Της Ευγενίας Ζαφείρη,
Το Σουρινάμ, είναι μια μικρή χώρα στη βόρεια ακτή της Νότιας Αμερικής, με πληθυσμό περίπου 630.000 κατοίκων και έναν εντυπωσιακά πολυπολιτισμικό κοινωνικό ιστό, που περιλαμβάνει απογόνους Αφρικανών σκλάβων, Ινδών, Ιαβανών, ιθαγενών φυλών αλλά και Ευρωπαίων. Το Σουρινάμ διαμορφώνει τη μοναδική του ταυτότητα πάνω στην πολυμορφία και τη γεωπολιτική του θέση ανάμεσα στη Βραζιλία, τη Γουιάνα και τον Ατλαντικό. Πρώην αποικία της Ολλανδίας, ανεξαρτητοποιήθηκε το 1975, όμως η δημοκρατική του πορεία υπήρξε αρκετά ασταθής. Η δεκαετία του 1980 σημαδεύτηκε από στρατιωτικά πραξικοπήματα, καταστολή και αιματηρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με κεντρικό πρόσωπο τον στρατηγό Ντεσί Μπουτέρσε, ο οποίος στη συνέχεια επέστρεψε ως εκλεγμένος πρόεδρος, παρά τις διεθνείς καταδίκες και τις εγχώριες επικρίσεις. Η μετά-Μπουτέρσε εποχή ξεκίνησε το 2020, με τον Τσαν Σαντοκί να υπόσχεται μεταρρυθμίσεις και σταθερότητα, όμως γρήγορα η χώρα ήρθε αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα της οικονομικής κατάρρευσης, του διογκωμένου χρέους και των αυξανόμενων κοινωνικών εντάσεων.
Μέσα σε αυτό το φορτισμένο περιβάλλον, στις 6 Ιουλίου 2025, το Κοινοβούλιο του Σουρινάμ εξέλεξε την Τζένιφερ Γκεερλινγκς-Σίμονς ως την πρώτη γυναίκα πρόεδρο στην ιστορία της χώρας. Η 71χρονη πολιτικός, γιατρός στο επάγγελμα, υπήρξε μακροχρόνια βουλευτής και πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης για μία δεκαετία, από το 2010 μέχρι το 2020, ενώ από το 2024 ανέλαβε την ηγεσία του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος (NDP). Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές της 25ης Μαΐου 2025, το NDP κατέκτησε 18 από τις 51 έδρες της Εθνοσυνέλευσης, έναντι 17 του κυβερνώντος Προοδευτικού Μεταρρυθμιστικού Κόμματος του Σαντοκί. Με την υποστήριξη πέντε μικρότερων κομμάτων τα οποία κέρδισαν 16 έδρες στο σύνολό τους, η υποψηφιότητά της εξασφάλισε την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων, ανοίγοντας τον δρόμο για την απρόσκοπτη εκλογή της, καθώς ο απερχόμενος πρόεδρος επέλεξε να μην διεκδικήσει δεύτερη θητεία.
Η εκλογή της Γκεερλινγκς-Σίμονς δεν έχει μόνο συμβολική σημασία λόγω του φύλου της· αποτελεί επίσης έκφραση μιας βαθύτερης κοινωνικής και πολιτικής επιθυμίας για επανεκκίνηση. Η νέα πρόεδρος αναλαμβάνει τα καθήκοντά της στις 16 Ιουλίου, με την εντολή να αντιμετωπίσει μια σειρά από κρίσιμες προκλήσεις. Η οικονομία του Σουρινάμ βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, επιβαρυμένη από χρόνια κακοδιαχείρισης και υπέρογκο δημόσιο χρέος. Παρά τις προσπάθειες του Σαντοκί να σταθεροποιήσει τη δημοσιονομική κατάσταση μέσω συμφωνιών με το ΔΝΤ και ιδιωτικές αναδιαρθρώσεις, τα σκληρά μέτρα λιτότητας προκάλεσαν δυσαρέσκεια, πλήττοντας τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας. Σήμερα, η χώρα καλείται να αποπληρώνει περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ετησίως μόνο για το εξωτερικό χρέος, γεγονός που περιορίζει ασφυκτικά τις δυνατότητες δημοσίων επενδύσεων.
Την ίδια στιγμή, στον ορίζοντα διαφαίνεται μια πιθανή ενεργειακή και οικονομική ανάκαμψη. Το υπεράκτιο πετρελαϊκό κοίτασμα GranMorgu, στα ανοικτά της λεκάνης Σουρινάμ-Γουιάνας αποτελεί το πιο ελπιδοφόρο στοίχημα για την επόμενη δεκαετία. Η γαλλική Total Energies και η αμερικανική APA Corporation έχουν αναλάβει την ανάπτυξή του, με τις πρώτες γεωτρήσεις να έχουν ήδη δείξει εκμεταλλεύσιμα αποθέματα 5 δισεκατομμυρίων βαρελιών. Η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει το 2028 και θα βασίζεται σε ένα πρωτοποριακό πλωτό σύστημα FPSO (Floating Production Storage and Offloading) με δυνατότητα επεξεργασίας έως 220.000 βαρελιών την ημέρα και κάλυψη βάθους νερού από 100 έως 1.000 μέτρα. Το σύστημα θα είναι πλήρως ηλεκτρικό, με μηδενική καύση αερίων (zero flaring), επανέγχυση όλου του παραγόμενου αερίου στο κοίτασμα και προϋπολογισμένη ένταση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κάτω από 16 kg CO₂e ανά βαρέλι, καθιστώντας το ένα από τα πλέον περιβαλλοντικά υπεύθυνα έργα της περιοχής. Προβλέπονται έως 32 γεωτρήσεις, εκ των οποίων οι 16 για παραγωγή και οι υπόλοιπες για έγχυση νερού και αερίου, σε ένα πλήρως ενσωματωμένο σύστημα υψηλής τεχνολογίας. Η κρατική εταιρεία Staatsolie εξασφάλισε χρηματοδότηση άνω των 515 εκατ. δολαρίων, προκειμένου να συμμετάσχει με μερίδιο έως 20 %, με τη συνολική της συνεισφορά να φτάνει τα 2,4 δισ. δολάρια. Το έργο αναμένεται να δημιουργήσει περίπου 2.000 άμεσες και 4.000 έμμεσες θέσεις εργασίας, ενώ η ανάθεση έργων υποστήριξης σε τοπικές επιχειρήσεις προβλέπεται να οδηγήσει σε επενδύσεις άνω του 1 δισ. δολαρίων σε εθνικό επίπεδο. Το Σουρινάμ, όπως και η γειτονική Γουιάνα, φιλοδοξεί να καταστεί νέα πετρελαιοπαραγωγός δύναμη στη Λατινική Αμερική. Ωστόσο, η ενεργειακή «ευλογία» ενέχει και σοβαρούς κινδύνους
Σε μια σύντομη αλλά δυναμική πρώτη δήλωσή της μετά την εκλογή της, η νέα πρόεδρος υπογράμμισε την πρόθεσή της να αφιερώσει τις δυνάμεις και τη γνώση της στην εξυπηρέτηση όλων των πολιτών του Σουρινάμ, ανεξαρτήτως προέλευσης ή πολιτικής προτίμησης. Τόνισε την ανάγκη η χώρα να επενδύσει στον πλούτο της με τρόπο δίκαιο και προσβάσιμο σε κάθε πολίτη, και έθεσε ως προτεραιότητες την κοινωνική σταθερότητα, την οικονομική ανάκαμψη, τη δικαιοσύνη στη φορολογία και την ενίσχυση των νέων ανθρώπων και των ατόμων με λιγότερες ευκαιρίες.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Σίμονς είναι τεράστια: να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, να ελέγξει τις δημοσιονομικές πληγές της χώρας και να χαράξει μια ολοκαίνουργια μακροχρόνια στρατηγική αξιοποίησης των φυσικών πόρων στις ακτές της χώρας. Το γεγονός ότι πρόκειται για την πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει την προεδρία στο Σουρινάμ καθιστά τη στιγμή ιστορική, όχι μόνο για τη χώρα αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της Λατινικής Αμερικής, όπου η γυναικεία εκπροσώπηση στα ύπατα αξιώματα παραμένει περιορισμένη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Suriname parliament elects first female president, cnn.com, διαθέσιμο εδώ
- Suriname parliament elects Simons as first female president, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- GranMorgu Development, Suriname, nsenergybusiness.com, διαθέσιμο εδώ
- Suriname’s Oil, Election, and Geopolitical Stakes, nationalinterest.org, διαθέσιμο εδώ
