Της Ράνιας Μουστακά,
Την Πέμπτη, λέει, ανακοινώνονται οι βαθμολογίες των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Η μεγάλη μέρα. Η μέρα που χιλιάδες έφηβοι, με το άγχος ενός ολόκληρου έτους καρφωμένο στα πλευρά τους, θα κληθούν να μετρηθούν όχι με το μυαλό τους, ούτε με το ήθος τους, μα με αριθμούς. Ψυχρούς, τετραψήφιους ή πενταψήφιους αριθμούς, που θα κρίνουν το μέλλον, την υπόληψη, την αυτοεκτίμησή τους. Και καθώς εκείνοι θα περιμένουν να φορτώσει η σελίδα του results.it.minedu, ένας άλλος μηχανισμός, καλολαδωμένος και χωρίς ίχνος άγχους, έχει ήδη αρχίσει να φορτώνει τις δικές του σελίδες: τις διαφημίσεις των ιδιωτικών κολλεγίων.
Αναρτήσεις με τίτλους όπως «Μην αγχώνεσαι! Έλα στο…» ή «Όποιοι κι αν είναι οι βαθμοί σου, το μέλλον ξεκινά εδώ!» ξεφυτρώνουν σαν αγριόχορτα κάτω από κάθε post που σχετίζεται με τις εξετάσεις. Σαν να λένε: Εσύ ίδρωσε, διάβασε, πέρασε νευρικές κρίσεις, δώσε ό,τι έχεις και δεν έχεις. Κι αν δεν πιάσεις τον στόχο, μην ανησυχείς· εμείς έχουμε λύση, αρκεί να πληρώσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα τελευταία 10 χρόνια η ζήτηση για ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση έχει αυξηθεί κατά περίπου 40%. Δεν προκαλεί έκπληξη, αν λάβουμε υπόψη την υποχρηματοδότηση της δημόσιας εκπαίδευσης που κυμαίνεται στα επίπεδα του 3,5% του ΑΕΠ (σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΟΣΑ), ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα κλειστά εργαστήρια, λίγες ώρες διδασκαλίας και έλλειψη καθηγητών, ακριβώς αυτά που οι ιδιωτικές σχολές εκμεταλλεύονται, προσφέροντας μαθήματα με «ποιοτικό» και πανάκριβο περιτύλιγμα.
Ο καπιταλισμός, ο τόσο λαλίστατος περί «ίσων ευκαιριών», φορά την πιο υποκριτική του μάσκα αυτές τις μέρες. Γιατί από τη μία μεριά υμνεί τον «αγώνα» των μαθητών, στήνει κάμερες έξω από λύκεια, συλλέγει κλάματα και πανηγυρισμούς σαν τηλεοπτικά τρόπαια. Κι απ’ την άλλη, διαφημίζει με θράσος το εναλλακτικό μονοπάτι της εκπαίδευσης, αυτό που είναι στρωμένο όχι με γνώσεις, αλλά με χαρτονομίσματα.
Η Πέμπτη, λοιπόν, δεν είναι μόνο η μέρα των παιδιών. Είναι κι η μέρα των διαφημιστών. Είναι η στιγμή που το μορφωτικό ιδεώδες παραδίδεται αμαχητί στο μάρκετινγκ. Εκεί που η αποτυχία μετατρέπεται σε εμπορική ευκαιρία· και η επιτυχία, αν δε συνοδεύεται από τα κατάλληλα εισοδήματα, ξαναζυγίζεται.
Μα το πρόβλημα δεν είναι ότι υπάρχουν ιδιωτικά κολλέγια (εντάξει, ίσως και να είναι!). Το πρόβλημα είναι ότι προβάλλονται ως αυτονόητη διέξοδος σε μια κρατική εκπαίδευση που συστηματικά υπονομεύεται. Που στερείται υποδομές, αξιοκρατίας και οράματος· που αντιμετωπίζει τον μαθητή, όχι ως αυριανό πολίτη, αλλά ως στατιστική.
Και κάπως έτσι, το παιδί που αγωνίστηκε, που ξενύχτησε, που έγραψε καλά, αλλά «δεν του έφτασαν τα μόρια», θα νιώσει ανεπαρκές και θα οδηγηθεί σε μια σχολή που δε διάλεξε ή σε μια «λύση» που του υπόσχεται πολλά με αντάλλαγμα τη σιωπηρή παραδοχή, ότι η μόρφωση είναι εμπόρευμα. Αντί να συζητάμε για το πώς θα γίνει η δημόσια εκπαίδευση ισχυρή, δωρεάν και προσβάσιμη για όλους, προωθούμε την ιδέα πως «όποιος πληρώνει, προχωρά». Κι αυτό, δεν είναι απλώς άδικο. Είναι κοινωνικά εγκληματικό.
Δε χρειάζεται να είναι κανείς επαναστάτης για να καταλάβει ότι η πρόσβαση στη γνώση και στη μόρφωση δεν είναι πολυτέλεια. Είναι δικαίωμα, αναφαίρετο και αναντικατάστατο. Εντούτοις, το κράτος επιμένει να αφήνει «κενά» που καλύπτονται με διαφημιστικά banners και υποσχέσεις για «επαγγελματική αποκατάσταση» με το αζημίωτο.
Η Πέμπτη, λοιπόν, ας είναι η μέρα των παιδιών. Όχι των sponsors. Ας μην τους πάρουμε τη νίκη ή την ήττα και την κάνουμε εμπόρευμα. Ας τους πούμε, τέλος πάντων, πως η αξία τους δε μετριέται ούτε σε μόρια ούτε σε δίδακτρα. Κι ας κάνουμε αυτό το κράτος, κάποτε, να τους το αποδείξει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιδιωτικά πανεπιστήμια «μούφα»: Και δεύτερο κολλέγιο μετατρέπεται σε ιδιωτικό «πανεπιστήμιο», eksegersi.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κολέγια αναβαπτίζονται σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, rizospastis.gr, διαθέσιμο εδώ
- Indicators of Education Systems Programme (INES), oecd.org, διαθέσιμο εδώ
- Ελληνική Στατιστική Αρχή, statistics.gr, διαθέσιμο εδώ
