Του Βάιου Φιλιούση,
Σε μία έντονα φορτισμένη πολιτική συγκυρία, η Σουηδία τάσσεται υπέρ της αναστολής του εμπορικού σκέλους της Συμφωνίας Σύνδεσης ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ισραήλ. Αφορμή για αυτή την κίνηση αποτελεί η επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και οι αυξανόμενες καταγγελίες για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από την πλευρά του Ισραήλ.
Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον χαρακτήρισε την κατάσταση στη Γάζα «απολύτως φρικτή» και τόνισε ότι το Ισραήλ δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του σε σχέση με την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Αντίστοιχα, η υπουργός Εξωτερικών Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ επεσήμανε ότι η σκόπιμη πρόκληση λιμού μπορεί να συνιστά πολεμικό έγκλημα, ζητώντας άμεση δράση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Συμφωνία Σύνδεσης ΕΕ–Ισραήλ, που τέθηκε σε ισχύ το 2000, προβλέπει ρητά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως βασική προϋπόθεση για τη συνέχιση της συνεργασίας. Το τελευταίο διάστημα, η Κομισιόν έχει δεχθεί πιέσεις από κράτη-μέλη και οργανώσεις, ώστε να ενεργοποιηθεί το Άρθρο 2 της συμφωνίας, το οποίο δίνει τη δυνατότητα αναστολής της σε περίπτωση σοβαρών παραβιάσεων.
Πέρα από τη Σουηδία, έντεκα ακόμη κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων η Ισπανία, η Ιρλανδία και το Βέλγιο, ζητούν είτε την πλήρη αναστολή της συμφωνίας είτε τουλάχιστον την εφαρμογή μέτρων κατά των εμπορικών σχέσεων με ισραηλινές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε παράνομους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη.
Την ίδια ώρα, ανθρωπιστικές οργανώσεις όπως η Human Rights Watch, καθώς και δεκάδες κοινωνικές και συνδικαλιστικές συλλογικότητες, ζητούν από την ΕΕ να σταματήσει τη συνεργασία με το Ισραήλ έως ότου υπάρξει σαφής συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο και διασφάλιση της προστασίας των αμάχων.
Ωστόσο, η ΕΕ παραμένει διχασμένη. Χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία αντιδρούν σε ενδεχόμενες κυρώσεις, προβάλλοντας την ανάγκη στήριξης της ισραηλινής ασφάλειας. Παρά τις διαφωνίες, η συζήτηση έχει πλέον μεταφερθεί στα ανώτατα πολιτικά όργανα της Ένωσης, με την Κομισιόν να εξετάζει διάφορα σενάρια, όπως την αναστολή συμμετοχής του Ισραήλ σε προγράμματα χρηματοδότησης όπως το Horizon Europe.
Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοβουλία της Σουηδίας επαναφέρει στο προσκήνιο το ερώτημα για το αν η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διατεθειμένη να στηρίξει έμπρακτα τις αρχές του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή αν θα παραμείνει παγιδευμένη σε διπλωματικούς συμβιβασμούς. Οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να είναι καθοριστικές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Σουηδία ζητά αναστολή του εμπορικού σκέλους της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ λόγω της κατάστασης στη Γάζα, Skai.gr, διαθέσιμο εδώ
- Να σταματήσει η ΕΕ το εμπόριο με το Ισραήλ λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, ζητά η Σουηδία, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
