Της Κατερίνας Μανάδη,
Είναι μια μέρα όπως όλες οι άλλες, ή τουλάχιστον έτσι θα θέλατε να πιστεύατε. Περπατάτε αμέριμνοι στον δρόμο, σκύβετε πάνω από τον πάκο με τα έγγραφα που πρέπει να ετοιμάσετε μέχρι αύριο για τη δουλειά σας, απολαμβάνετε ένα γεύμα στο αγαπημένο σας εστιατόριο, λαγοκοιμάστε στον χώρο αναμονής του αεροδρομίου. Σε κάθε περίπτωση, όλα φαίνεται να βαίνουν καλώς. Ή τουλάχιστον αυτό ισχύει μέχρι που ένα άτομο από το άμεσό σας περιβάλλον καταρρέει. Με τα χέρια στην αριστερή πλευρά του στήθους να καταδεικνύουν για ακόμη μια φορά το βάρος της προδοσίας μιας αδύναμης καρδιάς, το θύμα φαίνεται να έχει χάσει την επαφή με το περιβάλλον, ενώ εσείς στέκεστε παγωμένοι από πάνω του, μην γνωρίζοντας ποια θα πρέπει να είναι τα επόμενά σας βήματα. Γύρω σας επικρατεί ένας πανικός, καθώς ούτε οι άνθρωποι με τους οποίους μοιράζεστε μια μέχρι πρότινος γραφική σκηνή της καθημερινότητάς σας είναι συνηθισμένη σε αυτή τη θέα. Το ασθενοφόρο έχει, φυσικά, κληθεί, αλλά εσείς οι ίδιοι δεν μπορείτε να κάνετε κάτι για να βοηθήσετε την κατάσταση. Ή μήπως όχι;
Τα αρχικά ΚΑΡΠΑ προέρχονται από τη φράση Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, με την παγιωμένη αυτή αλληλουχία κινήσεων να στοχεύει στην υποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας της καρδιάς, σε άτομα που την έχουν φαινομενικά απωλέσει. Ο αλγόριθμος αυτός δράσης εφαρμόζεται από κατάλληλα εκπαιδευμένα, φυσικά, άτομα σε περίπτωση που βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα άτομο που καταρρέει και δεν είναι σε θέση να αναπνεύσει κανονικά. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η κατάρρευση αυτή είναι αποτέλεσμα κάποιου καρδιακού επεισοδίου ή ακόμη και πνιγμού.
Ανεξαρτήτως, εντούτοις, του γενεσιουργού αίτιου αυτής της μικρής τραγωδίας, εμείς οφείλουμε να δράσουμε, προκειμένου να εξασφαλίσουμε τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών του θύματος μέχρι και την έλευση της κατάλληλης βοήθειας. Σε καμία περίπτωση η ΚΑΡΠΑ δεν μπορεί να αντικαταστήσει την παρέμβαση των εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας, αποτελεί, ωστόσο, πολύτιμη αρωγή στο έργο τους, αντισταθμίζοντας τις όποιες δυσάρεστες συνέπειες ενδέχεται να επιφέρει η καθυστέρηση της επιθυμητής ιατρικής παρέμβασης. Με την πρόσφατη παρέμβαση της παιδιάτρου στο αεροδρόμιο να έχει φέρει για ακόμη μια φορά τον οδηγό αυτό δράσης στο επίκεντρο της προσοχής, καταδεικνύοντας μάλιστα την άγνοια της σαφούς πλειονότητας του πληθυσμού σχετικά με την αξία της εφαρμογής των κινήσεων αυτών, κρίνεται απαραίτητο να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στον σωτήριο αυτό αλγόριθμο .Πάμε, λοιπόν, να εξετάσουμε αναλυτικά τα βήματα που οφείλουμε να ακολουθήσουμε…
Καταρχάς, η πρώτη μας κίνηση θα πρέπει να είναι να αξιολογήσουμε την κατάσταση του θύματος. Εφόσον βεβαιωθούμε ότι δεν διατρέχουμε κανέναν κίνδυνο με το να πλησιάσουμε το θύμα, θα πρέπει να κινηθούμε άμεσα προς τη σκηνή του εγκλήματος. Όσο εγωιστικό και αν ακούγεται —πόσο μάλλον στο πλαίσιο της διάσωσης μιας ανθρώπινης ζωής— η πρώτη προτεραιότητά μας οφείλει πάντα να είναι η δική μας ασφάλεια. Δεν πρόκειται να βοηθήσουμε κανέναν αν δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι ασφαλείς. Εφόσον, λοιπόν, εξασφαλίσουμε απρόσκοπτη πρόσβαση στο θύμα, φροντίζουμε με απαλές κινήσεις να το φέρουμε σε ύπτια θέση.
Με εξίσου απαλές κινήσεις, χτυπάμε ελαφρώς τους ώμους του, ρωτάμε με δυνατή φωνή «Είστε καλά;». Όσο γελοία και να φαντάζει η σκηνή αυτή σε έναν εξωτερικό παρατηρητή (πόσο καλά μπορεί να είναι ένα άτομο που έχει μόλις καταρρεύσει;), με αυτό τον συνδυασμό οπτικών και απτικών ερεθισμάτων, είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε την κατάσταση της συνειδητότητάς του. Εάν το άτομο αποκριθεί, ο αλγόριθμος τερματίζεται εδώ, αναμένοντας, φυσικά, την έλευση εξειδικευμένης βοήθειας για προληπτικούς λόγους. Εάν, πάλι, το θύμα παραμείνει αδρανές, προχωράμε στο επόμενο βήμα.
Με δύο δάχτυλα στο μέτωπο και αντίστοιχα δύο δάχτυλα κάτω από τον πώγωνα (ή, πιο απλά, το πιγούνι) του θύματος, προκαλούμε έκταση του κεφαλιού. Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην απελευθέρωση του αεραγωγού του θύματος, η απόφραξη του οποίου είναι πολύ πιθανόν να έχει οδηγήσει το θύμα στην κατάρρευση. Με τα μάτια μας στραμμένα στον θώρακα του θύματος και το αυτί μας σε άμεση εγκύτητα με τη μύτη αυτού, επαναλαμβάνουμε τη φράση «Ακούω-Βλέπω-Αισθάνομαι», ελέγχοντας παράλληλα κατά πόσο το θύμα ανταποκρίνεται στις λειτουργίες του τριπτύχου αυτού. Πιο συγκεκριμένα, στο σημείο αυτό ακούμε την αναπνοή του θύματος, βλέπουμε τον θώρακά του να ανυψώνεται και αισθανόμαστε την έξοδο του αέρα κατά την εκπνοή του. Η διαδικασία αυτή δεν πρέπει να υπερβεί τα 10 δευτερόλεπτα. Εάν το άτομο αναπνέει κανονικά, παραμένουμε κοντά σε αυτό, ελέγχοντας περιοδικά την αναπνοή του μέχρι την άφιξη των κατάλληλων επαγγελματιών υγείας. Εάν, πάλι, διαπιστώσουμε ότι το άτομο όντως δεν αναπνέει, προχωράμε άμεσα στο επόμενο βήμα.
Με γρήγορες κινήσεις καλούμε στο κινητό μας τον αριθμό έκτακτης ανάγκης 166 (ή 112 αν δεν μπορούμε με ακρίβεια να περιγράψουμε τις συντεταγμένες της τοποθεσίας μας) και αναφέρουμε στον ανταποκριτή το όνομά μας, τη θέση μας και την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Το όνομά μας είναι απαραίτητο να αναφερθεί προκειμένου να ενισχυθεί η αξιοπιστία της κλήσης μας, ενώ η θέση μας προφανώς για να κατευθύνουμε κατάλληλα την απαραίτητη βοήθεια. Κατά τη διάρκεια της κλήσης είναι επιτακτικό να αναφέρουμε ότι το άτομο που έχουμε μπροστά μας δεν αναπνέει, έτσι ώστε όχι μόνο οι επαγγελματίες υγείας να προετοιμαστούν κατάλληλα, αλλά και να υπογραμμίσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να έχουμε ήδη ξεκινήσει τη χορήγηση θωρακικών συμπιέσεων. Με τις παλάμες μας τοποθετημένες στο κέντρο του στέρνου και τα δάχτυλα πλεγμένα μεταξύ τους, πιέζουμε τον θώρακα του θύματος κατά 5-6 cm, ενώ αφήνουμε το στέρνο να επανέλθει στην αρχική του θέση, χωρίς να χάνουμε επαφή με το θύμα. Η κίνηση αυτή μιμείται την αντλητική λειτουργία της καρδιάς, υποκαθιστώντας μερικώς τη λειτουργία της προκειμένου να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της βλάβης.
Ο ρυθμός με τον οποίον πρέπει να χορηγούμε τις συμπιέσεις είναι γύρω στα 100-120/λεπτό, τον οποίον και μπορούμε να διατηρήσουμε είτε με την καθοδήγηση του ανταποκριτή άμεσης ανάγκης, είτε ψιθυρίζοντας στον εαυτό μας τραγούδια που διατηρούν τον ίδιο ρυθμό, με τα γνωστά σε όλους μας Staying Alive και το Another One Bites the dust να αποτελούν τις δημοφιλέστερες επιλογές. Προσαρμόστε την επιλογή σας στα μουσικά σας γούστα και στο (μαύρο) χιούμορ σας. Η χορήγηση συμπιέσεων συνεχίζεται είτε μέχρι το άτομο να ανανήψει είτε μέχρι την άφιξη βοήθειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χορήγηση εμφύσησης, όπως παρατηρείται σε διάφορες ταινίες, μετά την εποχή του Covid, έχει εγκαταλειφθεί.
Με τη ζωή ενός ανθρώπου κυριολεκτικά στα χέρια σας, το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε είναι ένα τσούρμο ανθρώπων πάνω από το κεφάλι σας. Κανείς, ωστόσο, δεν μπορεί να κορέσει το ενδιαφέρον και την ανθρώπινη περιέργεια περισσότερο από μία δημόσια σκηνή, οπότε, κατά πάσα πιθανότητα, γύρω από το θύμα θα έχει σχηματιστεί ένας κύκλος από ανήσυχους θεατές. Ωστόσο, μπορείτε να αξιοποιήσετε την ενοχλητική τους παρουσία προς όφελός σας, ωθώντας τους στην αναζήτηση απινιδωτή.
Η συσκευή αυτή είναι ένας πρόδρομος της βοήθειας μέσω απινίδωσης που χορηγούν οι κατάλληλα εκπαιδευμένοι επαγγελματίες, με τις κατάλληλες φωνητικές οδηγίες που παρέχει να αποτελούν πολύτιμο οδηγό για τον επίδοξο καλό Σαμαρείτη. Ο ανταποκριτής άμεσης ανάγκης θα είναι μάλιστα σε θέση να κατευθύνει κατάλληλα την αναζήτησή του, σε περίπτωση που δεν βρίσκεται στη συνήθη περίοπτη θέση του, με την πράσινη καρδιά και κεραυνό να υποδεικνύουν την παρουσία του πίσω από το προστατευτικό γυαλί. Από τη στιγμή που βρεθεί, η χρήση του δεν προβάλλει κάποιο ιδιαίτερο εμπόδιο. Από τη στιγμή που συνδέσουμε τα καλώδια στις θέσεις που μας υποδεικνύονται, η μεγαλύτερη δυσκολία που θα συναντήσουμε θα είναι να απομακρύνουμε τα πλήθη από το θύμα, με την απειλή του ηλεκτρικού ρεύματος που χορηγείται στις περισσότερες περιπτώσεις να επιτυγχάνει αυτόν τον σκοπό.
Η αναμενόμενη βοήθεια έφτασε και εσείς επιτέλους μπορείτε να ξεκουραστείτε —μην υποτιμάτε την επιβάρυνση που επιφέρουν οι θωρακικές συμπιέσεις στη φυσική σας κατάσταση— και να απολαύσετε τους καρπούς των κόπων σας. Με άλλα λόγια, προσπαθήστε να δεχτείτε όσο πιο ταπεινά μπορείτε τις ευχαριστίες και τον θαυμασμό των θιασωτών της ιδιαίτερης αυτής σκηνής. Μόλις σώσατε έναν άνθρωπο (ή, τουλάχιστον, αποτρέψατε όσο μπορούσατε τον θάνατό του). Εύκολα καταλαβαίνει κανείς, λοιπόν, τόσο την αξία του απλού αυτού αλγόριθμου, όσο και τη χρησιμότητα της άμεσης παρέμβασής μας. Όλοι μας κρύβουμε μέσα μας έναν μικρό ήρωα. Καιρός είναι, λοιπόν, ο ήρωας αυτός να δράσει…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Cardiopulmonary Resuscitation (CPR): First Aid, Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
