Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 είχε ως αποτέλεσμα τον κλειδωνισμό των αναπτυγμένων κρατών που δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν άμεσα για να περιορίσουν τις συνέπειές της. Σε αυτή τη δεινή θέση βρέθηκε και η Ελλάδα που βρέθηκε ανέτοιμη πολιτικά, οικονομικά, αλλά και κοινωνικά μπροστά σε αυτό το παγκόσμιο κύμα αναταράξεων. Έτσι, θα χρειαστούν 10 σκληρά χρόνια για να μπορέσει η χώρα να βρει ξανά τα πατήματά της, πληρώνοντας μεγάλο κόστος.
Με αυτή την κρίσιμη περίοδο καταπιάνεται το νέο βιβλίο του Πάνου Λουκάκου που κυκλοφόρησε φέτος τον Απρίλιο από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και φέρει τον τίτλο Αλλαγές και ανατροπές: Μια πολιτική ανατομία της κρίσης 2009-2019. Ο συγγραφέας είναι απόφοιτος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές στη Βόννη. Έχει εργαστεί ως πολιτικός συντάκτης στον εγχώριο τύπο, ενώ διετέλεσε και διευθυντής και αρθρογράφος στην Καθημερινή και στη Νέα Μεσημβρινή. Παράλληλα, υπηρέτησε ως διευθυντής ειδήσεων και εντεταλμένος σύμβουλος της ΕΡΤ. Το 1996 αναδείχθηκε βουλευτής επικρατείας και αργότερα, αντιδήμαρχος πολιτισμού στον Δήμο της Αθήνας.
Το πόνημά του —όπως γίνεται φανερό και από τον τίτλο— καταπιάνεται με μια δύσκολη περίοδο για την εγχώρια πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου. Έτσι, ο συγγραφέας μέσα από τις 27 ενότητες που επιμελείται ρίχνει φως με μια ψύχραιμη ματιά σ’ αυτή τη δεκαετία. Αρχίζει, λοιπόν, με μια αναδρομή στο όχι και τόσο μακρινό 2008, όταν πλέον διαφαίνεται η οικονομική ένδεια, στην οποία είχε περιέλθει η Ελλάδα λόγω των προηγούμενων πολιτικών που ακολουθήθηκαν και οδήγησαν σε τέλμα το πολιτικό σκηνικό με τον τότε Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή να προβαίνει σε πρόωρες εκλογές —καθώς δεν μπορούσε να βρεθεί μια κοινώς αποδεκτή λύση για την διαχείριση της κατάστασης— από τις οποίες βγήκε νικητής ο Γιώργος Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. Η κρίση, όμως, βαθαίνει και δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποιος αποτελεσματικός τρόπος επίλυσής της και έτσι, ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει τον Απρίλιο του 2010 από το Καστελόριζο πως η Ελλάδα θα προσφύγει στην ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, ζητώντας παράλληλα συνδρομή από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σηματοδοτώντας την πρώτη μνημονιακή δέσμευση. Τον καιρό εκείνο, όμως, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη και με μια άλλη κρίση, αυτή της κοινωνίας, με την έκρηξη της βίας και τις απεργίες να είναι καθημερινό φαινόμενο και τον λαό σε αναβρασμό.
Έτσι, αφού γίνει μια ανάλυση στα μέτρα που κλήθηκε να πάρει η χώρα —και αφορούσαν κυρίως περικοπές και παγώματα μισθών και συντάξεων και όχι κάποιες αναγκαίες διοικητικές μεταρρυθμίσεις— η έρευνα επικεντρώνεται στα λάθη και τις παραλείψεις της κυβέρνησης που είχαν ως αποτέλεσμα την κατάρρευσή της και τη δημιουργία της κυβέρνησης υπό τον Λουκά Παπαδήμο έπειτα από τη σύσκεψη του Νοεμβρίου 2011 που είχε πραγματοποιηθεί ανάμεσα σε Παπανδρέου, Σαμαρά και Καρατζαφέρη, υπό τον τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, έχοντας τη στήριξη των τριών αυτών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ). Ωστόσο, ο κίνδυνος για άμεση χρεοκοπία δεν αποφεύχθηκε και η Ελλάδα οδηγήθηκε σε μια νέα μνημονιακή σύμβαση με ακόμα πιο σκληρούς όρους. Όμως, ούτε αυτή θα μακροημερεύσει και η χώρα θα οδεύσει προς μια διπλή εκλογική διαδικασία τον Μάιο—Ιούνιο 2012.
Η αδυναμίας σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης, όπως μας θυμίζει ο συγγραφέας, ανάγκασε τα κόμματα σε συνεργασία δημιουργώντας μια τρικομματική κυβέρνηση αποτελούμενη από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ με Πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά. Στην πορεία, όμως, η ΔΗΜΑΡ αποχώρησε από το κυβερνητικό σχήμα εξαιτίας του κλεισίματος της δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, ενώ η μη εξεύρεση λύσης για την επιλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με την άρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης —ΣΥΡΙΖΑ— για τη συμφωνία ενός προσώπου κοινής αποδοχής είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της Βουλής και την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες για μια ακόμη φορά που διεξήχθησαν τον Ιανουάριο του 2015.
Από αυτή την αναμέτρηση πρώτο κόμμα αναδείχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο ούτε σε αυτή την περίπτωση δεν υπήρχε ο απαιτούμενος αριθμός των βουλευτών και έτσι συνεργάστηκε με τους ΑΝΕΛ. Οι προσπάθειες που έκανε η κυβέρνηση Τσίπρα για την επίλυση της κρίσης χρέους δεν φάνηκε να έχουν αποτέλεσμα και έπειτα, από μια μαραθώνια συνεδρίαση με τους δανειστές ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να προβεί σε δημοψήφισμα για την έγκριση ή μη του τελεσίγραφου που έθεσαν οι θεσμοί. Αποτέλεσμα αυτού η περαιτέρω βύθιση της οικονομίας, η ψήφιση ενός τρίτου μνημονίου και η διάλυση του εσωτερικού του κυβερνώντος κόμματος με την διενέργεια νέων εκλογών τον Σεπτέμβριο του 2015. Τα επόμενα χρόνια που θα ακολουθήσουν η χώρα, ο λαός και το πολιτικό σύστημα θα προσπαθήσουν να βρουν τον βηματισμό τους σε έναν κόσμο που αλλάζει και εξελίσσεται.
Το πόνημα, λοιπόν, αυτό αποτελεί μια ακτινογραφία της δεκαετίας της κρίσης χρέους, που από ότι φάνηκε ήταν κάτι παραπάνω καθώς επλήγησαν η κοινωνία, οι θεσμοί και τα κόμματα. Εξετάζεται η πόλωση στην οποία βρέθηκε η χώρα, η αδυναμία συνεννόησης ανάμεσα στους κρατούντες την εξουσία, οι αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις και φιλοδοξεί να είναι ένα έργο που θα μας θυμίζει τα λάθη μας, ώστε να τα αποφύγουμε στο μέλλον.
