Της Κωνσταντίνας Τζιώτη,
Η τουριστική περίοδος έχει ξεκινήσει για τα καλά και, όπως κάθε χρόνο, πλήθος επισκεπτών καταφτάνει στα νησιά της χώρας. Πλέον, δεν είναι μόνο η Κρήτη, η Μύκονος και η Σαντορίνη που ξεχωρίζουν, αφού όλο και περισσότερα ελληνικά νησιά πέφτουν στην αντίληψη φιλόδοξων παραθεριστών. Και αναμφισβήτητα ο πιο εύκολος τρόπος για να εξερευνήσουν κάθε γωνιά τους και να βιώσουν το ελληνικό καλοκαίρι στον μέγιστο βαθμό, είναι νοικιάζοντας γουρούνες και μηχανάκια. Όμως, το οδικό δίκτυο στα νησιά μας είναι επιεικώς απαράδεκτο και τα ατυχήματα στους δρόμους καθημερινό φαινόμενο τους καλοκαιρινούς μήνες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα υποστελεχωμένα και χωρίς υποδομές κέντρα υγείας και τις ελλείψεις του ΕΚΑΒ αφήνει χώρο για εφιαλτικά σενάρια.
Οι τουρίστες μπορεί να εθελοτυφλούν ή ίσως πράγματι να αγνοούν τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο οδικό δίκτυο των νησιών, όχι όμως και οι ντόπιοι. Οι μόνιμοι κάτοικοι ξέρουν ποιους δρόμους να αποφεύγουν μετά από μια πλημμύρα και σε ποιες λακούβες είναι πιθανότερο να σπάσει το σασμάν του αυτοκινήτου τους. Γνωρίζουν ποιοι δρόμοι δεν έχουν φώτα και προστατευτικές μπάρες και έχουν μάθει να υπολογίζουν με μεγάλη ακρίβεια την ταχύτητα και τη γωνία με την οποία θα πρέπει να μπουν σε μια απότομη στροφή με ανάποδη κλίση, για να μη βρεθούν στον γκρεμό.
Ξέρουν ακόμη πως προτεραιότητα έχει ο παππούς με το αγροτικό που βγαίνει στον κεντρικό από χωματόδρομο και τι να κάνουν, αν τύχει να συναντήσουν λεωφορείο ή φορτηγό στον στενό δρόμο που περνάει μέσα από το χωριό. Δεν ισχύει το ίδιο για τους τουρίστες. Νοικιάζουν αμφιβόλου κατάστασης γουρούνες και μηχανάκια, καθώς βλέπουν μια εύκολη, φθηνή και ευέλικτη λύση για να ανακαλύψουν και τις πιο δύσβατες περιοχές των ελληνικών νησιών, εφόσον η δημόσια συγκοινωνία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Σε αντίθεση με τους ντόπιους, δε γνωρίζουν απ’ έξω τους δρόμους και τους άγραφους νόμους που επικρατούν, με αποτέλεσμα συχνά να παρασύρονται από το αλκοόλ, την αφέλεια και τον ενθουσιασμό τους και να καταλήγουν στα επείγοντα των κέντρων υγείας με γδαρσίματα και γρατζουνιές ή, ακόμη χειρότερα, με σπασμένα μέλη και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.
Και εκεί ακριβώς έρχονται αντιμέτωποι με την παθογένεια του ελληνικού συστήματος υγείας. Υγειονομικές μονάδες και ΕΚΑΒ δε μπορούν να διαχειριστούν τον αυξημένο αριθμό περιστατικών λόγω της υποστελέχωσης και της έλλειψης υποδομών. Τα κέντρα υγείας βρίσκονται μόνιμα στο όριο της κατάρρευσης, με αγροτικούς γιατρούς να εργάζονται σε εξοντωτικές συνθήκες και να αναγκάζονται να αναλάβουν ευθύνες που δεν τους αναλογούν. Ειδικά το καλοκαίρι τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται και εκτός από τις μόνιμες ελλείψεις υποδομών, τα κέντρα υγείας ξεμένουν ως και από γάζες.
Έτσι το υγειονομικό προσωπικό πολλές φορές αναγκάζεται να χρησιμοποιεί με φειδώ αναλώσιμα υλικά, σε μία κατάσταση που θυμίζει εμπόλεμη ζώνη. Η κατάσταση με το ΕΚΑΒ είναι εξίσου τραγική, με τους εργαζόμενους να καταγγέλλουν ότι πολλές φορές υπάρχει μόνο ένα ασθενοφόρο στη βάρδια, αδυνατώντας να καλύψει τις υπάρχουσες ανάγκες. Λόγω έλλειψης διασωστών, τα ασθενοφόρα σε αρκετά νησιά δε μπορούν καν να λειτουργήσουν σε 24ωρη βάση, προκαλώντας ανασφάλεια σε επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους.
Τα προβλήματα τόσο του οδικού δικτύου όσο και των κέντρων υγείας είναι γνωστά και οι κάτοικοι διαμαρτύρονται συνεχώς για αυτά. Μπορεί να έχουν μάθει να ζουν στην ανασφάλεια για την υγεία τους και να έχουν βρει τρόπους για να αποφεύγουν τις κακοτοπιές στους δρόμους, αλλά τίποτα από τα δύο δεν αποτελεί ουσιαστική λύση. Οι εκάστοτε αρμόδιες αρχές κρύβονται, συνήθως, πίσω από δικαιολογίες και προφάσεις και κάνουν λόγω για έλλειψη κονδυλίων, με το μπαλάκι των ευθυνών να βρίσκεται διαρκώς κάπου μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης, Περιφέρειας και Υπουργείων Υγείας και Υποδομών. Αυτό που συνήθως συμβαίνει σε μια προσπάθεια να αναχαιτιστεί, έστω και προσωρινά, ο καταιγισμός των παραπόνων, είναι ένα πρόχειρο «μπάζωμα» των μεγαλύτερων και πιο επικίνδυνων λακούβων του οδικού δικτύου λίγο πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Το μπάλωμα βέβαια αποδεικνύεται ανεπαρκές, οι λακούβες ξαναδημιουργούνται με τα πρωτοβρόχια του Σεπτέμβρη και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.
Για να μπει ένα τέλος σε αυτό το φαινόμενο θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα συντονισμένο σχέδιο δράσης που θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο και ενίσχυση του συστήματος υγείας. Όσον αφορά τον πρώτο άξονα, θα πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην αποκατάσταση κατεστραμμένων τμημάτων του οδοστρώματος και να διατεθούν κονδύλια για την επισκευή των δρόμων, με προϋπόθεση φυσικά την ποιότητα των εργασιών και τις αυστηρές προδιαγραφές υλοποίησής τους.
Για τα σημεία εκείνα που παραμένουν επικίνδυνα ή δε γίνεται να επισκευαστούν, είναι επιτακτική η άμεση χαρτογράφηση και σήμανση, με τοποθέτηση ευδιάκριτων προειδοποιητικών πινακίδων. Επίσης, θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι στα καταστήματα ενοικίασης οχημάτων για τη συντήρηση και την ασφάλειά τους και να επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις σε όσους δε συμμορφώνονται. Ακόμη, η ενίσχυση της αστυνόμευσης στους δρόμους μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στην πρόληψη επικίνδυνων οδικών συμπεριφορών, όπως η υπερβολική ταχύτητα και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.
Η δεύτερη συνιστώσα του προβλήματος έγκειται στη χρόνια δυσλειτουργία του συστήματος υγείας το οποίο χρήζει άμεσης ενίσχυσης. Αν προκηρυχθούν άμεσα θέσεις για γιατρούς, νοσηλευτές και διασώστες ΕΚΑΒ και παράλληλα δοθούν κίνητρα για την κάλυψη των θέσεων στα νησιά, όπως αυξημένες απολαβές, επιπλέον ημέρες άδειας ή δωρεάν στέγαση, θα λυθεί αποτελεσματικά το πρόβλημα της υποστελέχωσης. Μέρος των διαθέσιμων πόρων θα πρέπει να διατεθεί και για την αναβάθμιση των υγειονομικών κέντρων, την προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού και αναλώσιμων υλικών. Μακροπρόθεσμα, ένας ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός, επένδυση στις δημόσιες συγκοινωνίες, εκπαιδευτικές εκστρατείες για την ασφαλή οδήγηση και πλήρης διαφάνεια της διαχείρισης των κονδυλίων θα συνδράμουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού.
Τα προβλήματα του οδικού δικτύου και του συστήματος υγείας στα νησιά υπήρχαν ανέκαθεν. Ο υπερτουρισμός απλώς τα φέρνει στην επιφάνεια. Η ανάγκη για ουσιαστικά έργα είναι πιο επιτακτική από ποτέ και αν το κράτος, η Περιφέρεια και οι Δημοτικές Αρχές δεν ενδιαφέρονται, όπως οφείλουν, για την ευημερία των μόνιμων κατοίκων, ας ενδιαφερθούν τουλάχιστον για τους τουρίστες και τα οικονομικά συμφέροντα της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πότε θα φτιάξει το οδικό δίκτυο στα νησιά;,ratpack.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το κυκλοφοριακό χάος των Κυκλάδων, sustainablecyclades.gr, διαθέσιμο εδώ
- “Καμπανάκι” ΠΟΕΔΗΝ: Υποστελεχωμένα νοσοκομεία και κέντρα υγείας στα νησιά ενόψει της τουριστικής σεζόν -Αναλυτικά οι ελλείψεις,libre.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΕΣΥ: Η μεγάλη παραίτηση, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τραγικές ελλείψεις του ΕΚΑΒ σε πολλά νησιά εν μέσω της τουριστικής σεζόν,newsbomb.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δραματικές ελλείψεις διασωστών στο ΕΚΑΒ: Στο “κόκκινο” τα νησιά ενόψει καλοκαιριού (video),naxospress.gr, διαθέσιμο εδώ
