Της Μαρίας Μπότη,
Καθώς το καλοκαίρι κορυφώνεται και οι επαγγελματικοί ρυθμοί επιβραδύνονται προσωρινά, η συζήτηση γύρω από τις εργασιακές συμπεριφορές των τελευταίων ετών αναζωπυρώνεται. Καθώς οι επαγγελματικές συνήθειες επαναπροσδιορίζονται μετά την πανδημία, τη μαζική υιοθέτηση της τηλεργασίας και την ανάγκη για καλύτερη ισορροπία μεταξύ ζωής και δουλειάς, βλέπουμε να γεννιούνται όλο και περισσότερες συμπεριφορές στον εργασιακό χώρο που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Στο επίκεντρο φέτος βρίσκεται μια νέα, αμφιλεγόμενη τάση: το “quiet vacationing” — μια «σιωπηλή» άδεια, όπου ο εργαζόμενος επιλέγει να αποσυρθεί προσωρινά από την εργασία του χωρίς να το δηλώσει επισήμως. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που αποτυπώνει με εντυπωσιακή καθαρότητα την αλλαγή στις σχέσεις εργαζομένων και εργοδοτών, αλλά και την επείγουσα ανάγκη για αναθεώρηση του τρόπου που καατανοούμε την έννοια της άδειας.
Με απλά λόγια, ως quiet vacationing θεωρείται η πρακτική κατά την οποία ένας εργαζόμενος πηγαίνει διακοπές, είτε κυριολεκτικά ταξιδεύοντας, είτε αποσυρόμενος από την καθημερινή εργασία, χωρίς να ενημερώσει επισήμως τον εργοδότη του ή να καταγράψει την άδεια ως μέρες κατά την διάρκεια των οποίων θα απουσιάζει από την εργασία. Αντίθετα, κρατάει ενεργή την ψηφιακή του παρουσία, απαντώντας επιλεκτικά σε emails ή εμφανιζόμενος για λίγο στα meetings, δίνοντας την εντύπωση ότι παραμένει στη δουλειά, ενώ στην πραγματικότητα βρίσκεται σε φάση χαλάρωσης ή απομάκρυνσης.
Η τάση αυτή του quiet vacationing φαίνεται να γεννήθηκε κυρίως σε περιβάλλοντα τηλεργασίας, τα οποία ενισχύθηκαν ραγδαία κατά την διάρκεια της πανδημίας του COVID-19. Με τα όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική ζωή να γίνονται πιο θολά, η ανάγκη για αποσυμπίεση από την εργασία αυξήθηκε, την ώρα που οι παραδοσιακοί μηχανισμοί «διακοπών» παρέμειναν αυστηροί ή μη λειτουργικοί.
Σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθησαν, ένας αυξανόμενος αριθμός εργαζομένων, ειδικά από τη γενιά των millennials και Gen Z, αποφεύγει να ζητήσει επισήμως άδεια, λόγω φόβου ότι θα θεωρηθούν λιγότερο παραγωγικοί ή αφοσιωμένοι στην εργασία τους. Κατά συνέπεια, η εργασιακή κουλτούρα της υπεραπόδοσης και της συνεχούς διαθεσιμότητας οδηγεί, κάποιους στην «παρασκηνιακή» επιλογή, η οποία δεν είναι άλλη από λίγη ξεκούραση, χωρίς την επίσημη παραδοχή.
Η νέα αυτή τάση δημιουργεί εύλογες ανησυχίες, τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους ίδιους τους εργαζόμενους. Για τις επιχειρήσεις, το quiet vacationing σημαίνει έλλειψη διαφάνειας, δυσκολία στον σχεδιασμό και πιθανές ανισορροπίες στη λειτουργία των ομάδων. Όταν δεν υπάρχει σαφής εικόνα για το ποιος είναι διαθέσιμος και ποιος όχι, η ομαδική εργασία διαταράσσεται και η ευθύνη μετακυλίεται άνισα.
Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι που εφαρμόζουν αυτήν την πρακτική δεν αποκομίζουν πλήρη ανάπαυση. Το γεγονός ότι αισθάνονται την ανάγκη να διατηρούν μία συνεχή παρουσία ακόμη και στις διακοπές τους, περιορίζει την ψυχολογική αποσυμπίεση και ενισχύει το αίσθημα ενοχής και καταπίεσης. Επιπλέον, μακροπρόθεσμα, η υιοθέτηση τέτοιων τακτικών μπορεί να υπονομεύσει την εργασιακή εμπιστοσύνη και να εντείνει τη δυσπιστία ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Το quiet vacationing, παρά την προβληματική του διάσταση, προσφέρει το πολύτιμο μήνυμα της ανάγκης για ανάπαυσης κι ότι αυτό δεν είναι αδυναμία αλλά δικαίωμα. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις καλούνται να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν την άδεια. Ο εργαζόμενος δεν ζητά λιγότερη δουλειά. Ζητά ένα περιβάλλον στο οποίο να μπορεί να ξεκουραστεί, χωρίς να φοβάται συνέπειες. Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας εμπιστοσύνης, ευελιξίας και υποστήριξης είναι πλέον αναγκαία, όχι μόνο για την ψυχική υγεία των εργαζομένων, αλλά και για την ίδια τη βιωσιμότητα των οργανισμών.
Σε έναν κόσμο που μας ζητά διαρκώς να είμαστε «παρόντες», το quiet vacationing φέρνει στο προσκήνιο την επιθυμία του ανθρώπου να επανακτήσει τον έλεγχο του χρόνου και της ζωής του. Δεν είναι μόνο μια τάση, είναι μία ανάγκη. Όσο οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι πρέπει να «κρυφτούν» για να ξεκουραστούν, τόσο θα γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη για βαθιές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την εργασία.
Η άδεια δεν χρειάζεται να είναι «σχέδιο απόδρασης». Μπορεί να είναι μια συνειδητή επιλογή φροντίδας. Και το καλοκαίρι, πιο πολύ από ποτέ, μας το θυμίζει. Όταν το μυαλό μας αναζητά την ηρεμία και η ψυχή μας την απόδραση, ίσως να ήρθε η ώρα να κάνουμε λιγότερο “quiet” τις διακοπές μας… και περισσότερο αληθινές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Quiet vacationing explained: Everything you need to know, techtarget.com, διαθέσιμο εδώ
- The Latest Symptom Of a Toxic Work Culture: Quiet Vacationing, forbes.com, διαθέσιμο εδώ
