Της Γιώτας Ευθυμίου,
Πώς ένα έθιμο αποκτά αναλλοίωτη αξία και φέρνει ξανά στο φως την πλούσια κληρονομιά ενός τόπου χωρίς να αψηφά τις ρίζες του ή να θυσιάζει την αυθεντικότητά του;
Κάθε χρόνο, το βράδυ του Δεκαπενταύγουστου, η αμφιθεατρική ακρογιαλιά της Λίμνης Ευβοίας φωτίζεται από τα φανάρια δεκάδων σκαφών και ναυτικών πυρσών, ενώ οι στολισμένες βάρκες πλέουν στα ανοιχτά ακολουθώντας μια «χορογραφία» και σχηματίζοντας μια ζωντανή πομπή που θυμίζει μυθική τελετουργία. Το εντυπωσιακό αυτό θέαμα, εγκώμιο της ναυτοσύνης της Λίμνης, εμπλουτίζεται άριστα με τη μουσική επένδυση, τους μυστηριακούς ήχους, τις επικές μελωδίες, την κλασσική μουσική με στοιχεία όπερας, τον δυναμικό ρυθμό και την ραγδαία κλιμάκωση της έντασης στα κρίσιμα σημεία — σταθμούς της ιστορίας. Ξεχωριστό κομμάτι της βραδιάς όμως αποτελεί η παράλληλη αφήγηση του Δημήτρη Αποστόλου που με την υπέροχη φωνή του και στοιχεία που θυμίζουν αρχαία τραγωδία ντύνει το θέαμα και ταξιδεύει το κοινό μέσα στην ιστορία και τη ναυτική παράδοση των Ελυμνίων.
Τα Ελύμνια φέτος, για 48η φορά, τίμησαν τη Λίμνη συνεχίζοντας την παράδοση και προσκαλώντας τους επισκέπτες να μαγευτούν από τους θαλασσινούς θρύλους του Αιγαίου και την αντιστασιακή, ναυτική πολιτισμική ιστορία και υπόσταση του τόπου. Η κινηματογραφική αφήγηση, μάλιστα, αποκαλύπτει με ενδιαφέρον και συμπυκνωμένο λόγο τα γεγονότα της τουρκοκρατίας, της Ελληνική Επανάστασης του 1821 και της απελευθέρωσης της πόλης, γεγονότα που όρισαν και χάραξαν την πορεία του τόπου και την τύχη των κατοίκων του. Βέβαια, οι ντόπιοι με όπλο τους τις ναυτικές ικανότητες και τη συνολική ναυτική ευημερία μπόρεσαν να αγωνιστούν και να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους.
Παρακολουθούμε, επίσης, την αναπαράσταση της ναυμαχίας, το συμβολικό κάψιμο της τουρκικής αρμάδας και την επιδρομή των πειρατών. Λόγω της πειρατείας, όμως, λέγεται πως οι Ελύμνιοι αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην «Παναγιά» (τοπωνύμιο) για να σωθούν και όταν κατάφεραν να επιστρέψουν στο λιμάνι βρήκαν μια εικόνα της Παναγίας, η οποία και έγινε προστάτιδά τους.
Στη βραδιά αυτή έχει σπουδαίο ενδιαφέρον, ακόμα, πως ιστορία και μύθος συγχέονται. Μαθαίνουμε ότι βρισκόμαστε σε μια γιορτή — «λιτανεία» για τα θεία που χάρισαν στους ντόπιους τη ναυτική τους δύναμη και ως εκ τούτου την ελευθερία τους. Ένας τόπος που κατά τον Σοφοκλή διάλεξαν ο Δίας και η Ήρα για το γάμο τους προσδίδοντας τη θεϊκή αίγλη της πόλης και χαρίζοντάς της την ομορφιά, τη γραφικότητα και τη γαλήνη που έχει σήμερα.
Σε πλήρη αντίθεση με το φως των σκαφών, οι σκοτεινοί κυματισμοί του νερού φέγγουν όταν πάνω τους αντανακλώνται τα χρυσά και κόκκινα πυροτεχνήματα που σκεπάζουν τον ουρανό για την ολοκλήρωση της τελετής — του εθίμου. Αποκορύφωμα της βραδιάς αποτελούν οι ηχηρές «εκρήξεις» των βαρελότων και των βεγγαλικών που γεμίζουν με πανίσχυρα χρώματα τον ουρανό και αφήνουν κάθε επισκέπτη άναυδο και ενθουσιασμένο.
Αυτό το αξιοσημείωτο γεγονός, άρτια σκηνοθετημένο από τον Τάκη Γεωργίου, που έχει την ευθύνη για την εκτέλεση των ναυτικών σχεδιασμών σε συνδυασμό με το ηχητικό μέρος της όλης τελετής, μεταφέρει τους επισκέπτες στο παρελθόν δημιουργώντας εικόνες με το φως και το νερό και την υπέροχη αύρα της θάλασσας. Τα Ελύμνια συνδυάζουν στοιχεία της παράδοσης με τρόπο ευρηματικό και μοναδικό κάνοντάς τα μια αξέχαστη εμπειρία και έπειτα μια γλυκιά ανάμνηση. Κάθε επισκέπτης γίνεται μέρος αυτής της ζωντανής ιστορίας και συμμετέχει αρμονικά στην επιτέλεσή του.
Η γιορτή δεν θα μπορούσε φυσικά να κλείσει χωρίς την παρουσία της ελληνικής μουσικής με αναφορές στη θάλασσα και ιδιαίτερα τις αφιερώσεις στα 100 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη, προκαλώντας συγκίνηση σε μικρούς και μεγάλους και ενώνοντας κομμάτια της ιστορίας με άρωμα Ελλάδας και νοσταλγία ετών.
Με αέρα μυθικό τα πολυάριθμα σκάφη του ΝΟΛ (Ναυτικού Ομίλου Λίμνης) ξεχύθηκαν στο νερό, περικυκλωμένα από πυκνούς κόκκινους καπνούς και φως από τις φλόγες και τα φαναράκια των σκαφών κάτω από τον υπέροχο ουρανό γεμάτο από τα πυροτεχνήματα, συμβολίζοντας την ελπίδα, την ελευθερία και τα κατορθώματα ενός ολόκληρου λαού.
«Εδώ βρεθήκαμε και εμείς στης θάλασσας τα μέρη και ήταν της μοίρας γραφτό, βούληση ήταν θεία, να συγγενέψει η θάλασσα με την ελευθερία…» (απόσπασμα από την αφήγηση του Δημήτρη Αποστόλου).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Λίμνη Ευβοίας, limnievias.gr, διαθέσιμο εδώ
