Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Η λέξη «φαινότυποι» (ενικός: φαινότυπος) προέρχεται από τις λέξεις «φαίνομαι» και «τύπος», και χρησιμοποιείται κυρίως στη βιολογία και γενετική. Ο ορισμός της λέξης αποτυπώνεται ως εξής: Ο φαινότυπος είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών ενός οργανισμού, όπως εμφανίζονται εξωτερικά ή λειτουργικά, τα οποία προκύπτουν από την αλληλεπίδραση του γονότυπου (δηλ. του γενετικού υλικού) με το περιβάλλον.
Πριν περάσουμε στο κεντρικό θέμα του βιβλίου, ας «γνωρίσουμε» πρώτα τον άνθρωπο που κρατά την πένα. Ο συγγραφέας του σημερινού έργου δεν είναι άλλος από τον Βραζιλιάνο συγγραφέα Paulo Scott, ο οποίος εκτός από συγγραφέας είναι επίσης ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, καθώς και μεταφραστής. Έχει γεννηθεί στο Πόρτο Αλέγκρε, στις 8 Δεκεμβρίου 1966 και αργότερα στη ζωή του σπούδασε στη σχολή Νομικών Σπουδών στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Ποντιφίκια του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ (PUCRS-RG). Ακόμη, έχει ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου και καθηγητή Νομικής επί μία δεκαετία, προτού κατασταλάξει στο ταλέντο του, δηλαδή στη συγγραφή.
Επιπρόσθετα, έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία, όπως το Βραβείο του Ιδρύματος Εθνικής Βιβλιοθήκης (Prêmio Fundação Biblioteca Nacional) και έχει συμπεριληφθεί στις λίστες σημαντικών διακρίσεων, όπως το Βραβείο Jabuti (Prêmio Jabuti) και το Βραβείο Λογοτεχνίας São Paulo (Prêmio São Paulo de Literatura). Η συλλογή διηγημάτων του Ainda Orangotangos (Ακόμα Ουραγκοτάγκοι) έχει μετουσιωθεί και ως κινηματογραφικό έργο και κέρδισε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μιλάνου το 2008. Το 2014, το μυθιστόρημά του Nowhere People (Άνθρωποι από το Πουθενά) κυκλοφόρησε στα αγγλικά (μετάφραση: Daniel Hahn) από τον εκδοτικό οίκο And Other Stories. Το έργο συμπεριλήφθηκε στη λίστα του World Literature Today με τις «Σημαντικές Μεταφράσεις του 2014».
Σε μία Βραζιλία του σήμερα το διαφορετικό χρώμα ενός ανθρώπου ενδεχομένως να περάσει απαρατήρητο, να θεωρηθεί φυσιολογικό, να λατρευτεί. Στη Βραζιλία της δεκαετίας του ’70 και του ’80 όμως, είναι δεδομένο ότι θα στιγματιστεί. Σε ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με πλούσιο περιεχόμενο βάζει την υπογραφή του ο ταλαντούχος και πολυβραβευμένος συγγραφέας, Paulo Scott, το οποίο φέρει τον τίτλο Φαινότυποι (Phenotypes) και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση της Αθηνάς Ψυλλιά.
Ο Φεντερίκο είναι ο ένας αδελφός, ο «λευκός» και ο Λορένσο είναι ο άλλος αδελφός, ο έγχρωμος, ο μαύρος. Αν και αδέλφια με μόνο ένα έτος διαφορά και μέλη της ίδιας οικογένειας, η παιδική τους ηλικία και μετέπειτα ζωή τους φέρνει αντιμέτωπους με διαφορετικές καταστάσεις, οι οποίες ευνοούν τον έναν και περιθωριοποιούν τον άλλον. Μικρή σημασία έχει εάν τα γονίδια και των δύο είναι ίδια —ή έστω παρόμοια— αφού η εξωτερική εμφάνιση, και σε τελική ανάλυση το χρώμα της επιδερμίδας τους, είναι υπέρ-αρκετά για να προκαλέσουν έναν οξύ κοινωνικό διαχωρισμό. Σημείο καμπής για την εξέλιξη των γεγονότων αποτελεί ένα τραυματικό περιστατικό του παρελθόντος, το οποίο θα σείει το έδαφος, ανακαλώντας μνήμες και ξύνοντας πληγές του παρελθόντος.
Ανακεφαλαιώνοντας, το σημερινό μυθιστόρημα καταπιάνεται με ευαίσθητα και λεπτά κοινωνικά ζητήματα όπως είναι αυτά του ρατσισμού, της φυλής και της οικογένειας. Ως υποψήφιο βιβλίο για το Booker 2022, προσφέρει απλόχερα στον αναγνώστη μία συναρπαστική και ρεαλιστική ιστορία.
