Του Θεμιστοκλή Καγκέλη,
Είναι βράδυ, έχεις βγει με παρέα και κάθεστε όλοι μαζί να διασκεδάσετε. Ωστόσο, το ένα ποτήρι μπορεί να φέρει το άλλο κι έτσι τη μία στιγμή να βρίσκεσαι στο τραπέζι και την επόμενη, χωρίς να το καταλάβεις, να είσαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι των επειγόντων του πλησιέστερου κέντρου υγείας. Σήμερα, λοιπόν, θα αναλύσουμε την οξεία μέθη —ή με άλλα λόγια τη δηλητηρίαση από αιθανόλη— ένα θέμα δηλαδή που μας αφορά όλους, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες της καλοπέρασης.
Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε το εξής: η οξεία μέθη δεν έχει καμία σχέση με το «χαλαρό ποτάκι», αλλά με την υπερβολική και γρήγορη κατανάλωση αλκοόλ σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όταν το αλκοόλ εισέρχεται στον οργανισμό πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί το σώμα να το μεταβολίσει, αρχίζουν τα προβλήματα: στην αρχή έρχεται η ευφορία, η αίσθηση άνεσης, η κοινωνικότητα. Πολύ σύντομα όμως, ειδικά όταν ξεπεραστεί το όριο ασφαλείας, η κατάσταση αλλάζει. Το άτομο μπορεί να αρχίσει να μπερδεύεται, να χάνει τον έλεγχο του λόγου και της κίνησης, να κάνει εμετούς, να έχει blackout. Αν η ποσότητα του αλκοόλ στο αίμα συνεχίσει να ανεβαίνει, τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα: κίνδυνος λιποθυμίας, κατάρρευσης της αναπνοής, ακόμα και θανάτου σε ακραίες περιπτώσεις.
Δυστυχώς, η οξεία μέθη αφορά κυρίως νέους, υγιείς ανθρώπους που πίνουν απλώς για να περάσουν καλά, αλλά που έχουν άγνοια κινδύνου. Ο μέσος οργανισμός μπορεί να μεταβολίσει περίπου ένα ποτό ανά ώρα. Όταν κάποιος πίνει τρία, τέσσερα ή περισσότερα ποτά μέσα σε πολύ μικρό διάστημα, τότε το αλκοόλ αρχίζει να συσσωρεύεται επικίνδυνα. Επίσης, τα σημάδια ότι η κατάσταση ξεφεύγει δεν είναι πάντα τόσο εμφανή όσο νομίζουμε. Ένα άτομο με οξεία μέθη μπορεί να φαίνεται «απλώς μεθυσμένο», αλλά στην πραγματικότητα να βρίσκεται πολύ κοντά σε απώλεια συνείδησης, αναπνευστική καταστολή ή πνιγμό από εμετό. Αν η αναπνοή είναι ρηχή ή αργή, αν το δέρμα φαίνεται χλωμό ή μπλε, αν το άτομο δεν ανταποκρίνεται ή είναι υπερβολικά νωθρό, τότε είναι ώρα για άμεση ιατρική παρέμβαση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αναμονή «να ξεμεθύσει» δεν είναι λύση — είναι ρίσκο.
Στα επείγοντα, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών. Πρώτο μέλημα είναι να διασφαλιστεί ότι οι αεραγωγοί είναι ανοιχτοί και ότι ο ασθενής αναπνέει σωστά. Συχνά χορηγούνται υγρά ενδοφλεβίως, γλυκόζη σε περίπτωση υπογλυκαιμίας, ηλεκτρολύτες, και θειαμίνη για την πρόληψη νευρολογικών επιπλοκών. Αν και σπάνια, σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί αιμοκάθαρση για να αποβληθεί το αλκοόλ γρηγορότερα από το σώμα. Σημασία έχει επίσης η παρακολούθηση για τυχόν τραυματισμούς, καθώς πολλοί φτάνουν στα επείγοντα με κατάγματα, τραύματα από πτώσεις ή ακόμη και με συμπτώματα δηλητηρίασης από συνδυασμό αλκοόλ με άλλες ουσίες, όπως ηρεμιστικά ή φάρμακα.
Η οξεία μέθη είναι μια κατάσταση που δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ούτε με ενοχές ούτε με φόβο, αλλά με επίγνωση. Είναι ένα καμπανάκι — τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για το περιβάλλον του. Αν κάποιος φτάσει σε αυτό το σημείο, σημαίνει ότι πιθανότατα είτε δεν έχει αντιληφθεί τα όρια του είτε τα έχει παραβλέψει εσκεμμένα. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία αυτή πρέπει να λειτουργήσει ως αφορμή για προβληματισμό: μήπως υπάρχει υποβόσκουσα προβληματική σχέση με το αλκοόλ; Μήπως χρειάζεται κάποια μορφή υποστήριξης ή συμβουλευτικής; Δεν είναι λίγες οι φορές που μια σοβαρή μέθη αποτελεί την αφορμή για να ανακαλύψουμε βαθύτερα θέματα: χαμηλή αυτοεκτίμηση, πίεση από το κοινωνικό περιβάλλον, ή ανάγκη φυγής από την καθημερινότητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η προσέγγιση δεν πρέπει να είναι τιμωρητική αλλά υποστηρικτική.
Τελικά, το να πίνεις με μέτρο, να γνωρίζεις πότε να σταματήσεις και να μην ντρέπεσαι να φροντίσεις τον φίλο ή τη φίλη που «το παράκανε», είναι πράξεις υπευθυνότητας — και αγάπης. Γιατί η διασκέδαση δεν πρέπει ποτέ να καταλήγει στο νοσοκομείο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ethanol Toxicity, StatPearls, διαθέσιμο εδώ
- Acute alcohol intoxication, European Journal of Internal Medicine, διαθέσιμο εδώ
