Της Μαριτίνας Χριστοφυλάκου,
Στις 2 Απριλίου 2025 οι ΗΠΑ επέβαλαν αμοιβαίους δασμούς στις εισαγωγές από διάφορες χώρες. Η επακόλουθη οικονομική αναταραχή καθώς και οι αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα έδωσε αφορμή στις ΗΠΑ να “παγώσουν” προσωρινά τους αμοιβαίους δασμούς στο 10% για 90 ημέρες, μια παύση που έληξε την 1η Αυγούστου 2025, ώστε να δοθεί η ευκαιρία για διαπραγματεύσεις που θα γίνονταν υπό τους όρους των Αμερικανών. Έκτοτε ορισμένες συνομιλίες έχουν οδηγήσει σε συμφωνίες-πλαίσιο, ενώ άλλες παραμένουν ανεπίλυτες. Διανύοντας τον μήνα Αύγουστο, σχετικές ειδήσεις και πληροφορίες κατακλύζουν το διαδίκτυο, και πλέον μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν “μπλοφάρει”. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να αποσαφηνίσουμε τι πραγματικά ισχύει από την 1η και την 7η Αυγούστου του 2025, τις κρίσιμες εκείνες ημερομηνίες δηλαδή που θα καθορίσουν το μέλλον των εμπορικών σχέσεων Αμερικής – υφηλίου και θα εκκινήσουν μία νέα πραγματικότητα για χώρες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, αλλά και για την παγκόσμια οικονομία γενικότερα.
Τι ισχύει από 1η Αυγούστου
Οι αμοιβαίοι δασμοί:
Οι δασμοί του Τραμπ σε άλλες χώρες ονομάζονται “αμοιβαίοι” κυρίως επειδή βασίζονται στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ με κάθε χώρα ξεχωριστά, δηλαδή στο αν οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα ή πλεόνασμα με αυτές. Από την 1η Αυγούστου 2025, ο βασικός δασμός για τα αγαθά που εισέρχονται στις ΗΠΑ θα παραμείνει στο 10%. Ωστόσο, ο συντελεστής αυτός θα ισχύει μόνο για χώρες όπου οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα, ενώ ένας συντελεστής 15% θα λειτουργήσει ως το νέο κατώτατο όριο δασμών για τις χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα. Επιπλέον, θα επιβληθεί πρόσθετο ποσοστό 40% στα εμπορεύματα που μεταφέρονται μέσω τρίτης χώρας για την αποφυγή των δασμών (οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας φαίνεται να λειτουργούσαν ως μεσάζοντες ώστε κινεζικά προϊόντα να εισέρχονται ευκολότερα στην αμερικανική αγορά, εξού και οι υπέρογκοι δασμοί της 2ας Απριλίου εναντίον τους). Το Εκτελεστικό Διάταγμα για τους Δασμούς ορίζει διακριτούς δασμολογικούς συντελεστές ad valorem (φόρος επί της αξίας) στις εισαγωγές από σχεδόν 70 χώρες, που κυμαίνονται από 10% έως 41%, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στο Παράρτημα Ι του διατάγματος. Αυτοί οι συντελεστές καθορίστηκαν με βάση το εμπορικό πλεόνασμα ή έλλειμμα σε σχέση με τις διμερείς εμπορικές σχέσεις των χωρών με τις ΗΠΑ, αλλά και την πρόοδο των εμπορικών διαπραγματεύσεων, ενώ οι χώρες που δεν έχουν αντιμετωπίσει επαρκώς τις εμπορικές ανησυχίες των ΗΠΑ επλήγησαν από υψηλότερους δασμούς.
Ακόμη, από την 1η Αυγούστου ισχύουν οι υψηλότατοι δασμοί κατά του Καναδά, δηλαδή 35% και του Μεξικό, 25%. Για το Μεξικό, η συμφωνία που ανακοινώθηκε την Πέμπτη 24 Ιουλίου θα διατηρήσει σε ισχύ τον δασμό 25% σε όλα τα αγαθά από το Μεξικό που δεν καλύπτονται από την υπάρχουσα συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του Μεξικού και του Καναδά. Ο δασμός αυτός είχε οριστεί να αυξηθεί στο 30% την Παρασκευή 1/ 8, την προθεσμία που έθεσε ο Τραμπ σε χώρες σε όλο τον κόσμο για να συνάψουν συμφωνίες ή να αντιμετωπίσουν δασμούς εξαγωγής έως και 50%.
Όσον αφορά την Κίνα, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει δασμούς 30% στις κινεζικές εισαγωγές, ενώ η Κίνα διατηρεί δασμό 10% στις αμερικανικές εισαγωγές. Όμως, ο υψηλός δασμολογικός συντελεστής του 40% στα προϊόντα μεταφόρτωσης μέλλει να επηρεάσει σημαντικά τόσο τις μεσάζουσες χώρες (Βιετνάμ, Καμπότζη, Λάος κτλ.) αλλά και την ίδια την Κίνα, αφού ακολουθεί την τακτική “Κίνα + 1”, δηλαδή τη διαφοροποίηση των βάσεων παραγωγής της λόγω χαμηλού κόστους εργασίας και ευνοϊκότερων δασμών για την είσοδο στην αμερικανική αγορά. Δεν θα μπορούσαμε σε αυτό το σημείο να παραλείψουμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα βρίσκονται σε διαδικασία διαπραγματεύσεων μέσω της διπλωματικής οδού και δεν έχει ληφθεί κάποια τελική απόφαση μέχρι στιγμής. Η 90ήμερη παύση των αυξημένων δασμών του 145% (ΗΠΑ) και 125% (Κίνα) που συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο χωρών τον Μάιο πρόκειται να λήξει στις 12 Αυγούστου, αν και τα δύο έθνη φέρονται να συμφώνησαν να επιδιώξουν παράταση.
Οι δασμοί στο χαλκό:
Στις 30 Ιουλίου 2025, ο Τραμπ εξέδωσε διακήρυξη με την οποία ανακοινώθηκε δασμός 50% σε ημιτελή προϊόντα χαλκού (σωλήνες, σύρματα, ράβδους, φύλλα, σωλήνες) και σε παράγωγα με υψηλή περιεκτικότητα σε χαλκό (εξαρτήματα σωληνώσεων, καλώδια, συνδετήρες, ηλεκτρικά εξαρτήματα), με ισχύ από την 1η Αυγούστου 2025 επίσης. Ο δασμός 50% ισχύει μόνο για την περιεκτικότητα σε χαλκό αυτών των ειδών, δηλαδή οποιοδήποτε μέρος δεν αποτελείται από χαλκό εξακολουθεί να υπόκειται στους ισχύοντες δασμούς. Τα μεταλλεύματα χαλκού, τα συμπυκνώματα, η εξευγενισμένη μορφή και τα θραύσματα εξαιρούνται από αυτόν τον δασμό 50%. Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εξάρτηση από τον εισαγόμενο επεξεργασμένο χαλκό (ιδίως από την Κίνα και τις χώρες υπό κινεζική επιρροή) αποτελεί ευπάθεια για τη χώρα. Ο περισσότερος χαλκός που εισαγόταν μέχρι στιγμής στις ΗΠΑ ήταν σε ημιτελή μορφή, και συγκεκριμένα από την Κίνα, τη Χιλή και το Μεξικό. Ο δασμός 50% του Τραμπ στον χαλκό, λοιπόν, λειτουργεί τόσο ως δημιουργία κινήτρων για τους Αμερικανούς παραγωγούς όσο και ως μέτρο για να “φρενάρει” την επιρροή της Κίνας στην εσωτερική αγορά. Το Μεξικό έγινε επίσης έμμεσα στόχος, λόγω της μεταφόρτωσης χαλκού από την Κίνα που εισερχόταν στις ΗΠΑ αφορολόγητα.
Η κατάργηση της εξαίρεσης de minimis
Επιπλέον, στις 30 Ιουλίου 2025, ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που καταργούσε την απαλλαγή από δασμούς ή εξαίρεση de minimis για εισαγωγές από όλες τις χώρες αξίας 800 δολαρίων ή κάτω. Κήρυξε διπλή εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπου η μία στόχευε στην αντιμετώπιση της κρίσης των νότιων συνόρων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του λαθρεμπορίου fentanyl προερχόμενο από το Μεξικό, και η άλλη αφορούσε τον ρόλο της Κίνας στην αλυσίδα εφοδιασμού ομοίων συνθετικών οπιοειδών. Και τα δύο διατάγματα ανέφεραν την αποτυχία ξένων κυβερνήσεων να περιορίσουν τη ροή παράνομων ναρκωτικών, εμπόρων ανθρώπων και παγκοσμίων εγκληματικών δικτύων. Ως αποτέλεσμα, ο Τραμπ έκρινε απαραίτητο να αναστείλει την εξαίρεση de minimis, η οποία επέτρεπε την είσοδο δεμάτων κάτω των 800 δολαρίων στις ΗΠΑ χωρίς δασμούς ή ελέγχους. Υποστήριξε ότι αυτό το κενό εκμεταλλεύονταν οι έμποροι για να κατακλύσουν τις ΗΠΑ με επικίνδυνες ουσίες, παρακάμπτοντας τον τελωνειακό έλεγχο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Further Modifying the Reciprocal Tariff Rates, The White House, διαθέσιμο εδώ
-
List new tariff rates Trump set US imports dozens of countries, Business Times International, διαθέσιμο εδώ
-
Tariff Update: Trump Announces Universal Tariffs Effective August 1, 2025, JD Supra, διαθέσιμο εδώ
-
Fact Sheet: President Donald J. Trump Takes Action to Address the Threat to National Security from Imports of Copper, The White House, διαθέσιμο εδώ
-
LIVE: Trump Tariffs Live Updates – Trump says pharma tariffs could go to 250/Threatens EU if it fails on investment pledge, Yahoo Finance, διαθέσιμο εδώ
-
Markets slump on tariffs and jobs data as Trump fires labor bureau statistics chief, CNN Business, διαθέσιμο εδώ
-
Who’s included in Trump’s latest round of adjusted tariffs, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
-
Trump unleashes new tariffs on 69 countries, set to take effect in 7 days—full list and details, The Economic Times (India), διαθέσιμο εδώ
-
What has been the impact of Trump’s tariffs so far, Al Jazeera Economy, διαθέσιμο εδώ
-
Donald Trump news updates, AP News (Live), διαθέσιμο εδώ
-
From Laos to Brazil, Trump’s tariffs leave a lot of losers. But even the winners will pay a price, AP News, διαθέσιμο εδώ
-
Trump issues order imposing new global tariff rates effective Aug. 7, Politico, διαθέσιμο εδώ
-
Trump tariff shake-up: new reciprocal tariffs and the elimination of the de-minimis exemption, Baker Botts (Thought Leadership), διαθέσιμο εδώ
-
Suspending duty-free de-minimis treatment for all countries, The White House, διαθέσιμο εδώ
-
President Trump announces new reciprocal tariffs—set to take effect this week, WilmerHale Insights (Client Alerts), διαθέσιμο εδώ
-
Trump Imposes 35% Tariff on Canada and Grants Mexico a 90-Day Extension, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
-
US imposes 40 percent tariff on Brazilian imports, GHY Group, διαθέσιμο εδώ
-
New US tariff rates set—take effect August 7; negotiations continue, National Law Review, διαθέσιμο εδώ
