Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Η Christine de Pizan αποτελεί την πρώτη γυνακεία προσωπικότητα στην Ευρώπη κατά τα πρώιμα χρόνια, που ήταν επαγγελματίας συγγραφέας. Πιο συγκεκριμένα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλέον «επαναστάτες» συγγραφείς της ιστορίας, ανατρέποντας πλήρως τα δεδομένα της εποχής εκείνης, η οποία ήταν κατά βάση ανδροκρατούμενη. Σύμφωνα με τη φιλόσοφο Simone de Beauvoir, «η Pizan ήταν η πρώτη γυναίκα, που έπιασε την πένα, προκειμένου να υπερασπιστεί το φύλο της».
H Christine de Pizan γεννήθηκε το 1364 στην Βενετία. Πατέρας της ήταν ο Thomas de Pizan, γιατρός και σύμβουλος για την Δημοκρατία της Βενετίας. Για την μητέρα της, δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα. Για το μόνο πράγμα που είμαστε σίγουροι, είναι ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο με αριστοκρατική καταγωγή. Στα τέσσερά της χρόνια, η Christine και η οικογένειά της, μετακόμισαν στην γαλλική πρωτεύουσα, το Παρίσι, αφού ο Thomas de Pizan διορίστηκε αστρολόγος του βασιλιά Καρόλου Ε’. Το Παρίσι θα παρέμενε ο μόνιμος τόπος διαμονής της, έως το τέλος της ζωής της.
Από πάρα πολύ μικρή ηλικία, η Christine είχε λάβει το «μικρόβιο» της θέλησης για μόρφωση από τον πατέρα της. Μάλιστα, στο έργο της Το Βιβλίο της Πόλης των Κυριών, αναφέρει τα εξής: «Ο πατέρας σου, που ήταν από τη φύση του φιλόσοφος, δεν πίστευε ότι γυναίκες που μορφώνονται γίνονται χειρότερες». Στον αντίποδα με την μητέρα της, της οποίας οι απόψεις διέφεραν πολύ από τον πατέρα της. Η μητέρα της, της έλεγε πως τα κορίτσια πρέπει να ακολουθούν την παραδοσιακή εκπαίδευση των γυναικών στα οικιακά. Σε αντίστοιχο έργο της αναφέρει: «Η μητέρα σου, πάντως, με τις συνηθισμένες γυναικείες… σε εμπόδιζε να προοδεύεις και να εμβαθύνεις στις επιστήμες και τις γνώσεις όταν ήσουν μικρή».
Η Christine «χρωστάει» πολλά στον πατέρα της. Λέγεται ότι χάρη στη θέση του πατέρα της στην αυλή, η Pizan είχε απεριόριστη πρόσβαση στην βασιλική βιβλιοθήκη και ως εκ τούτου, μπορούσε να διαβάζει όποιο βιβλίο από τις άπειρες συλλογές που υπήρχαν εκεί. Μόλις στα δεκαπέντε έτη της, παντρεύτηκε τον Etien di Castle, έναν γραμματέα της αυλής. Ο γάμος τους ήταν ευτυχισμένος, παρόλα αυτά, όταν απέκτησε τα τρία της παιδιά, τα μητρικά καθήκοντα την ανάγκασαν να απομακρυνθεί από τις σπουδές της. Δυστυχώς, η κοσμοθεωρία της κατέρρευσε όταν το 1388, πέθανε ο πατέρας της και ένα χρόνο αργότερα, ο άνδρας της από πανούκλα. Μένοντας ξαφνικά χήρα, έπρεπε όπως ήταν λογικό να φροντίσει τα τρία της παιδιά, την μητέρα της και την ανιψιά της.
Παρά την μόρφωσή της, η Christine δεν είχε μάθει ποτέ να ασχολείται με τα οικονομικά της, και για πάνω από δέκα χρόνια, αντιμετώπιζε προβλήματα, προσπαθώντας να πάρει τη νόμιμη κληρονομιά της. Εκείνη η δύσκολη περίοδος, την ενέπνευσε να γράψει το Ο Θησαυρός της Πόλης των Κυριών (1405), ένα σπουδαίο χειρόγραφο που είχε συμβουλές πάνω σε διάφορα γυναικεία θέματα και το σπουδαίο ήταν ότι απευθυνόταν σε γυναίκες από όλες τις κοινωνικές τάξεις.
Όσον αφορά την προσωπική ζωή της Pizan, η ίδια αρνήθηκε να ξαναπαντρευτεί και να φτιάξει την ζωή της, όπως έκαναν οι περισσότερες χήρες της εποχής εκείνης. Αντιθέτως, η Christine βρήκε το δικό της καταφύγιο στην συγγραφή και την μόρφωση. Έγραψε πολλά έργα, με κάποια από αυτά να έχουν χαρακτήρα θρήνου, όπου ουσιαστικά θρηνούσαν την απώλεια του άνδρα της, ενώ παράλληλα, έγραφε και για μεσαιωνικούς έρωτες, μία δημοφιλής λογοτεχνική παράδοση της εποχής, με κυρίαρχο θέμα την ιπποσύνη και τα παράνομα ειδύλλια ανάμεσα σε αρχόντισσες και ιππότες.
Η Pizan έγραψε τόσα πολλά ερωτικά ποιήματα, που πολλά από αυτά δημοσιεύτηκαν στο πρώτο της βιβλίο Εκατό Μπαλάντες (1393). Με το συγκεκριμένο βιβλίο, όλη η αυλή ενθουσιάστηκε και άρχιζε να το διαβάζει. Το αποτέλεσμα αυτού ήταν ότι η ίδια άρχιζε να δέχεται προσφορές από διάφορους πάτρωνες με αποτέλεσμα να βγάζει χρήματα, χάρη στα επιτυχημένα της έργα. Σε ένα πολύ σπουδαίο της έργο, το Le Livre De La Mutation De Fortune, η Pizan μίλησε για «de fenelle devins masle», μιλούσε δηλαδή για την προσωπική της ζωή και ότι για να συντηρήσει την οικογένεια της, είχε «μεταμορφωθεί» από γυναίκα σε άνδρα.
Ανάμεσα στους πολλούς πάτρωνες, ήταν και ο βασιλιάς της Αγγλίας, Ερρίκος Δ’, ο Λουδοβίκος Α’, ο δούκας της Ορλεάνης και ο Φίλιππος ο Τολμηρός, δούκας της Βουργουνδίας, ο οποίος της ανέθεσε να γράψει μια βιογραφία του αδελφού του, του βασιλιά Καρόλου Ε’, ο οποίος είχε πεθάνει το 1380. Λέγεται, ότι η ίδια δώριζε και αφιέρωνε τα έργα της σε εκείνους που την χρηματοδοτούσαν. Επίσης, πηγές αναφέρουν ότι μερικά από αυτά τα έργα τα έγραψε από το προσωπικό της γραφείο στην γαλλική πρωτεύουσα και ότι επέβλεπε προσωπικά τον σχεδιασμό των καλαίσθητων εικόνων στα χειρόγραφά της, μερικές από τις οποίες απεικόνιζαν την ίδια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Christine de Pizan, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Christine de Pizza, worldhistory.org, διαθέσιμο εδώ
-
Christine de Pizan, Professional Writer and Voice for Women in the Middle Ages, blogs.loc.gov, διαθέσιμο εδώ
