Της Μελίνας Μυλωνογιάννη,
Ο όρος insider trading αναφέρεται στην αγορά ή πώληση κινητών αξιών (π.χ. μετοχές) από άτομα που διαθέτουν ουσιώδη αλλά μη δημόσια πληροφόρηση για την εταιρεία που πουλά τα κινητά αξίας. Η χρήση λοιπόν αυτής της πληροφορίας έχει ως αποτέλεσμα το προσωπικό κέρδος του χρήστη της πληροφορίας αλλά πλήττει ταυτόχρονα την ισότητα των επενδυτών και την ακεραιότητα των αγορών. Γενικότερα, “insiders” είναι συνήθως οι διευθυντές εταιρειών, υψηλόβαθμα στελέχη, και όσοι κατέχουν πάνω από 10 % των μετοχών με δικαίωμα ψήφου. Μια ειδικότερη κατηγορία του όρου περιλαμβάνει και τους “temporary insiders”, δηλαδή επαγγελματίες όπως δικηγόρους, λογιστές ή συμβούλους που αποκτούν πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες εξαιτίας της σχέσης τους με την εταιρεία την οποία και στη συνέχεια αξιοποιούν χωρίς να έχουν σχετικό δικαίωμα και τελούν την αξιόποινη πράξη του “insider trading”.
Υπάρχουν δύο νομικές μορφές insider trading: αρχικά η νόμιμη μορφή του insider trading. Η μορφή αυτή εμφανίζεται στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες οι insiders πραγματοποιούν συναλλαγές αξιοποιώντας δημόσιες πληροφορίες, τις οποίες δικαιούνται να χρησιμοποιήσουν και παράλληλα τηρούν τις απαιτούμενες υποβολές εκθέσεων. Οι περιπτώσεις αυτές χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και επιτρέπονται από το νόμο. Υπάρχει ωστόσο και το παράνομο insider trading. Το παράνομο insider trading σχετίζεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με συναλλαγές οι οποίες βασίζονται σε μη δημόσια ουσιώδη πληροφορία, η χρήση της οποίας από τον insider παραβαίνει τα όρια της εμπιστοσύνης που του χορηγήθηκε. Η παράνομη μορφή του insider trading περιλαμβάνει και εκείνες τις περιπτώσεις που ο insider μεταφέρει την πληροφορία που απέκτησε σε τρίτους που συναλλάσσονται, το λεγόμενο “tipping”.
Υπάρχουν πολυάριθμοι σκανδαλισμοί και παραδείγματα που αναδεικνύουν την έκταση του παρανόμου στο insider trading. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ImClone case που έλαβε χώρα το 2001. Στην περίπτωση αυτή η οικογένεια του ιδρυτή Samuel Waksal και η Martha Stewart πούλησαν μετοχές πριν ανακοινωθεί η απορριπτική απόφαση του FDA για το Erbitux. Τελικά η Stewart καταδικάστηκε για ψευδή κατάθεση. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία του Rajaratnam / Galleon Group στην οποία ο hedge fund manager Raj Rajaratnam έλαβε εσωτερικές πληροφορίες από ανώτατα στελέχη πολλών εταιρειών, με συνολικά κέρδη άνω των 60 εκατομμυρίων δολαρίων, και για αυτό καταδικάστηκε σε πολυετή ποινή φυλάκισης. Τέλος μια πρόσφατη περίπτωση insider trading στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτή με τους αδερφούς Korfuzi, οι οποίοι καταδικάστηκαν για insider trading και money laundering. Οι παράνομες ενέργειές τους έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του lockdown και τους απέφεραν κέρδη περίπου 1 εκατομμυρίου λιρών.
Όσον αφορά στις επιπτώσεις του insider trading, η παράνομη μορφή του, υπονομεύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και επιφέρει στρέβλωση στις τιμές των μετοχών. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι αγορές αντιδρούν έντονα στις insider συναλλαγές, ειδικά όταν πρόκειται για χρήση στοιχείων χρηματοοικονομικής διαφάνειας και εταιρικής διακυβέρνησης.
Οδηγίες για μεγαλύτερη διαφάνεια, όπως συχνότερες ή και real-time ανακοινώσεις, θα περιορίσουν την αξία των insider πληροφοριών. Επίσης, μέσω της χρήσης τεχνολογικών λύσεων και analytics από ρυθμιστικές Αρχές όπως το SEC διευκολύνεται η ανίχνευση ύποπτων συναλλαγών και ως εκ τούτου η καταστολή του παρανόμου insider trading. Τέλος, τα λεγόμενα προγράμματα “whistleblower” προσφέρουν αμοιβές και στήριξη με τη μορφή προστασίας σε όσους καταγγέλλουν περιπτώσεις insider trading.
Συνοψίζοντας, το insider trading παραμέvει ένα σύνθετο φαινόμενο με σοβαρές επιπτώσεις στην ακεραιότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών. Παρότι υπάρχει και η νόμιμη εκδοχή, το παράνομο insider trading διαβρώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και διαστρεβλώνει τις τιμές των μετοχών. Το νομοθετικό ρυθμίσεις για το insider trading, οι δικαστικές αποφάσεις παρανόμων περιπτώσεων και οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη και καταστολή του, αλλά η διαφάνεια και η διαρκής εποπτεία εξακολουθούν να είναι κρίσιμοι παράγοντες για την καταπολέμηση του φαινομένου αυτού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Cornell Law School, Legal Information Institute. (n.d.). Insider trading | Wex | US Law | LII / Legal Information Institute. Retrieved from LII website, διαθέσιμο εδώ
- The Wall Street Journal. (2024). Biotech Executive Who Bet on Rival’s Stock Committed Insider Trading, Jury Says. Retrieved from WSJ, διαθέσιμο εδώ
- The Times (UK). (2025). Brother and sister jailed over insider trading. Retrieved from The Times, διαθέσιμο εδώ
- Kells & Cavell LLP. (2025, May 15). How to report insider trading. Retrieved from KKC website, διαθέσιμο εδώ
- MarketWatch. (2024). SEC’s new ‘shadow’ insider-trading rules change the game for investors. Retrieved from MarketWatch, διαθέσιμο εδώ
- Antoniadis, I., Gkasis, C., & Partalidou, X. (2019). Insider Trading Patterns in Periods of Financial Crisis: A Study of the Technological Sector of Athens Stock Exchange Market. International Journal of Economics and Financial Issues, 9(2), 241–250, διαθέσιμο εδώ
-
The New Yorker. (2013). Inside Tracks. Retrieved from The New Yorker, διαθέσιμο εδώ
