι σχετικά αυστηροί, όμως όχι αυταρχικοί, ακόμη εκφράζουν την αγάπη τους και είναι συναισθηματικά υποστηρικτοί, ενώ συζητούν με τα παιδιά τους και εξηγούν τις ποινές που επιβάλλουν. Τέλος, οι αμέτοχοι γονείς έχουν αδιάφορη, απορριπτική συμπεριφορά, είναι συναισθηματικά απόμακροι απέναντι στα παιδιά τους, αν και συγχρόνως καλύπτουν τις ανάγκες του παιδιού (τροφή, ρούχα, στέγη), επικρατεί πλήρης παραμέληση του παιδιού.
Οι τρόποι ανατροφής είναι φυσικό και επόμενο να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά των παιδιών και παρατηρείται σε ένα ικανοποιητικό ποσοστό ότι η κάθε ομάδα παιδιών εμφανίζει τα ίδια χαρακτηριστικά. Αναλυτικότερα, τα παιδιά των αυταρχικών οικογενειών τείνουν να είναι συνήθων εσωστρεφής με λίγη κοινωνικότητα και όχι ιδιαίτερα φιλικά, γεγονός το οποίο δεν μας εκπλήσσει αφού αντιγράφουν το περιβάλλον που ζουν και βιώνουν καθημερινά. Μετά, τα παιδιά των παραχωρητικών γονιών είναι εξαρτημένα, διακατέχονται από αρνητικό συναίσθημα, δεν έχουν κοινωνικές δεξιότητες που είναι συνήθως μειωμένες και παρόμοια, ο αυτοέλεγχός τους είναι κι αυτός μειωμένος. Έπειτα, τα παιδιά των διαλεκτικών είναι ανεξάρτητα, φιλικά, διεκδικητικά, ενώ είναι επίσης συνεργατικά, επιτυχημένα, αλλά και αρεστά σε άλλους και έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους αποτελεσματικά. Τα παιδιά των αμέτοχων γονιών έχουν συναισθηματικές δυσκολίες, νιώθουν ότι δεν τα αγαπούν και διαταράσσεται η σωματική και γνωστική τους ανάπτυξη.
Συνάγεται λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα πως το να αποκαλεστεί κάποιος μη ικανός γονιός χρειάζεται μία εκτενής σειρά ερωτημάτων και δε μπορεί να απαντηθεί γρήγορα. Φυσικά, όλοι οι γονείς αμφισβητούν τον εαυτό τους ορισμένες στιγμές, όμως πρέπει να κατανοήσουν πως δύσκολες καταστάσεις θα υπάρχουν, αλλά πως θα τις αντιμετωπίσουν έχει την έσχατη σημασία. Γονείς και παιδιά αποτελούν μια συνεχιζόμενη αλυσίδα, που εάν ο γονιός είναι τραυματισμένος ψυχολογικά, τις περισσότερες φορές θα το μεταδώσει στο παιδί. Πολλοί γονείς αντιθέτως, προσπαθούν και πετυχαίνουν τελικά να σπάσουν το γενεαλογικό τραύμα που τους έχει δημιουργηθεί, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην ανατροφή των παιδιών τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έντονες αντιδράσεις σε Δανία και Γροιλανδία – Πήραν νεογέννητο μωρό από τη μητέρα του μετά από αμφιλεγόμενο τεστ γονικής ικανότητας, ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
- Raising the Next Generation: The Characteristics of a Good Parent, parentsraisingkids.com, διαθέσιμο εδώ
- Parenting Styles, psychologytoday.com, διαθέσιμο εδώ
- Types of Parenting Styles and Their Effects on Children, calmerry.com, διαθέσιμο εδώ
- Τι είναι και πώς επιτυγχάνεται η ανιδιοτελής αγάπη;, belight-healing.gr, διαθέσιμο εδώ
