Της Νικολέτας Καραθανάση,
Από τις αρχές Ιουλίου 2025, η κοινότητα Sweida της νότιας Συρίας, μια περιοχή που απολαμβάνει σχετική αυτονομία, απασχολεί τη διεθνή κοινή γνώμη, λόγω συγκρούσεων που ξέσπασαν μεταξύ Δρούζων, οι οποίοι πλειοψηφούν στην Sweida, και Βεδουίνων. Οι συγκρούσεις μεταξύ αυτών των δύο μειονοτικών πληθυσμών, παρότι δεν έχουν συγκεκριμένη αφετηρία, μετρούν αιώνες — πιθανότατα από τον 11ο αιώνα και την Οθωμανική αυτοκρατορία. Όμως, τα τελευταία χρόνια, και ειδικότερα κατά τη διάρκεια του Συριακού Εμφυλίου Πολέμου, η εχθρότητα έχει κλιμακωθεί, οδηγώντας σε σοβαρά ένοπλα επεισόδια, τόσο προγενέστερα όσο και σύγχρονα.
Και παρόλο που στις συγκρούσεις του 2018, δεν υπάρχουν επίσημες αναφορές για εμπλοκή «ξένου δακτύλου» που να κατηύθυνε ή να υπήρξε αρωγός κάποιας δύναμης, το 2025 οι πολιτικές ισορροπίες αλλάζουν, εφόσον το κράτος του Ισραήλ στρέφει για λίγο την προσοχή του και στη Συρία, εμφανιζόμενο ως υπερασπιστής και προστάτης των Δρούζων. Το Ισραήλ εξαπέλυσε πυρά εναντίον της Συρίας με αφορμή τα επεισόδια μεταξύ Δρούζων και Βεδουίνων, και η στάση του αυτή, ομολογουμένως γεννά πολλά ερωτήματα. Ερείδεται μήπως στους στενούς δεσμούς που ενώνουν το Ισραήλ με τους Δρούζους, ή υπηρετούν μία πιο βαθιά και σύνθετη πολιτική στόχευση;
Εκκινώντας από την αφορμή που πυροδότησε τις διαμάχες μεταξύ Δρούζων και Βεδουίνων, επίσημες πηγές αναφέρουν ότι τα πρόσφατα περιστατικά σεχταριστικής βίας την Κυριακη 13 Ιουλίου 2025 οφείλονται στην, καταγεγραμμένη ως αληθή, απαγωγή ενός Δρούζου εμπόρου. Ειδικότερα, στο μέσο της απόστασης μεταξύ Δαμασκού και Sweida, ένας νεαρός Δρούζος έμπορος έπεσε θύμα κλοπής, ξυλοδαρμού και απαγωγής από σουνίτες Βεδουίνους. Σε απάντηση, Δρούζοι πολεμιστές προχώρησαν σε απαγωγές σουνιτών Βεδουίνων, ενέργεια που οδήγησε σε περισσότερη βία.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Syrian Observatory for Human Rights- SOHR), μέσα σε μία εβδομάδα από την έναρξη των εχθροπραξιών, 1.100 άτομα έχουν σκοτωθεί στη Sweida, θάνατοι για τους οποίους η ευθύνη βαρύνει ισομερώς τους Δρούζους, τους Βεδουίνους αλλά και τη Συριακή Κυβέρνηση, καθώς όλοι κατηγορούνται για φρικαλεότητες. Όσο δε αφορά στη Συριακή Κυβέρνηση, ο νέος ηγέτης της και πρώην στρατιωτικός Ahmed Al- Sharaa, είχε δεσμευτεί για προστασία των μειονοτικών ομάδων, μέσα στις οποίες εντάσσονται τόσο οι Δρούζοι όσο και οι Βεδουίνοι, καθώς και άλλες ομάδες, όπως οι Αλαουίτες. Έτσι λοιπόν, με δεδομένο, μάλιστα τον πλουραλιστικό χαρακτήρα που τη διακρίνει, δεν ευνοεί κάποια συγκεκριμένη ομάδα, χωρίς βέβαια αυτό να δικαιολογεί το γεγονός ότι προτίμησε στρατιωτικο και όχι διπλωματικό τρόπο προσέγγισης των γεγονότων.
Ούτως ή άλλως, οι δηλώσεις περί προστασίας των μειονοτήτων από την πλευρά του Al Sharaa, εξετάστηκαν από πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και το Ισραήλ, υπό πρίσμα σκεπτικισμού αλλά και αμφισβήτησης για το κατά πόσο θα τηρούνταν αυτή η υπόσχεση. Στην πραγματικότητα, και οι ίδιοι οι Δρούζοι αντιμετωπίζουν το νέο συριακό καθεστώς με σκεπτικισμό και καχυποψία, ενώ η απόφαση της Κυβέρνησης να δράσει κατευναστικά με όπλα πυροδότησε μεγαλύτερους φόβους στους Δρούζους. Συγκεκριμένα, οι τελευταίοι ένιωσαν ότι το Συριακό Κράτος τάσσεται υπέρ των Βεδουίνων- και εδώ είναι που επεμβαίνει το Ισραήλ. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις, στις 15 Ιουλίου 2025, πραγματοποίησαν στη Συρία χτυπήματα από αέρος, τα οποία προορίζονταν να πλήξουν δυνάμεις και οχήματα ασφαλείας στη Sweida. Παρόλα αυτά, την επόμενη μέρα, το Ισραήλ χτύπησε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Συρίας, καθώς επίσης και τα κεντρικά γραφεία του Συριακού Στρατού στη Δαμασκό, επιθέσεις οι οποίες λόγω της τοποθεσίας εκπόνησης τους, μεταδόθηκαν σε πραγματικό χρόνο από συριακά δημοσιογραφικά πρακτορεία.
Έτσι επανερχόμαστε στον αρχικό προβληματισμό: Γιατί το σιωνιστικό Ισραήλ, με τα τόσα ανοιχτά μέτωπα που έχει πλέον να διαχειριστεί, παρεμβαίνει στρατιωτικά υπέρ ενός αραβικού πληθυσμού, του οποίου δεν έχει καν τον έλεγχο;
Η σχέση μεταξύ Ισραήλ και Δρούζων συνιστά μία από τις πιο περίεργες και πολύπλοκες σχέσεις της Μέσης Ανατολής. Το κράτος του Ισραήλ και η σεχταριστική κοινότητα των Δρούζων, δεν ευθυγραμμίζονται θρησκευτικά — τους ενώνει η αντίληψη του πραγματισμού, τα κοινά ενδιαφέροντα και η πολιτική στρατηγικών συμμαχιών. Το Ισραήλ, συνηθίζει να κάνει συμμαχίες με μη κρατικούς παίκτες, δηλαδή μειονοτικές ομάδες που εντάσσονται σε ισχυρά αντίπαλα κράτη, προκειμένου να αντισταθμίζει την επιρροή δύναμης και, εν τέλει να «κλειδώνει» την ασφάλεια του. Από την άλλη, έχοντας ως κοινό παρονομαστή τη διατήρηση της ασφάλειας, οι Δρούζοι, ιστορικά, επιλέγουν να συμμαχούν με ισχυρά κράτη. Και με αυτό ακριβώς το σκεπτικό έδρασαν, όταν το 1956, υπέγραψαν ένα Σύμφωνο, το οποίο επιτρέπει στους Δρούζους άνδρες να υπηρετούν στον Ισραηλινό Στρατό. Με το πέρασμα του χρόνου, πέτυχαν πλήρη ενσωμάτωση στην ισραηλινή κοινωνία, αφού άρχισαν να καταλαμβάνουν θέσεις στην αστυνομία και σε δημόσιες υπηρεσίες.
Το Ισραήλ κέρδισε μία αξιόπιστη μειονότητα με το μέρος του, αποτέλεσε παράδειγμα για την κοινή γνώμη, αφού έχτισε σχέσης φιλίας με αραβικό πληθυσμό, και τώρα, με την επέμβαση του υπέρ αυτού του πληθυσμού, εξασφαλίζει τη διατήρηση μιας ουδέτερης ζώνης γύρω από την περιοχή Golan Heights. Η επέμβαση του Ισραήλ στη Συρία εμπεριέχει αναμφίβολα μια στρατηγική λογική, η οποία περιβάλλεται με το πέπλο της ανθρωπιστικής αποστολής, ενώ στην πραγματικότητα, υπάρχει συνδυασμός των ανωτέρω παραγόντων. Πρώτα από όλα, ας μην ξεχνάμε ότι ο κύριος εχθρός του Ισραήλ είναι το Ιράν. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου επιδιώκει να αποτρέψει την μετατροπή της Συρίας σε δίοδο επιθέσεων του Ιράν προς το Ισραήλ, και για αυτό, πάση θυσία προσπαθεί να αναστείλει την κατάληψη της νότιας Συρίας (όπως η Sweida) από εχθρικές και υποστηριζόμενες από το Ιράν δυνάμεις. Εκμεταλλευόμενο, την προαναφερθείσα καχυποψία που διαρρέει τους Δρούζους για τη νέα Συριακή Κυβέρνηση, εμφανίζεται ως σύμμαχός τους προκειμένου η ζυγαριά να γείρει προς το μέρος του και να εξασφαλίσει την ουδετερότητα στα Golan Heights. Η στήριξη προς τους Δρούζους, λοιπόν, σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής από την πλευρά του Ισραήλ, εξυπηρετεί την απώθηση —έστω και όχι τερματικά— του κινδύνου της ιρανικής επιρροής και της διασφάλισης των βόρειων συνόρων του, μέσω της ουδέτερης ζώνης στα Golan Heights.
Όμως, είναι πρόσφορο να πούμε ότι η κίνηση αυτή ωφελεί και την εσωτερική ισραηλινή πολιτική, ειδικότερα σε μία περίοδο όπου η εμπιστοσύνη των ισραηλινών στο κράτος φαίνεται εύθραυστη και, σε κάθε περίπτωση, ο ισραηλινός λαός είναι διχασμένος. Η παροχή αρωγής στους Δρούζους, από τη στιγμή που μάλιστα προϋποθέτει διασυνοριακή παρέμβαση, αποτελεί μια εκκωφαντική δήλωση παρόντος του Ισραηλινού Πρωθυπουργού προς τον λαό του, προς τους Δρούζους του Ισραήλ. Είναι μία κίνηση που αποδεικνύει έμπρακτα την ιστορική αφοσίωση του Ισραήλ στους Δρούζους και την αμοιβαία φιλία που χαρακτηρίζει αυτή την ιδιάζουσα σχέση. Βέβαια, η ενέργεια αυτή εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ ίσως ερμηνεύεται από τους Δρούζους από την άλλη πλευρά του νομίσματος. Δεδομένης της καχυποψίας που εκφράζουν και προς το Ισραήλ, δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν αυτή η συμμαχική πρωτοβουλία είναι καλοδεχούμενη από τους Δρούζους ή αν δεν θέλουν να χαρακτηρίζονται και επίσημα στενοί σύμμαχοι του Ισραήλ. Πάντως, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ούτε αν η στρατιωτική στήριξη του Ισραήλ προς τους Δρούζους ήταν μια σπασμωδική κίνηση, υποκινούμενη από σύγχρονα συμφέροντα ή η απαρχή μιας πάγιας αρωγής. Αυτό μένει να αποδειχθεί…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Who are the Druze and why is Israel attacking Syria?, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Syria: Dozens killed in sectarian clashes, DW, διαθέσιμο εδώ
- Who are the Druze and why is Israel bombing Syria to ‘protect’ them?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- VIDEO: Why does Israel protect the Druze?, Prof James Ker-Lindsay, διαθέσιμο εδώ
