Της Αντωνίας Αποστόλου,
Οι περιστεριώνες της Τήνου αποτελούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του νησιού. Αυτά τα πέτρινα οικοδομήματα, χτισμένα με πολύ μεράκι και καλλιτεχνική έμπνευση, δεν εξυπηρετούσαν μόνο τις πρακτικές ανάγκες στο παρελθόν αλλά αποτέλεσαν και σημείο αναφοράς για την κοινωνική και οικονομική ζωή. Λειτούργησαν ως σύμβολα συνεργασίας, δημιουργικότητας και συλλογικής ταυτότητας. Σήμερα, η ανόρθωσή τους δεν είναι απλώς ένα έργο αρχιτεκτονικής αποκατάστασης και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά είναι μια πράξη με βαθύ κοινωνικό χαρακτήρα.
Κάθε κοινωνία χρειάζεται μνήμη για να συνεχίσει να υπάρχει. Οι περιστεριώνες δεν είναι μόνο πέτρες τοποθετημένες με επιδεξιότητα αλλά είναι φορείς ιστοριών, παραδόσεων, καθημερινών αγώνων. Η αναστήλωσή τους σημαίνει την επιθυμία για την διατήρηση της ταυτότητας του τόπου και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των κατοίκων της περιοχής. Σε μια εποχή που επικρατεί η ομογενοποίηση των τοπικών κοινωνιών ως απόρροια της παγκοσμιοποίησης, ενέργειες σαν κι αυτήν καταδεικνύουν την μοναδικότητα του τόπου και την σημασία της ιστορίας που έχει στην ταυτότητα των κατοίκων.
Η φροντίδα για τους περιστεριώνες δεν αποτελεί ευθύνη αποκλειστικά ενός μόνο ή αρχιτέκτονα. Απαιτείται συλλογική προσπάθεια, η οποία συμπεριλαμβάνει τη συνεργασία του δήμου, των πολιτιστικών συλλόγων, των κατοίκων, ακόμη και της διασποράς των Τηνιακών. Μέσα από τέτοιες δράσεις καλλιεργείται η αίσθηση του «ανήκειν» των κατοίκων και η αλληλεγγύη. Όταν οι άνθρωποι συνεργάζονται για την ανόρθωση ενός κοινού συμβόλου, δημιουργούνται δεσμοί που ξεπερνούν την απλή πρακτική διάσταση της εργασίας και αγγίζει άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής.
Η αποκατάσταση των περιστεριώνων μπορεί να ανοίξει πολλούς καινούργιους δρόμους και μονοπάτια για το νησί. Οι νέοι, οι οποίοι πολύ συχνά έχουν την αίσθηση πως η γενέτειρά τους δεν μπορεί να τους προσφέρει αρκετές εργασιακές ευκαιρίες, διαθέτουν την δυνατότητα να βρουν διέξοδο μέσα από την επαγγελματική ενασχόληση με τον πολιτιστικό τουρισμό, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική ή ακόμη και την ξενάγηση τουριστών σε αυτά τα μνημεία. Η ανάδειξη των περιστεριώνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας στην αποστροφή της ερήμωσης της υπαίθρου.
Η ανόρθωση αυτή έχει και μια συμβολική διάσταση καθώς μας υπενθυμίζει ότι η κοινωνία δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά όταν αδιαφορεί για την κληρονομιά της. Όπως φροντίζουμε τους κοντινούς μας ανθρώπους, όπως στηρίζουμε εκείνους που είναι αδύναμοι, με αυτόν τον τρόπο οφείλουμε να στηρίξουμε και τα μνημεία που μας κρατούν δεμένους με το παρελθόν μας και την ιστορία μας. Η αδιαφορία ισοδυναμεί με λήθη και η λήθη οδηγεί σε απώλεια της συλλογικής ταυτότητας.
Σε μια κοινωνία που συχνά παρασύρεται από τον γρήγορο ρυθμό της κατανάλωσης και της εξέλιξης της τεχνολογίας, η ανόρθωση των περιστεριώνων υπενθυμίζει την αξία της απλότητας, της δημιουργικότητας και της σχέσης με τον τόπο και τον χρόνο. Δεν πρόκειται απλώς για «τουριστικά αξιοθέατα» που θα αποφέρουν κέρδη στην τοπική οικονομία, αλλά για διδάγματα ζωής ,όπως ότι η ομορφιά βρίσκεται στην ισορροπία με τη φύση, ότι ο κόπος των ανθρώπων μπορεί να αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην διάρκεια του χρόνου και ότι η κοινωνία αντλεί δύναμη από τις ρίζες της και την ιστορία της.
Η Τήνος, μέσα από την ανόρθωση των περιστεριώνων της, έχει μία ευκαιρία να στείλει ένα μήνυμα σε όλη την Ελλάδα πως η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι είδος πολυτέλειας, αλλά μία κοινωνική ανάγκη. Είναι η βάση πάνω στην οποία μπορεί να χτιστεί ένα μέλλον με συνοχή, υπευθυνότητα και σεβασμό. Οι περιστεριώνες δεν ανήκουν μόνο στο παρελθόν. Ανήκουν και στο παρόν και στο μέλλον, γιατί είναι κομμάτι της συλλογικής μας ψυχής. Και η ανόρθωσή τους είναι ανόρθωση της ίδιας της κοινωνίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τήνος: «Δίνουμε δεύτερη ζωή στους περιστεριώνες», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
