Του Γιώργου Τσακμάκη,
Η ιστορία της κολυμβήτριας και νικήτριας των 9 χρυσών ολυμπιακών μεταλλίων (αριθμού ρεκόρ για τον γυναικείο αθλητισμό) είναι σίγουρα γεμάτη με εξαντλητικές προπονήσεις και μεγάλες θυσίες. Όλοι έχουμε ακούσει για το επίπονο πρόγραμμα προετοιμασίας των αθλητών στην κολύμβηση το οποίο συχνά περιλαμβάνει ιδιαίτερα πρωινές προπονήσεις σε ώρες που η κοινωνία ακόμη βρίσκεται σε λήθαργο. Άλλωστε, κατά γενική ομολογία των πρωταθλητών, είναι πιο δύσκολο να παραμείνεις στην κορυφή παρά να βρεθείς σε αυτήν για μία φορά! Η υπομονή και η στοχοπροσήλωση που χαρακτηρίζει τους κορυφαίους αθλητές είναι παρομοιώδεις, με αποτέλεσμα αρκετοί γονείς να μυούν τα παιδιά τους από μικρή ηλικία σε αθλητικές δραστηριότητες προκειμένου να αποκτήσουν αυτά τα χαρίσματα. Άραγε η πιο δημοφιλής επιλογή αθλήματος για νήπια ηλικίας 4-6 ετών, που δεν είναι άλλη από την κολύμβηση, έχει πράγματι ευεργετικές ιδιότητες στο σώμα μας;
Λόγω της υψηλότερης αντίστασης που ασκεί στο σώμα μας το νερό το κολύμπι αποτελεί μια από τις ιδανικότερες μορφές άσκησης για άτομα που στοχεύουν σε απώλεια βάρους, καθώς οι κολυμβητές καίνε πολλές θερμίδες. Επιπρόσθετα η κολύμβηση είναι ένα άθλημα από το οποίο απουσιάζουν συχνά οι τραυματισμοί λόγω της περιορισμένης επαφής με τους αντιπάλους τόσο στην προπόνηση όσο και κατά τη διάρκεια των αγώνων. Εκτός αυτών αξιοσημείωτη είναι και η ευεργετική δράση της απέναντι σε πληθώρα χρόνιων νοσημάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το αλλεργικό άσθμα. Ίσως αυτό ήταν το σκεπτικό και των οικείων της Katie Ledecky, του ζωντανού αυτού θρύλου της κολύμβησης με τις απαράμιλλες επιτυχίες, όταν αποφάσισαν την ενασχόληση της με την κολύμβηση. Και αυτό διότι η κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στα 800 και 1500 μέτρα πάσχει από μια διαταραχή, ονόματι σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας (POTS).
Ας μάθουμε, όμως, περισσότερα για το περί ου λόγος σύνδρομο. Όπως προδίδει το διόλου ευφάνταστο όνομα της συγκεκριμένης ασθένειας, οι πάσχοντες εμφανίζουν αυξημένο καρδιακό ρυθμό σε όρθια θέση, συγκριτικά με την καθιστή θέση ή τη θέση ανάπαυσης. Οι παλμοί ενδέχεται μάλιστα να ξεπερνούν τους 100 ανά λεπτό. Στους πάσχοντες, το αυτόνομο νευρικό σύστημα αδυνατεί να συντονίσει τους αγγειακές και τις καρδιακές κινήσεις.
Φυσικά, η ολυμπιονίκης δεν αποτελεί τη μοναδική πάσχουσα από τη συγκεκριμένη νόσο. Προσδιορίζεται ότι πάνω από 2 εκατομμύρια Αμερικανοί εμφανίζουν τη συγκεκριμένη πάθηση. Η επικινδυνότητα εμφάνισης αυτής της ασθένειας αυξάνεται σε άτομα που:
- Πάσχουν από λοιμώδη μονοπυρήνωση
- Βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης
- Είχαν υποστεί στο παρελθόν βαρύ τραυματισμό στο κεφάλι
- Πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα, όπως το σύνδρομο Sjorgen
- Αθλούνται εξουθενωτικά
- Βρίσκονται στις μέρες της έμμηνου ρήσης
- Διαμένουν μόνιμα σε θερμά περιβάλλοντα
To κυριότερο εργαστηριακό εύρημα που συνδράμει στη διάγνωση της POTS είναι τα αυξημένα επίπεδα των ορμονών αδρεναλίνης και νορεπινεφρίνης στο αίμα, των κυρίων ορμονών που συμβάλλουν στην επικράτηση της λειτουργίας του συμπαθητικού νευρικού συτήματος έναντι του παρασυμπαθητικού. Αυτό γίνεται προκειμένου να αντισταθμιστούν τα μειωμένα επίπεδα αίματος που επιστρέφουν στην καρδιά. Αυτές οι ορμόνες είναι και η αιτία της ταχυκαρδίας. Το συμπαθητικό σύστημα, άλλωστε, θέτει τον οργανισμό σε κατάσταση «μάχης ή φυγής».
Στη διάγνωση της νόσου συχνά αξιοποιείται και το tilt table test, στο οποίο γίνεται μέτρηση της πίεσης και του καρδιακού ρυθμού σε όρθια στάση, αμέσως μετά από ανάπαυση σε ξαπλωμένη θέση. Επιπλέον μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο το QSART τεστ, στο οποίο ελέγχονται τα αυτόνομα νεύρα που συμμετέχουν στην εφίδρωση, αλλά και με βιοψία νεύρων του δέρματος.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του συνδρόμου πλην της ταχυκαρδίας, είναι τα ακόλουθα:
- Ζαλάδες
- Λιποθυμίες
- Ημιλιπόθυμες καταστάσεις
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Συχνές υπερκοπώσεις
- Έντονο άγχος που συνοδεύεται και από εφίδρωση
- Πόνος στο στήθος
- Συχνοί πονοκέφαλοι
- Ωχρότητα στο πρόσωπο
- Μελάγχρωση στα χέρια
Για τη διαχείριση του συνδρόμου προτιμώνται οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Σε αυτές συγκαταλέγονται η αυξημένη πρόσληψη υγρών και αλάτων και η ισορροπημένη διατροφή με μικρά και συχνά γεύματα. Ακόμη, πολύ χρήσιμη μπορεί να αποβεί και η ενασχόληση του πάσχοντα με τον αθλητισμό. Γενικά, προτιμούνται τα αθλήματα στα οποία ο πάσχοντας βρίσκεται σε καθιστή ή ξαπλωμένη θέση, όπως η κολύμβηση και η ποδηλασία χαμηλής έντασης αλλά και η κωπηλασία και οι pilates. Στις φαρμακευτικές παρεμβάσεις συγκαταλέγονται η φλουδοκορτιζόνη (αυξάνει τον όγκο αίματος), οι β–αναστολείς (μειώνουν την ταχυκαρδία) και η μιδοδρίνη που αποτελεί αγγειοσυσπαστικό.
Η ιστορία της Λεντέκι αποτελεί ένα παράδειγμα δυναμισμού και αποφασιστικότητας. Πολλοί στη θέση τους ενδεχομένως θα μεμψιμοιρούσαν ή θα χρησιμοποιούσαν την πάθησή τους είτε ως δικαιολογία για να καλύψουν την ανεπάρκεια τους είτε ως πρόφαση για να μην προσπαθήσουν να πετύχουν τους στόχους τους. Ας επιδιώξουμε όλοι μας, λοιπόν, να μετατρέψουμε τις τυχόν αδυναμίες σε έναυσμα και κινητήριο δύναμη για την ατομική μας πρόοδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome (POTS), Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome (POTS), Johns Hopkins Medicine, διαθέσιμο εδώ
