Του Θεμιστοκλή Καγκέλη,
Την 4η και 5η Αυγούστου Αιγύπτιες κι Αιγύπτιοι έτρεξαν στα εκλογικά τμήματα της χώρας για να εκλέξουν τα μέλη της Γερουσίας, aka της δεύτερης – συμβουλευτικής – Βουλής της χώρας. Οι Αιγύπτιοι του εξωτερικού ψήφισαν νωρίτερα, στις 1 και 2 Αυγούστου. Οι εκλογές διενεργήθηκαν υπό αυστηρή δικαστική επίβλεψη, με περίπου 9.500 δικαστές να εποπτεύουν 8.286 εκλογικά κέντρα και να στηρίζονται από περίπου 65.000 συνολικά εφορευτικούς υπαλλήλους. Όπως ήταν αναμενόμενο, καθ᾽ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής, παρατηρήθηκε παρουσία φορέων της κοινωνίας των πολιτών, διπλωματικών αποστολών και μέσων ενημέρωσης.
Δυστυχώς, η συμμετοχή στη διαδικασία μόνο πάνδημη δε μπορεί να χαρακτηριστεί: το ποσοστό συμμετοχής έφτασε μόλις το 17,1 %, με 11.837.882 άτομα να ψηφίζουν από το σύνολο των 69.330.318 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, ποσοστό ελαφρώς αυξημένο απ’το τραγικό 14,2 % του 2020. Να πούμε, επίσης, ότι η κατανομή της συμμετοχής ανά περιφέρεια ήταν άνιση: το Καΐρο κυμάνθηκε στο 26,1 %, η Γκίζα στο 27,17 %, ενώ η Αλεξάνδρεια μόλις στο 16,2 % και οι μικρότερες πόλεις ακόμα χαμηλότερα.
Παρά τις οργανωτικές προσπάθειες, η απογοήτευση ήταν επίσης εκτεταμένη. Συγκεκριμένα, η Sherine AbdelAzim του φιλελεύθερου Κόμματος “Free Egyptians” παρατήρησε ότι πολλοί ψηφοφόροι είτε ακύρωναν το ψηφοδέλτιό τους ή ψήφιζαν χωρίς ξεκάθαρη πολιτική πρόθεση, απλώς για να εκφράσουν υποστήριξη στην κυβέρνηση, ειδικά λόγω της στάσης της απέναντι στη Γάζα και στον πόλεμο Ισραήλ–Χαμάς. Τα καθημερινά προβλήματα – η πρόσβαση στην υγεία, τα νοσοκομεία και την ασφάλιση, μεταξύ άλλων – δείχνουν ότι οι πολίτες είναι πιο συγκεντρωμένοι στα ζητήματα που αφορούν τη ζωή τους, παρά στη θεσμική πολιτική συζήτηση.
Όσο για το ψηφοδέλτιο, αυτό ήταν list-based με 100 έδρες. Στις φετινές εκλογές υπήρχε μόνο μία τέτοια λίστα: η «Εθνική Λίστα για την Αίγυπτο», ένας συνασπισμός κομμάτων και υποψηφίων που στηρίζονται από την κυβέρνηση, που, ελλείψει άλλων λιστών, και πληρώντας το απαραίτητο όριο του 5% επί των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, η λίστα αυτή κέρδισε αυτόματα και τις 100 έδρες που κατανέμονται με αυτό το σύστημα. Οι επαναληπτικές εκλογές θα γίνουν στο εξωτερικό 25–26 Αυγούστου και εντός Αιγύπτου 27–28 Αυγούστου, με τα τελικά αποτελέσματα να δημοσιοποιούνται στις 4 Σεπτεμβρίου.
Για την ιστορία, το Σώμα της Γερουσίας επανιδρύθηκε το 2019 – στη θέση του καταργημένου Shura Council – και ο ρόλος του παραμένει κυρίως συμβουλευτικός. Η επαναφορά και αναδιαμόρφωσή του θεωρήθηκε ως προσπάθεια ενίσχυσης της πολιτικής συμμετοχής, αλλά πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως θεσμός προσχηματικός, που προωθεί ελεγχόμενη πολιτική εκπροσώπηση δίχως πραγματικό και ουσιαστικό ανταγωνισμό.
Το ερώτημα παραμένει: μπορούν οι επόμενες βουλευτικές εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, που προβλέπονται για τον Νοέμβριο, να επιφέρουν πραγματική αλλαγή; Κι αν ναι, πώς θα ξεπεραστεί η αδράνεια του λαού και η δυσπιστία στη διαδικασία;
Οι πρόσφατες εκλογές για τη Γερουσία στην Αίγυπτο, παρά τη σχετική οργάνωση, τη συμμετοχή δικαστικής εποπτείας και τη διεθνή παρακολούθηση, αποδεικνύουν ένα βαθύ πολιτικό στρες: από τη μία πλευρά, η διαδικασία είχε μορφή και τάξη· από την άλλη, η λαϊκή απάθεια και οι περιορισμένοι θεσμοί φέρνουν αμφιβολίες για το πολιτικό μέλλον της χώρας. Η αχίλλειος πτέρνα βρίσκεται στην απουσία θεσμικού ανταγωνισμού, στην οικονομική πίεση και το γενικευμένο αίσθημα ότι ο ρόλος της πολιτικής είναι περισσότερο διακοσμητικός παρά ουσιαστικός. Το πώς αυτές οι εκλογές θα συντονιστούν με την επόμενη φάση του πολιτικού κύκλου θα καθορίσει αν η Γερουσία θα παραμείνει ένα «συμβουλευτικό παζλ» ή θα μεταμορφωθεί σε δύναμη που αντανακλά πραγματικά την εθνική βούληση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Egyptians begin voting in Senate election amid frustrations over stagnant economy, PBS, διαθέσιμο εδώ
- Sisi ratifies Egypt’s election law amid opposition concerns ahead of ballot, The Arab Weekly, διαθέσιμο εδώ
- Runoffs set for 5 seats in Egyptian Senate elections with 17% voter turnout: National Election Authority, Anadolu Agency, διαθέσιμο εδώ
