Της Μυρσίνης Δημοπούλου,
Στην εποχή των social media, όλοι έχουν τη φωνή τους. Λίγοι, όμως, έχουν την ουσία που χρειάζεται. Πληκτρολογούμε συνέχεια, γράφουμε σχόλια και λεζάντες, αλλά πόσοι από εμάς μιλούν πραγματικά; Πόσοι αισθάνονται το βάρος των λέξεων και τολμούν να πουν κάτι που αγγίζει; Κάτι που να διαμορφώνει συνειδήσεις;
Ο λόγος είναι το πιο όμορφο όπλο που έχουμε. Όχι για να πληγώνουμε, μα για να πείθουμε, να εμπνέουμε, να καθοδηγούμε. Είναι το εργαλείο με το οποίο φτιάχνουμε γέφυρες. Και αν θελήσουμε, τις γκρεμίζουμε ανά πάσα στιγμή.
Στην καθημερινότητά μας είναι παντού, μα και πουθενά. Δεν υπόσχεται θεαματικές εισόδους, δε φοράει φωτεινές ασπίδες. Άλλωστε, βρίσκεται σε κάθε γωνία της ζωής μας. Στην καλημέρα στον γείτονα, στη δικαιολογία μιας καθυστέρησης, στη φράση που θα στείλεις σε ένα μήνυμα ελπίζοντας να μην παρερμηνευτεί. Στην παρατήρηση που θα κάνεις ή θα δεχτείς, στο επιχείρημα που θα εκφράσεις, στη σιωπή που θα διαλέξεις—γιατί και η σιωπή, όταν είναι συνειδητή, είναι κομμάτι του λόγου.
Ο λόγος μπορεί να λειτουργήσει και ως εργαλείο χειραγώγησης. Και, πιστέψτε με, δεν το βλέπω αρνητικά. Ο λόγος είναι μαγεία, όταν ξέρεις πώς να τον χειριστείς. Κάθε λέξη, όταν διαλέγεται σωστά, έχει συγκεκριμένο αποδέκτη, σκοπό και βάθος. Το μυστικό είναι να λες κάτι, αλλά στην πραγματικότητα να το απευθύνεις με ακρίβεια σε αυτόν που θες να αγγίξεις.
Έχω δει ανθρώπους να πείθονται, να αλλάζουν γνώμη με μόνο μία φράση. Να καθηλώνονται σε μια ομιλία γιατί βλέπουν τον εαυτό τους μέσα στις λέξεις, να κλαίνε, να γελούν, να νιώθουν. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί κάποιος ήξερε πώς να τους μιλήσει. Πως να εισέλθει ειρηνικά στον κόσμο τους και να τον αναδιαμορφώσει λέξη προς λέξη.
Όσο έκανα ρητορική, παρατηρούσα τη μεταμόρφωση προσώπων. Κι αυτό ισχύει και για χαρακτήρες. Έμαθα να διαχειρίζομαι τη σιωπή, να εκμεταλλεύομαι τις παύσεις, να φορτίζω το βλέμμα και να σμιλεύω τις λέξεις. Γιατί ο λόγος δεν είναι μόνο το τι λες. Είναι το πως και πότε το λες, σε ποιον το λες, και, κυρίως, γιατί το λες.
Πολλοί το βλέπουν απλά σαν εργαλείο για επικοινωνία, αλλά για μένα είναι κάτι πολύ παραπάνω. Είναι ελευθερία. Είναι ο τρόπος να καθορίσουμε τον εαυτό μας. Να αντισταθούμε, να υπερασπιστούμε, να τολμήσουμε, να νιώσουμε.
Ακόμα και στις πιο καθημερινές στιγμές μας, ο λόγος καθορίζει τη ζωή μας. Όταν πεις «είμαι εδώ για σένα» και εννοείς. Όταν ζητάς συγγνώμη, όχι απλά για να ξεμπερδεύεις, αλλά για να αποδώσεις δικαιοσύνη. Όταν κάποιος σου λέει «σ’ αγαπώ» με απλά λόγια, κι όμως… ακούγεται σαν να είναι πολλά παραπάνω από δύο απλές λέξεις.
Καθώς μεγαλώνω, συνειδητοποιώ κάτι ακόμη: οι λέξεις μας πλάθουν τον κόσμο. Όχι μόνο τους άλλους, αλλά πρώτα εμάς. Αν μιλάς θετικά, βλέπεις τον κόσμο με άλλη ματιά. Αν μιλάς με ειλικρίνεια, κανείς δε μπορεί να σε αμφισβητήσει—νιώθεις αυθεντικός. Αν υπερασπίζεσαι αυτά που πιστεύεις, αποκτάς καθαρή συνείδηση και κριτική σκέψη. Αν σωπαίνεις μόνο από φόβο, χάνεις τον εαυτό σου.
Η καθημερινότητά μας δεν είναι παρά ένα διαρκές πεδίο μικρών «ομιλιών». Ένας συνεχής διάλογος, όχι μπροστά σε επιτροπές, αλλά ανάμεσα σε ανθρώπους. Κι είναι ευθύνη του καθενός να επιλέξει: θα μιλήσει ελαφρά ή ουσιαστικά; Με ειρωνεία ή με ευγένεια; Με εγωισμό ή με ενσυναίσθηση;
Γιατί οι λέξεις μας δε χάνονται. Αφήνουν το αποτύπωμά τους. Και είτε το θέλουμε είτε όχι, μας εκπροσωπούν.
Ο κόσμος του 21ου αιώνα είναι γεμάτος από ταχύτητα, φωνές και απόψεις. Μα η πραγματική δύναμη βρίσκεται σε εκείνους που επιλέγουν να μιλούν λιγότερο, αλλά να λένε περισσότερα. Που δεν προσπαθούν απλά να «κερδίσουν» τον διάλογο, αλλά να μάθουν από αυτόν.
Και αν κάποιος με ρωτήσει γιατί αγαπώ τόσο τον λόγο, θα του πω απλά: Γιατί ο λόγος είναι η πιο ανθρώπινη πλευρά μας. Και ίσως, η πιο θεϊκή δύναμη που διαθέτουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η δύναμη των λέξεων στη ζωή μας, anotherpointofview.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η απελευθερωτική δύναμη του λόγου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
