Της Ευγενίας Ζαφείρη,
Ένα προγραμματισμένο δημοψήφισμα που ζητούσε την επανεκκίνηση του τελευταίου λειτουργικού πυρηνικού σταθμού της Ταϊβάν, του Μάανσχαν, απέτυχε να συγκεντρώσει το νομικό όριο έγκρισης, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα όσων ψήφισαν τάχθηκε υπέρ της επανέναρξης λειτουργίας. Η προσπάθεια υποστηρίχθηκε από την αντιπολίτευση αλλά έπεσε κοντά στο όριο, αφού χρειάζονταν ψήφοι που να αντιστοιχούν στο 25% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 5 εκατομμύρια, ενώ το σύνολο των καταγεγραμμένων ψήφων ήταν περίπου 4,3 εκατομμύρια.
Ο σταθμός του Μάανσχαν είχε ήδη τεθεί εκτός λειτουργίας τον Μάιο, στο πλαίσιο της πολιτικής απομάκρυνσης από την πυρηνική ενέργεια που η κυβέρνηση έχει προωθήσει τα τελευταία χρόνια. Το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν απλό: αν συμφωνούν οι πολίτες, να επανέλθει σε λειτουργία ο σταθμός, εφόσον οι αρμόδιες αρχές διαβεβαιώσουν πως δεν υπάρχουν ζητήματα ασφάλειας. Παρότι η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφισάντων απάντησε «ναι», το θεσμικό όριο έκανε την πρόταση άκυρη χωρίς δεσμευτικό αποτέλεσμα.
Η σημασία της ψηφοφορίας δεν περιορίζεται μόνο σε τεχνικά ζητήματα ή θέματα ενεργειακής ασφάλειας αλλά αποτυπώνει και την πολιτική πόλωση στο νησί. Το δημοψήφισμα προωθήθηκε από κόμματα της αντιπολίτευσης, κυρίως το Κουομιντάνγκ και το Taiwan People’s Party, ως αντίβαρο στην πολιτική της κυβέρνησης που τάσσεται υπέρ της σταδιακής απόσυρσης της πυρηνικής ενέργειας. Η κυβέρνηση και το κυβερνών Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) επικαλούνται ανησυχίες για την ασφάλεια, τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων αλλά και το μεγάλο σεισμικό ρίσκο της περιοχής.
Το αποτέλεσμα ανοίγει και πάλι τη συζήτηση για την ενεργειακή επάρκεια της Ταϊβάν, καθώς η χώρα βλέπει τη ζήτηση ρεύματος να αυξάνεται, εν μέρει λόγω της επέκτασης των βιομηχανιών ημιαγωγών. Κορυφαίες εταιρείες της τεχνολογικής αλυσίδας έχουν ενισχύσει την πίεση για σταθερή παροχή ενέργειας, ενώ η ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δεν έχει έως τώρα καλύψει το κενό σε επαρκές βαθμό, με το υγροποιημένο φυσικό αέριο και τον άνθρακα να παραμένουν ως βασικοί πυλώνες του ενεργειακού μίγματος της χώρας. Οι συζητήσεις πλέον περιλαμβάνουν όχι μόνο το «ναι» ή το «όχι» στην πυρηνική ενέργεια, αλλά και το πώς θα εξασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια χωρίς να διακυβεύεται η δημόσια ασφάλεια.
Σε πολιτικό επίπεδο, το αποτέλεσμα συνοδεύτηκε και από άλλες ψηφοφορίες: προσπάθειες ανάκλησης ορισμένων βουλευτών της αντιπολίτευσης απέτυχαν, γεγονός που δείχνει ότι το πολιτικό τοπίο παραμένει ασταθές και πολωμένο. Ο πρόεδρος Lai Ching-te αναγνώρισε ότι υπάρχει ευρεία ζήτηση για ποικιλία πηγών ενέργειας και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανεξεταστεί η χρήση «προηγμένων» πυρηνικών τεχνολογιών στο μέλλον, εφόσον όμως βελτιωθούν τα πρότυπα ασφαλείας και η διαχείριση αποβλήτων.
Το σημερινό αποτέλεσμα δείχνει πως η κοινή γνώμη δεν απορρίπτει πλήρως την πυρηνική ενέργεια, όμως οι θεσμικοί περιορισμοί και οι ανησυχίες για ασφάλεια εξακολουθούν να ορίζουν τις επιλογές. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι, για να υπάρξει πραγματική στροφή προς την πυρηνική τεχνολογία, θα πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις σε σύγχρονες, ασφαλέστερες μονάδες, αυστηρό πλαίσιο εποπτείας και ευρύτερη κοινωνική συναίνεση, που σήμερα δεν είναι δεδομένα.
Το δημοψήφισμα της 23ης-24ης Αυγούστου δεν «έλυσε» το ζήτημα αλλά απλώς το επανέφερε στο προσκήνιο με πιο έντονους όρους. Η Ταϊβάν, με το γεωπολιτικό της βάρος και την ενεργειακή εξάρτηση της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας, θα συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς ενεργειακής συζήτησης. Το κατά πόσον αυτό θα οδηγήσει σε πρακτικές αλλαγές ή σε νέες πολιτικές αναμετρήσεις μένει να φανεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Taiwan referendum on reopening last nuclear plant fails, Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Taiwan’s nuclear referendum reveals energy dilemma, DW, διαθέσιμο εδώ
