Της Νικολέττας Συμιλλίδου,
Βλέποντας τις θλιβερές εξελίξεις που εξαπλώνονται λόγω της έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ίσως το ερώτημα που πλανάται τις τελευταίες μέρες, πέρα από το αν βρισκόμαστε στα πρόθυρα του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, είναι το αντίκτυπο της κλιμάκωσης αυτής της πολεμικής σύρραξης στην οικονομία της Ελλάδας, αλλά και όλης της Μέσης Ανατολής.
Δυστυχώς οι επιπτώσεις χτυπούν «κόκκινο», καθώς η Μέση Ανατολή πλέον βρίσκεται σε μια αισθητή κρίση. Συγκεκριμένα, σημειώθηκε απότομη άνοδος στην τιμή του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του ρεύματος, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζονται άμεσα οι διεθνείς χρηματαγορές με αποτέλεσμα πολλά αμερικανικά χρηματιστήρια να έχουν κλείσει.
Αναλυτικότερα, από τις πρώτες επιθέσεις του Ισραήλ στον Ιράν, έχει σημειωθεί άνοδος 7% στην τιμή του πετρελαίου, 6% στην τιμή του φυσικού αερίου, ενώ η τιμή του ρεύματος έχει καταγράψει ανησυχητική αύξηση περίπου 50% και άνω στην Μέση Ανατολή. Εκτός απ΄αυτό, απότοκο του πολέμου ενδεχομένως να αποτελέσει και η αύξηση της τιμής των υγρών καυσίμων, με εταιρείες και πρατηριούχους να μετακυλούν στην κατανάλωση των αυξημένων τιμών προμήθειας από τα διυλιστήρια, τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας τροφοδοσίας που συνδέεται με τη διεθνή αγορά. Η τιμή της βενζίνης στην αντλία αναμένεται να επιβαρυνθεί κατά 2 λεπτά του ευρώ και στο ντίζελ κίνησης κατά 3,6 – 3,8 λεπτά το λίτρο.
Τα Στενά του Ορμούζ
Ένα από τα χειρότερα πιθανά σενάρια που αναφύονται, είναι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ως αποτέλεσμα ιρανικών αντιποίνων. Αυτό θα ήταν ολέθριο, καθώς τα Στενά του Ορμούζ, μεταξύ του Ομάν και του Ιράν, συνδέουν τον Περσικό Κόλπο στα βόρεια με τον Κόλπο του Ομάν στα νότια, αποτελούν οικονομικό κολοσσό, μέσω του οποίου διακινείται καθημερινά πάνω από το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου, αλλά και μέρος του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Ο θαλάσσιος αυτός διάδρομος είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η ισχύς της παγκόσμιας οικονομίας εξαρτάται κυρίως από την ομαλή ροή πετρελαίου. Καθημερινά διέρχεται το 21% του παγκόσμιου LNG και 14 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου. Η πρόσβαση, λοιπόν στα στενά καθίσταται αδήριτη ανάγκη, όχι μόνο για ενεργειακές αγορές, αλλά και για την διανομή απαραίτητων αγαθών στην Μέση ανατολή, όπως χημικά, σιτηρά, μηχανήματα και γενικότερα την σταθερότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Συμπερασματικά, οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση που θα οδηγήσει στο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, θα πυροδοτήσει τον πληθωρισμό, κυρίως στην Ευρώπη, και θα εκτοξεύσει την τιμή του πετρελαίου, γεγονός που καθίσταται «αυτοτραυματισμός» και στο Ιράν, αφού χρησιμοποιεί την ίδια ναυτική πύλη για τη διακίνηση του δικού του πετρελαίου. Ωστόσο, είναι κοινή η εκτίμηση διεθνών και εγχώριων αναλυτών, ότι είναι απίθανο το Ιράν να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση, αφού θα έστρεφε εναντίον του την Κίνα, την οποία τροφοδοτεί μέσω των Στενών του Ορμούζ και τη Σαουδική Αραβία που διοχετεύει μέσω αυτού σημαντικές ποσότητες καυσίμων στην παγκόσμια αγορά.
Ως εκ τούτου, η ελληνική ναυτιλία χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς οποιαδήποτε επίθεση στα Στενά του Ορμούζ θα οδηγήσει, αφενός στην αύξηση ναύλων και αφετέρου στην απαγόρευση κίνησης των πλοίων. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Ναυτιλίας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου και του Κόλπου του Ομάν βρίσκονται αυτή τη στιγμή περίπου 200 πλοία ελληνικών συμφερόντων, με την Ελλάδα να διατηρεί έντονη παρουσία στις θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές της περιοχής.
Χρηματιστήρια
Οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες απειλούν τις χρηματιστηριακές αγορές με φυσικό επακόλουθο την πτώση μετοχών στους κλάδους με υψηλό κόστος ενέργειας. Πολλοί επενδυτές άρχισαν να αποσύρουν τις επενδύσεις τους, αφού στράφηκαν σε ασφαλή επενδυτικά καταφύγια, δηλαδή στην αγορά χρυσού. Λόγω της κλιμάκωσης του πολέμου, παρατηρείται άνοδος στην τιμή του χρυσού κατά 0.5%, καθώς ο χρυσός θεωρείται, σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους, καταφύγιο αβεβαιότητας και πληθωριστικών πιέσεων.
Ενεργειακή ασφάλεια
Η πολεμική σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επερχόμενη ενεργειακή κρίση, καθώς κρίσιμες ενεργειακές υποδομές που τροφοδοτούν την παγκόσμια αγορά, βρίσκονται στο επίκεντρο της σύγκρουσης. Αναλυτικότερα, μετά από εντολές του Ισραήλ, η Chevron προχώρησε στη διακοπή του κοιτάσματος Λεβιάθαν για λόγους ασφαλείας και η Energean ανέστειλε επίσης την παραγωγή της βόρεια του Ισραήλ, επηρεάζοντας την ροή φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο, η οποία έχει αντικαταστήσει το ισραηλινό αέριο με το ρωσικό LNG, περιορίζοντας την παγκόσμια αγορά του. Ταυτόχρονα, το Ιράν αναγκάστηκε να διακόψει την παραγωγή φυσικού αερίου South Pars, λόγω ισραηλινής αεροπορικής επιδρομής που προκάλεσε πυρκαγιά.
Τουρισμός στην Ελλάδα
Καταληκτικά, ενδέχεται να υπάρξει μείωση κατά 15% στην άφιξη τουριστών, αφού οι ταξιδιώτες αναζητούν έναν ασφαλή προορισμό που να μην επηρεάζεται άμεσα από αυτή την σύγκρουση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η εκτόξευση των ενεργειακών τιμών επιφέρει υψηλότερα μεταφορικά κόστη, με τις τιμές των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων να φτάνουν στα ύψη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καθημερινή, Στενά του Ορμούζ: Τι θα σήμαινε ο αποκλεισμός τους από το Ιράν; διαθέσιμο εδώ
- Καθημερινή, Αυξήσεις σε ρεύμα και καύσιμα φέρνει ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν, διαθέσιμο εδώ
- Οικονομικός Ταχυδρόμος, Ιράν – Ισραήλ: Οι οικονομικές επιπτώσεις μετά την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, διαθέσιμο εδώ
