Του Ελευθέριου Χονδρού,
Με λόγια που προκάλεσαν αίσθηση, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, έθεσε υπό αμφισβήτηση τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διεθνή σκηνή, μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο του Ρίμινι. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ψευδαίσθηση μιας Ευρώπης με γεωπολιτική δύναμη «έχει πλέον εξατμιστεί», αφήνοντας πίσω της μια Ένωση που παρακολουθεί τις εξελίξεις χωρίς να μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την πορεία τους.
Ο Ντράγκι, που συχνά έχει χαρακτηριστεί ως ο άνθρωπος που «έσωσε το ευρώ» κατά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, δεν δίστασε να επισημάνει την αδυναμία της Ευρώπης να σταθεί στο ίδιο επίπεδο με άλλους παγκόσμιους παίκτες. Αναφερόμενος σε πρόσφατα γεγονότα, όπως οι βομβαρδισμοί ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και η κλιμάκωση της βίας στη Γάζα, σημείωσε ότι η ΕΕ δεν κατάφερε να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο. «Η Ευρώπη βρέθηκε θεατής, όχι διαμορφωτής των εξελίξεων», τόνισε, υπογραμμίζοντας έτσι τον κίνδυνο η Ένωση να καταλήξει σε μια θέση μόνιμης αδράνειας.
Για τον Ντράγκι, η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από μια βαθιά πολιτική και θεσμική αναμόρφωση. Η ΕΕ, είπε, χρειάζεται να μετατραπεί από υποστηρικτικός εταίρος σε ηγετικό παίκτη, ικανό να μιλά με μία φωνή στα μεγάλα ζητήματα. Η πολυφωνία και οι εσωτερικές αντιφάσεις καθιστούν την Ένωση αργή και αναποτελεσματική, σε μια στιγμή που οι παγκόσμιες προκλήσεις απαιτούν ταχύτητα και αποφασιστικότητα. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με μηχανισμούς που σχεδιάστηκαν για έναν διαφορετικό κόσμο», τόνισε.
Μία από τις πιο σημαντικές προτάσεις του αφορά τη δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού χρέους, στα πρότυπα του μέσου που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον Ντράγκι, η Ένωση χρειάζεται μόνιμους και σταθερούς μηχανισμούς χρηματοδότησης για μεγάλα πανευρωπαϊκά έργα. Η αμυντική θωράκιση, η ενεργειακή ασφάλεια και η τεχνολογική καινοτομία αποτελούν, όπως είπε, τομείς στρατηγικής σημασίας που δεν μπορούν να αφεθούν μόνο στις εθνικές κυβερνήσεις. «Μόνο με κοινή επένδυση μπορούμε να σταθούμε απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, να προστατεύσουμε την ασφάλειά μας και να διασφαλίσουμε την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας», τόνισε.
Η παρέμβασή του αποκτά βαρύτητα σε μια περίοδο κατά την οποία η ΕΕ βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες επιλογές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή και η ανάγκη για ενεργειακή μετάβαση έχουν καταστήσει σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την ικανότητά της να δρα ενιαία. Το ερώτημα, όμως, είναι εάν οι πολιτικές ηγεσίες των κρατών-μελών είναι έτοιμες να παραχωρήσουν περισσότερες αρμοδιότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάτι που συχνά συναντά ισχυρές αντιστάσεις.
Στο Ρίμινι, ο Ντράγκι δεν απευθύνθηκε μόνο στους πολιτικούς, αλλά και στους πολίτες. Με φανερή ανησυχία για την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, κάλεσε τους Ευρωπαίους να μετατρέψουν την αμφιβολία σε συμμετοχή και δράση. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το εργαλείο για να επιτύχουμε κοινούς στόχους και να εγγυηθούμε ένα μέλλον ανάπτυξης», είπε, επισημαίνοντας ότι χωρίς ενεργό στήριξη των κοινωνιών καμία θεσμική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να αποδώσει.
Η τοποθέτηση του Ιταλού τεχνοκράτη προκάλεσε αντιδράσεις και συζητήσεις στα ευρωπαϊκά επιτελεία. Κάποιοι ερμηνεύουν τα λόγια του ως μια έμμεση προειδοποίηση ότι το «ευρωπαϊκό όνειρο» κινδυνεύει να ξεθωριάσει αν η Ένωση παραμείνει δέσμια εσωτερικών διαιρέσεων. Άλλοι βλέπουν σε αυτά μια προσπάθεια να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση για βαθύτερη ενοποίηση, που θα περιλαμβάνει ακόμη και την κοινή άμυνα και φορολογία.
Όποια κι αν είναι η ερμηνεία, ένα είναι σαφές: ο Ντράγκι, με την πολιτική και τεχνοκρατική του βαρύτητα, έφερε στην επιφάνεια το ζήτημα της ευρωπαϊκής ισχύος σε μια στιγμή που η ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις. Η Ευρώπη έχει την οικονομική δύναμη και το θεσμικό υπόβαθρο για να μετατραπεί σε πραγματικό γεωπολιτικό παίκτη· το ερώτημα είναι εάν διαθέτει και την πολιτική βούληση.
Η παρέμβασή του στο Ρίμινι άφησε έτσι ένα μήνυμα με διπλή κατεύθυνση: προειδοποίηση για το παρόν, αλλά και πρόσκληση για το μέλλον. Αν η Ευρώπη συνεχίσει να αρκείται στον ρόλο του θεατή, θα δει την επιρροή της να συρρικνώνεται ακόμη περισσότερο. Αν, αντίθετα, τολμήσει να προχωρήσει σε βαθιές αλλαγές, τότε μπορεί να ανακτήσει το χαμένο της βάρος και να αποδείξει ότι εξακολουθεί να έχει θέση στην πρώτη γραμμή της διεθνούς πολιτικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Draghi: the EU has lost the illusion of being a player on the international stage, Eu News, διαθέσιμο εδώ
