Tης Μαριάνθης Κοκοράκη,
Στις αρχές του 1824, ιδρύθηκε πάλι με την πρωτοβουλία και τη χρηματική βοήθεια του Stanhope, καθώς με την συνεργασία του Meyer, μια άλλη εφημερίδα, ο Ελληνικός Τηλέγραφος, ο οποίος δημοσίευε άρθρα σε τέσσερις γλώσσες, στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά, προκειμένου να υπάρχει ενημέρωση προς το ευρωπαϊκό δημόσιο για τα δεινά που συνέβησαν στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, η έκδοση αυτής της εφημερίδας δεν διήρκησε πολύ, αφού μόνο 6 φυλλάδια εκδόθηκαν. Πρέπει να αναφερθεί το γεγονός πως ο Stanhope έδρασε και με άλλον τρόπο, εκτός από το τυπογραφείο: Ίδρυσε σχολή, καθώς και ιατρείο δημόσιας υγείας.
Σύμβολο Φιλελληνισμού και αυτοθυσίας, υπήρξε από κάθε είδους άποψη, ο λόρδος Byron. Ο ποιητής αυτός του ρομαντισμού, αγωνίστηκε για τον αγώνα των Ελλήνων. Ο ίδιος έφθασε στο Μεσολόγγι στις αρχές του Ιανουαρίου του 1824. Μαζί του, έφερε μεγάλες ενισχύσεις και κατάφερε επιτυχώς να οργανώσει το σώμα πυροβολικού από άνδρες όλων των εθνικοτήτων. Όλοι οι οπλαρχηγοί της περιοχής, τον υποδέχτηκαν σαν σωτήρα. Για όλους τους Έλληνες συνολικά, ο Byron συμβόλιζε την σωτήρια εκείνη βοήθεια, που έστελνε η Ευρώπη. Ο θάνατός του στις 7 Απριλίου 1824, ήταν μεγάλο πλήγμα για τους Έλληνες. Ο λόρδος Byron κηδεύτηκε με όλες τις τιμές της πολιτείας και με τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων, ανεξαιρέτως. Στον Byron, η Ελλάδα οφείλει και τη συμμετοχή του Edward John Trelawny στον Αγώνα της, με τον οποίο ο λόρδος είχε συνδεθεί στενά στην Πίζα και στον οποίο έστειλε επιστολή στη Ρώμη όπου βρισκόταν, προσπαθώντας να τον πείσει να έρθει στο Μεσολόγγι.
Γενικότερα, ο Trelawny υπήρξε μεγάλος Φιλέλληνας, ο οποίος αγωνίστηκε γενναία για την Ελλάδα και απέκτησε στενούς δεσμούς μαζί της, όταν παντρεύτηκε την αδελφή του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Ταρσίτσα. Ο ίδιος γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1792 και προερχόταν από πλούσια οικογένεια. Από πολύ μικρή ηλικία, ο Trelawny ήταν ανήσυχο πνεύμα και δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στην πειθαρχία των αγγλικών σχολείων και για τον λόγο αυτό, στην ηλικία των δεκατριών χρόνων, εντάχθηκε στο πλοίο Sapperb, όπου καπετάνιος ήταν ο πλοίαρχος Kitts και αποτελούσε στενός φίλος της οικογένειας. Ο Trelawny υπηρέτησε και σε άλλα πλοία και ταξίδευσε σε περιοχές της Νότιας Αμερικής, της Αφρικής, της Ινδίας και αλλού. Ο ίδιος πέθανε στο Σόμπιν της Αγγλίας, στις 13 Αυγούστου 1881, από βαθιά γεράματα.
Την ίδια ακριβώς εποχή, όπου ήρθε ο Byron στο Μεσολόγγι, ήρθαν και άλλοι Φιλέλληνες, οι οποίοι αποβιβάστηκαν εκεί από το μπρίκι «Άννα», όπου είχε ναυλωθεί στο Λονδίνο. Μεταξύ των Φιλελλήνων που μετέφερε το συγκεκριμένο καράβι, ήταν και ο Άγγλος αρχιτεχνίτης του αγγλικού στρατού Parry, που προσέφερε πολλά στην Ελλάδα και τους Έλληνες. Η ακολoυθία του Parry αποτελούνταν από έξι εργάτες και τέσσερις αξιωματικούς, από τους οποίους, οι δύο ήταν Άγγλοι, ένας Γερμανός και ένας Σουηδός.
Επιπροσθέτως, ηρωικοί ήταν και οι αγώνες του Άγγλου πλοιάρχου Frank Abney Hastings στο Μεσολόγγι και το Αιτωλικό. Ο Hastings ήταν γιος του στρατηγού Charles Hastings και γεννήθηκε στο Χόντινγκτον, το 1794. Σε πολύ νεαρή ηλικία, κατατάχθηκε στο αγγλικό ναυτικό και έπειτα από το πέρασμα λίγων μηνών, πήρε μέρος στην ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, με το πλοίο «Ποσειδών». Στον ελλαδικό χώρο κατέφθασε στις 30 Απριλίου 1822, με το πλοίο «Θεμιστοκλής», προκειμένου να συμμετάσχει στον Αγώνα. Πρέπει να αναφερθεί το γεγονός πως ο ίδιος είχε βάλει πείσμα, να αγοράσει ένα ατμόπλοιο. Μια επιθυμία που τελικά έγινε πράξη, κατασκευάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, το πρώτο ελληνικό ατμόπλοιο που το ονόμασε «Καρτερία». Ο ίδιος διορίστηκε κυβερνήτης του πλοίου αυτού και έδρασε σε Πειραιά, Ωρωπό, Βόλο, Τρίκερι, Ρίο, Πάτρα και στο Αιτωλικό, όπου και τραυματίστηκε κατά την επίθεση. Μεταφέρθηκε στην Ζάκυνθο για την παροχή άμεσης ιατρικής βοήθειας, αλλά τελικά η μοίρα είχε άλλα σχέδια. Το νήμα της ζωής του κόπηκε την 1η Ιουνίου 1828.
Άλλοι επίσης γνωστοί Φιλέλληνες που είναι συνδεδεμένοι με την τελευταία φάση του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα είναι, ο λόρδος Thomas Cochrane, ο στρατηγός Sir Richard Church και ο λόρδος Thomas Gordon. Συγκεκριμένα, ο Cochrane γεννήθηκε στην Αγγλία το 1775. Ο ίδιος ήταν τολμηρός και ικανός, ώστε λόγω αυτών των χαρισμάτων, κατάφερε να λάβει μόλις στην ηλικία των είκοσι πέντε ετών, τον βαθμό του πλοιάρχου στο ναυτικό και το 1827, τον βαθμό του ναυάρχου. Στην Ελλάδα παρέμεινε έως και το 1832, λόγω του θανάτου του πατέρα του, ξαναγύρισε πίσω στην Αγγλία και έμεινε εκεί ως τον θάνατό του, το 1860.
Περνώντας στον Sir Richard Church, πρέπει να ειπωθεί το γεγονός πως γεννήθηκε στη Ιρλανδία το 1785. Ο ίδιος κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό. Το 1809, ηγείτο τμήματος του στρατού της αγγλικής κατοχής της Ζακύνθου με τον βαθμό του λοχαγού. Εκεί, έλαβε δικαίως, τον βαθμό του ταγματάρχη και έκανε γνωριμίες με πολλούς αρματολούς. Με την απόφαση της Γ’ Εθνοσυνέλευσης στην Τροιζήνα, διορίσθηκε αρχιστράτηγος των Ελληνικών Δυνάμεων. Πέθανε στις 9 Μαΐου 1873, στην Αθήνα.
Κλείνοντας τον Αγγλικό Φιλελληνισμό, δεν θα μπορούσε να παραληφθεί και η αναφορά στον Thomas Gordon. Ο Gordon, λόρδος της Σκωτίας, πήρε μέρος σ’ όλους τους αγώνες στην Ελλάδα, μαζί με τον Cochrane και τον Church. Ο Gordon ήταν αξιωματικός του αγγλικού ναυτικού και την εποχή του Όθωνα, διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής Πελοποννήσου. Ο ίδιος πέθανε στις 20 Απριλίου 1841 στην Σκωτία, κατέχοντας τον βαθμό του αποστράτου αντιστράτηγου του ελληνικού στρατού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αννίτα Πρασσά (1999), Ο Φιλελληνισμός και η Επανάσταση του 1821, Αθήνα: εκδ. Δημιουργία
- Νίκος Γ. Σβορώνος (2007), Επισκόπηση της Νοελληνικής Ιστορίας – Βιβλιογραφικός οδηγός Σπύρου Ι. Ασδραχά, Αθήνα: εκδ. Θεμέλιο
- Πάνος Καραγιώργιος & Patrick Comerford (2023), O Φιλελληνισμός και η Ελληνική Επανάσταση του 1821, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Οίκος Κ&Μ Σταμούλη
- Henry Gunnar (2021), O Αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία και ο Φιλελληνισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
