Του Ελευθέριου Χονδρού,
Πάνω από 100.000 άνθρωποι κατέκλυσαν το κέντρο της Βουδαπέστης στις 28 Ιουνίου 2025, σε μία ιστορική —αλλά και συμβολική— εκδήλωση: τη μαζικότερη μέχρι σήμερα Pride πορεία, παρά την απόφαση της κυβέρνησης Όρμπαν να την απαγορεύσει. Το γεγονός αποκτά ευρωπαϊκό, θεσμικό, αλλά και πολιτικό χαρακτήρα, σε μία στιγμή κρίσης για τη σχέση της Ουγγαρίας με τις αξίες της ΕΕ.
Η αυστηρή νομοθετική πρωτοβουλία του Μαρτίου, που επιτρέπει την απαγόρευση δημόσιων εκδηλώσεων που «προωθούν» την ομοφυλοφική ή γονιδιεναισθητική ταυτότητα σε ανηλίκους —συνοδευόμενη από πρόστιμα έως 200.000 φιορίνια και χρήση συστημάτων αναγνώρισης προσώπου— αποτέλεσε προάγγελο της κυβερνητικής στάσης έναντι του Pride. Η κυβέρνηση της Fidesz, επικεντρώνοντας τη ρητορική της στη «προστασία των παιδιών», επιχείρησε να νομιμοποιήσει την καταστολή με τη χρήση νομικών μέσων. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, εκφράζοντας χολή και έντονη απέχθεια, χαρακτήρισε τη συγκέντρωση «αηδιαστική και ντροπιαστική», κατηγορώντας ότι προέκυψε από «μαριονέτες των Βρυξελλών». Η ρητορική του αποδίδει στην ΕΕ, ειδικά στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι «υποδαυλίζει» και «επεμβαίνει» στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας.
Ο αντίλογος, όμως, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν άργησε. Ο Μπόγκνες Τύζον, υπουργός Δικαιοσύνης, προειδοποίησε ότι η συμμετοχή ενδέχεται να επισύρει διοικητικές ή ποινικές κυρώσεις. Αντίθετα, ο δήμαρχος της Βουδαπέστης Γκεργκέι Καράτσονι επαναπροσδιόρισε το Pride ως «αστικής ιδιοκτησίας», αποφασισμένος να διασφαλίσει την πραγματοποίησή της.
Αντίδραση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πέραν από δηλώσεις συμπαράστασης, μεταφράστηκε σε πολιτικές κινήσεις: η Επιτροπή και η πρόεδρός της κάλεσαν την ουγγρική κυβέρνηση να αποσύρει την απαγόρευση · περισσότερες από 17 χώρες της ΕΕ καταδίκασαν τη νομοθεσία, καλώντας σε διαδικασίες επί παραβάσει έναντι της Βουδαπέστης. Η κατάσταση έφθασε στο σημείο που κράτη-μέλη (π.χ. Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία) να συντονιστούν για επακόλουθα, πιεζόμενα από το πνεύμα αλληλεγγύης και σεβασμού των ευρωπαϊκών θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, πάνω από 70 ευρωβουλευτές, βρέθηκαν στη Βουδαπέστη, διατρανώνοντας πως «σε αυτήν την Ευρώπη, δεν είμαστε ουδέτεροι στον πόλεμο κατά του μίσους». Επιπλέον, 33 πρεσβείες υπέγραψαν κοινή δήλωση υποστήριξης προς τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.
Η ίδια πορεία κατέδειξε ότι ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας της εκδήλωσης δεν περιορίζεται στα σύνορα: έγινε σύμβολο υπεράσπισης ενός μοντέλου κοινωνίας που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα, σε αντιδιαστολή με μία εθνικιστική, κλειστή οπτική. Ο αναλυτής Μπούλτσου Χουνιάδι επισημαίνει ότι το Fidesz ενέπεσε στο δικό του «συνωμοτικό παιχνίδι», δημιουργώντας τραμπάλα λαϊκής αντίδρασης.
Τα παραπάνω αποτυπώνουν τη βασική σύγκρουση: ανάμεσα σε μία κυβέρνηση που υιοθετεί αυταρχικά ιδεολογικά μονοπάτια και μία κοινωνία —με σιωπηρή πλειοψηφία πλέον στο δρόμο— που επιδεικνύει έμπρακτη κινητοποίηση και απαιτεί σεβασμό της δημοκρατίας, της ισότητας και της ελευθερίας έκφρασης. Η αντίδραση της ΕΕ, αν και μερικώς δεσμευτική —καθώς η Επιτροπή δεν έχει ακόμη προχωρήσει σε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο— θεωρητικά προδιαγράφει ένα επόμενο στάδιο. Ο δρόμος των διαδικασιών επί παραβάσει, που έχει ήδη ανοίξει από την παλιά νομοθεσία του 2021, κατατείνει σε μετέπειτα πιθανά έως και αναστολή κονδυλίων μέσω των μηχανισμών της “Rule of Law”.
Στο επίπεδο σχεδιασμού των ευρωπαϊκών θεσμών, η υπόθεση αναδεικνύει μια θεμελιώδη αντίφαση: πώς η ΕΕ εξασφαλίζει την ενότητα μέσα από διαφορετικότητα; Πώς προασπίζεται έναν κοινό χώρο αξιών όταν κάποιο κράτος μέλος επιλέγει να τον υπονομεύσει; Οι απαντήσεις αυτών των ερωτημάτων θα δοθούν εν πολλοίς μέσα στους επόμενους μήνες, ενώ η Ουγγαρία ετοιμάζεται για εθνικές εκλογές όπου το ζήτημα των δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού θα είναι παρούσα ατζέντα.
Σε τελική ανάλυση, η «ανταρσία» της Pride πορείας δεν εξέφρασε μόνο μία κοινωνική ανάγκη, αλλά αποκάλυψε και βαθύτερες δυναμικές ευρωπαϊκής συνοχής. Με την κάθοδο δεκάδων χιλιάδων στις πλατείες, αποδόθηκε ένα ηχηρό μήνυμα: ότι η ΕΕ δεν είναι απλώς μία οικονομική ένωση, αλλά ένας πολιτιστικός και δημοκρατικός οργανισμός, στον οποίο η διαφορετικότητα δεν είναι απειλή, αλλά πλούτος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Opposing parties in Hungary use mass Budapest Pride turnout to boost their own agenda, Euronews, διαθέσιμο εδώ
