Της Μαριτίνας Χριστοφυλάκου,
Τι ισχύει από 7 Αυγούστου:
Ο πρόεδρος Τραμπ επέβαλε δασμούς σε αρκετές χώρες στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας αναδιαμόρφωσης της δυναμικής του παγκόσμιου εμπορίου. Ισχυρίζεται πως στόχος του είναι να προστατεύσει τις αμερικανικές βιομηχανίες, να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα αγαθά και να αντιμετωπίσει αυτό που θεωρεί ως μακροχρόνιες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αξιοποιώντας τους δασμούς, προσπάθησε να πιέσει τους εμπορικούς εταίρους να επαναδιαπραγματευτούν συμφωνίες που θεωρούσε δυσμενείς για τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την πρόφαση της προάσπισης των αμερικανικών συμφερόντων.
Στις 31 Ιουλίου 2025, ο Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα που περιέγραφε λεπτομερώς νέους αμοιβαίους δασμολογικούς συντελεστές για μεμονωμένες χώρες και δήλωνε ότι θα τεθούν σε ισχύ στις 12:01 π.μ. EST (Ανατολική Ώρα των ΗΠΑ, 7 ώρες πριν την ώρα Ελλάδας) επτά ημέρες από την ημερομηνία του διατάγματος, δηλαδή, στις 7 Αυγούστου 2025. Ενδεικτικά, στους νέους δασμούς που επιβλήθηκαν συγκαταλέγονται:
● Ηνωμένο Βασίλειο: 10%
● Ινδία: 25%
● Ιαπωνία: 15%
● Νότια Κορέα: 15%
● Βραζιλία: 10%
● Τουρκία: 15%
● Νορβηγία: 15%
● Ελβετία: 39%
● Νότια Αφρική: 30%
● Ευρωπαϊκή Ένωση: τα προϊόντα με δασμολογικό συντελεστή “Στήλης 1” κάτω του 15% υπόκεινται σε δασμό 15%, ενώ τα προϊόντα με δασμολογικό συντελεστή “Στήλης 1” άνω του 15% διατηρούν τον αρχικό δασμολογικό τους συντελεστή (διαβάστε παρακάτω για περισσότερες λεπτομέρειες)
Εδώ, να σημειώσουμε πως η Βραζιλία βρίσκεται στο στόχαστρο του Τραμπ για πολιτικούς λόγους, εκτός από οικονομικούς, αφού ανακοινώθηκε επί του δασμού 10% επιπρόσθετος συντελεστής 40%, άρα συνολικά 50%. Εξαιρούνται, βέβαια, από αυτόν τον δασμό αρκετές κατηγορίες εμπορευμάτων, όπως αεροσκάφη, χυμός πορτοκαλιού, ορισμένα μέταλλα και προϊόντα πετρελαίου. Αυτή η ενέργεια έρχεται μετά την κήρυξη εθνικής έκτακτης ανάγκης από τον Αμερικανό πρόεδρο, για άλλη μία φορά, λόγω των ενεργειών της κυβέρνησης της Βραζιλίας, που θεωρούνται απειλή για την ασφάλεια και την οικονομία των ΗΠΑ. Σύμφωνα με πολλαπλές δικές του δηλώσεις, σχεδιάζει να επιβάλλει αυτούς τους αμφιλεγόμενα υψηλούς δασμούς για να τιμωρήσει την κυβέρνηση της Βραζιλίας γι΄ αυτό που αποκαλεί πολιτικό “κυνήγι μαγισσών” εναντίον του αυταρχικού πρώην προέδρου και στενού του φίλου Jair Bolsonaro. (για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε: https://www.offlinepost.gr/2025/08/01/trump-epivoli-dasmon-sti-vrazilia/ )
H Ευρωπαϊκή Ένωση
Ο δασμός στην ενοποιημένη αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει του αμοιβαίου δασμολογικού πλαισίου του Τραμπ ορίζει έναν ελάχιστο αποτελεσματικό δασμολογικό συντελεστή για τα ευρωπαϊκά προϊόντα με βάση τον υφιστάμενο δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ “Στήλης 1” (ο τυπικός συντελεστής βάσει των δασμολογικών χρονοδιαγραμμάτων των ΗΠΑ). Συγκεκριμένα: (α) εάν ο δασμός της Στήλης 1 ενός προϊόντος είναι μικρότερος από 15%, θα φορολογείται πλέον συνολικά με 15%, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα προσθέσουν αρκετό πρόσθετο δασμό για να τον φτάσουν σε αυτό το επίπεδο• (β) εάν ο συντελεστής της Στήλης 1 ενός προϊόντος είναι ήδη πάνω από 15%, τότε δεν εφαρμόζεται πρόσθετος δασμός, ο αρχικός συντελεστής παραμένει. Αυτό το σύστημα διασφαλίζει ότι τα ευρωπαϊκά προϊόντα υπόκεινται σε δασμό τουλάχιστον 15%, εκτός εάν τον υπερβαίνουν ήδη, αυξάνοντας ουσιαστικά τους δασμούς σε πολλά είδη χαμηλότερου δασμολογικού συντελεστή, και αποφεύγοντας παράλληλα τη διπλή επιβολή κυρώσεων σε εμπορεύματα υψηλότερου δασμολογικού συντελεστή. Αυτό αντανακλά μια γενικότερη πρόθεση για την τυποποίηση των ελάχιστων δασμολογικών επιβαρύνσεων στους εμπορικούς εταίρους με τους οποίους οι ΗΠΑ έχουν έλλειμμα.
Στον πίνακα δασμών των ΗΠΑ, η “Στήλη 1” παραθέτει τους τυπικούς δασμολογικούς συντελεστές του περισσότερο ευνοούμενου έθνους () που εφαρμόζονται στα μέλη του ΠΟΕ και στους κύριους εμπορικούς εταίρους. Η “Στήλη 2” παραθέτει πολύ υψηλότερους συντελεστές για χώρες που δεν είναι μέλη του MFN (π.χ. Βόρεια Κορέα). Αυτές οι στήλες καθορίζουν τους βασικούς δασμούς πριν από την προσθήκη οποιωνδήποτε ειδικών δασμών, όπως οι αμοιβαίοι δασμοί του Τραμπ.
Ο δασμός στην ΕΕ αυξάνει το κόστος για τους εξαγωγείς, πλήττοντας τομείς όπως μηχανήματα, κρασί και ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Διακινδυνεύει τη μείωση του όγκου εμπορίου ΕΕ-ΗΠΑ, τη διακοπή της αλυσίδας εφοδιασμού και τα αντίποινα από τις Βρυξέλλες, όπως επίσης οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενδέχεται να χάσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αγορά των ΗΠΑ.
Αντιδράσεις και συνέπειες
Όταν ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς την 1η και 7η Αυγούστου 2025, οι χώρες αντέδρασαν με τρόπους που αποκάλυψαν μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές δυναμικές. Στενοί εταίροι των ΗΠΑ, όπως η Ελβετία, ο Καναδάς και η Ιαπωνία, εξέφρασαν ανησυχία, θεωρώντας την κίνηση ως επιβάρυνση στις παραδοσιακά σταθερές σχέσεις. Η Ελβετία, ειδικότερα, εξεπλάγη από τον ασυνήθιστα υψηλό συντελεστή του 39%. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ απέφυγε τους υψηλότερους συντελεστές, εξακολούθησε να ζητά επείγουσες συνομιλίες, παρουσιάζοντας το ζήτημα ως ζήτημα εμπιστοσύνης μεταξύ συμμάχων. Η Ιαπωνία προσπάθησε να διατηρήσει τις διαπραγματεύσεις ήρεμες, αλλά άφησε να εννοηθεί ότι οι εξαγωγές αυτοκινήτων ήταν ένα ευαίσθητο ζήτημα. Στην Ασία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν ανακουφίστηκαν που εξασφάλισαν εξαιρέσεις από τους τιμωρητικούς δασμούς ημιαγωγών και microchip, μια χειρονομία που ερμηνεύτηκε ευρέως ως αναγνώριση του στρατηγικού τους ρόλου στις αλυσίδες εφοδιασμού τεχνολογίας των ΗΠΑ και στην περιφερειακή ασφάλεια. Εν τω μεταξύ, η Ινδία και η Βραζιλία υιοθέτησαν μια πιο δυναμική στάση, απορρίπτοντας αυτό που θεώρησαν ως πίεση για αλλαγή των εμπορικών πολιτικών τους και αξιοποιώντας την ευκαιρία για να σηματοδοτήσουν την ανεξαρτησία τους από τις απαιτήσεις της Ουάσινγκτον. Μικρότερα έθνη όπως η Καμπότζη, η Ταϊλάνδη, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές αντέδρασαν θετικά, ερμηνεύοντας τους χαμηλότερους δασμούς ως ένδειξη καλής θέλησης και ένα άνοιγμα για την ενίσχυση των διπλωματικών δεσμών με τις ΗΠΑ. Οι ποικίλες αντιδράσεις υπογράμμισαν μια ευρύτερη γεωπολιτική πραγματικότητα: οι δασμοί αναδιαμόρφωσαν τις εμπορικές σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με ολόκληρο το πλανήτη. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ επιδίωξαν να προστατεύσουν τις σχέσεις αλλά και τα συμφέροντά τους χωρίς να φαίνονται υποτακτικοί σε αυτές, οι περιφερειακές δυνάμεις διεκδίκησαν την κυριαρχία τους και οι αναδυόμενες οικονομίες άδραξαν ευκαιρίες για να βελτιώσουν τη θέση τους απέναντι στην ηγεμονία της Ουάσινγκτον.
Μακροπρόθεσμα, αυτές οι δασμολογικές πολιτικές μέλλεται να καθορίσουν τις παγκόσμιες συμμαχίες και να δημιουργήσουν αντιπαλότητες. Οι διαφορές μεταξύ σφαίρας επιρροής των ΗΠΑ και του BRICS αρχίζουν να πολώνονται ανεπανόρθωτα, και ο Τραμπ φαίνεται να ενισχύει αυτή την ιστορικών διαστάσεων πόλωση. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτη η πρόθεσή του να δημιουργήσει εμπορικούς “εχθρούς” στην πανίσχυρη συμμαχία Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει ακόμη περισσότερους εναλλακτικούς εμπορικούς συνασπισμούς, να επιταχύνει τις προσπάθειες των BRICS να παρακάμψουν τελείως την αγορά των ΗΠΑ και να εντείνει τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό τόσο στις εμπορικές όσο και στις στρατηγικές συμμαχίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Further Modifying the Reciprocal Tariff Rates, The White House, διαθέσιμο εδώ
- List new tariff rates Trump set US imports dozens of countries, Business Times International, διαθέσιμο εδώ
- Tariff Update: Trump Announces Universal Tariffs Effective August 1, 2025, JD Supra, διαθέσιμο εδώ
- Fact Sheet: President Donald J. Trump Takes Action to Address the Threat to National Security from Imports of Copper, The White House, διαθέσιμο εδώ
- LIVE: Trump Tariffs Live Updates – Trump says pharma tariffs could go to 250/Threatens EU if it fails on investment pledge, Yahoo Finance, διαθέσιμο εδώ
- Markets slump on tariffs and jobs data as Trump fires labor bureau statistics chief, CNN Business, διαθέσιμο εδώ
- Who’s included in Trump’s latest round of adjusted tariffs, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Trump unleashes new tariffs on 69 countries, set to take effect in 7 days—full list and details, The Economic Times (India), διαθέσιμο εδώ
- What has been the impact of Trump’s tariffs so far, Al Jazeera Economy, διαθέσιμο εδώ
- Donald Trump news updates, AP News (Live), διαθέσιμο εδώ
- From Laos to Brazil, Trump’s tariffs leave a lot of losers. But even the winners will pay a price, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Trump issues order imposing new global tariff rates effective Aug. 7, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Trump tariff shake-up: new reciprocal tariffs and the elimination of the de-minimis exemption, Baker Botts (Thought Leadership), διαθέσιμο εδώ
- Suspending duty-free de-minimis treatment for all countries, The White House, διαθέσιμο εδώ
- President Trump announces new reciprocal tariffs—set to take effect this week, WilmerHale Insights (Client Alerts), διαθέσιμο εδώ
- Trump Imposes 35% Tariff on Canada and Grants Mexico a 90-Day Extension, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- US imposes 40 percent tariff on Brazilian imports, GHY Group, διαθέσιμο εδώ
- New US tariff rates set—take effect August 7; negotiations continue, National Law Review, διαθέσιμο εδώ
