Της Δήμητρας Νικολοπούλου,
Με την επίσκεψή του στην πόλη Νουκ, την πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, στις 15 Ιουνίου 2025, ο Emmanuel Macron θέλησε να στείλει ένα σαφές μήνυμα ευρωπαϊκής στήριξης προς τη νήσο, η οποία έχει μετατραπεί σε πεδίο αυξανόμενης γεωπολιτικής έντασης τους τελευταίους μήνες. Το ταξίδι, παρότι σύντομο – μόλις έξι ώρες – είχε ιδιαίτερη βαρύτητα αλλά και χαρακτήρα πολιτικής δήλωσης. Ο Γάλλος πρόεδρος επέλεξε να τοποθετηθεί με σαφήνεια απέναντι στις πιέσεις που δέχεται η περιοχή, κυρίως από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατά την άφιξή του, υπογράμμισε πως «οι σύμμαχοι δε δρουν ως κατακτητές», αφήνοντας αιχμές προς τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump, ο οποίος έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι η Γροιλανδία θα έπρεπε να τεθεί υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ.
Οι δηλώσεις Macron ήρθαν σε άμεση αντίθεση με τα λεγόμενα τόσο του Trump όσο και του αντιπροέδρου JD Vance, ο οποίος πρόσφατα υποστήριξε στο Κογκρέσο ότι η Δανία έχει αποτύχει να προστατεύσει τα δυτικά συμφέροντα στη Γροιλανδία. Ο δε Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Pete Hegseth, ανέφερε ότι το Πεντάγωνο εξετάζει «όλα τα ενδεχόμενα» για το μέλλον της νήσου, ακόμα και στρατιωτικές παρεμβάσεις σε περίπτωση «αδράνειας των συμμάχων». Όλα αυτά οδήγησαν την Κοπεγχάγη, αλλά και την κυβέρνηση της Γροιλανδίας, να αναζητήσουν φανερά στήριξη από την Ευρώπη. Η απάντηση ήρθε άμεσα και εντυπωσιακά: η παρουσία του Emmanuel Macron στο νησί ήταν η πρώτη τέτοιου επιπέδου επίσκεψη Ευρωπαίου ηγέτη από τότε που επανήλθαν οι φιλοδοξίες Trump για την περιοχή.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο Emmanuel Macron είχε συναντήσεις τόσο με τον πρωθυπουργό της Γροιλανδίας Jens-Frederik Nielsen όσο και με την πρωθυπουργό της Δανίας Mette Frederiksen. Οι τρεις ηγέτες έστειλαν κοινό μήνυμα, τονίζοντας πως η Γροιλανδία δεν είναι προς διαπραγμάτευση ούτε μπορεί να αντιμετωπίζεται ως εμπορεύσιμο αγαθό. Ο Nielsen υπογράμμισε ότι η νήσος διαθέτει δική της εθνική ταυτότητα, πληθυσμό και πολιτική φιλοδοξία, και δεν πρέπει να θεωρείται απλώς ένα γεωστρατηγικό έπαθλο. Ο Macron ενίσχυσε αυτή τη θέση, διαβεβαιώνοντας ότι η Ευρώπη στέκεται στο πλευρό των Γροιλανδών, προσφέροντας στήριξη μέσω επενδύσεων, τεχνολογικής συνεργασίας και στρατηγικής παρουσίας στην περιοχή.
Η επιλογή της χρονικής στιγμής της επίσκεψης δεν ήταν τυχαία. Η Γροιλανδία, με πληθυσμό περίπου 57.000 κατοίκων, αποτελεί πλέον ένα από τα πιο πολύτιμα γεωστρατηγικά σημεία του πλανήτη. Καθώς οι παγετώνες λιώνουν, αποκαλύπτονται σπάνια ορυκτά, απαραίτητα για την πράσινη μετάβαση της παγκόσμιας οικονομίας. Παράλληλα, η τοποθεσία της νήσου στον Αρκτικό Κύκλο την καθιστά κρίσιμο κόμβο για στρατιωτικές και ενεργειακές διαδρομές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ήδη εκεί τη βάση Thule, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι φωνές εντός Ουάσινγκτον που ζητούν ακόμα πιο έντονη παρουσία ή ακόμη και διοικητική παρέμβαση.
Μέσα σε αυτό το τεταμένο διεθνές σκηνικό, η παρουσία του Emmanuel Macron στη Γροιλανδία λειτούργησε ταυτόχρονα ως διαβεβαίωση στήριξης και ως έμμεση προειδοποίηση: η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προτίθεται να επιτρέψει την αυθαίρετη μετατροπή της νήσου σε ζώνη επιρροής τρίτων χωρών, χωρίς τη συναίνεση των ίδιων των Γροιλανδών. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι η ευρωπαϊκή προσέγγιση δεν έχει χαρακτήρα επιβολής ή ελέγχου, αλλά βασίζεται στη συνεργασία και στον σεβασμό, με έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη, την προώθηση της επιστημονικής γνώσης και τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας των αυτόχθονων πληθυσμών. Η επίσκεψή του σε παγετώνες που λιώνουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής συνοδεύτηκε από συναντήσεις σε ερευνητικά ιδρύματα, όπου εξετάστηκε η πιθανότητα ίδρυσης ευρωπαϊκών δομών και αποστολών στο νησί.
Το μήνυμα που ήθελε να εκπέμψει ήταν σαφές: η Ευρώπη δεν ενδιαφέρεται να γίνει επιτηρητής, αλλά επιδιώκει μια στρατηγική συμμαχία με τη Γροιλανδία. Ήδη βρίσκονται υπό εξέταση νέες διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες που αφορούν την ενεργειακή συνεργασία, την αξιοποίηση φυσικών πόρων, την καινοτομία και την εκπαιδευτική ανταλλαγή. Επιπλέον, πληροφορίες αναφέρουν πως η Γαλλία έχει προτείνει τη δημιουργία ευρωπαϊκής αποστολής παρακολούθησης, με στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και της διαφανούς διακυβέρνησης στην περιοχή. Ο Macron διαβεβαίωσε ότι ο βασικός άξονας των σχέσεων ΕΕ–Γροιλανδίας είναι ο αμοιβαίος σεβασμός και η κοινή προσήλωση σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η αντίδραση των Γροιλανδών πολιτών στην επίσκεψη του Macron υπήρξε θετική. Πολλοί ερμήνευσαν την παρουσία του ως σαφή απόδειξη ότι η Ευρώπη δεν τους αντιμετωπίζει ως αντικείμενο εκμετάλλευσης ή γεωπολιτικό εργαλείο, αλλά ως ισότιμο συνομιλητή. Παράλληλα, αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτή η επίσκεψη δεν αποτελεί απομονωμένο γεγονός, αλλά εντάσσεται σε μια πιο διευρυμένη ευρωπαϊκή στρατηγική που στοχεύει στην ενίσχυση της παρουσίας της ΕΕ στην Αρκτική, απέναντι στην εντεινόμενη επιρροή των ΗΠΑ, αλλά και της Ρωσίας και της Κίνας.
Η Γροιλανδία μπορεί να φαίνεται μικρή σε έκταση ή πληθυσμό σε σύγκριση με άλλους παίκτες του διεθνούς συστήματος, ωστόσο το 2025 αναδεικνύεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι για τις μελλοντικές γεωπολιτικές ισορροπίες. Η επίσκεψη του Emmanuel Macron, υπό το βλέμμα της παγκόσμιας κοινότητας, κατέδειξε πως η Ευρώπη όχι μόνο έχει άποψη, αλλά είναι έτοιμη να την υπερασπιστεί ενεργά. Από παθητικός παρατηρητής, εξελίσσεται σε καθοριστικό διαμορφωτή των εξελίξεων στην Αρκτική και πέραν αυτής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Emmanuel Macron flies in to show his support for Greenland, The Economist, διαθέσιμο εδώ
- Macron criticises Trump’s threats to take over Greenland during visit, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Macron visits Greenland in show of European unity and signal to Trump, BBC, διαθέσιμο εδώ
- French president touches down in Greenland, in solidarity with territory eyed by Trump, CNN world, διαθέσιμο εδώ
- Macron arrives in Greenland to show solidarity for island coveted by Trump, France24.com, διαθέσιμο εδώ
