Της Εύας Παναγιωτοπούλου,
Η θέση της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα δεν είναι στατική, εξελίσσεται μέσα από κρίσεις, στρατηγικές επιλογές και θεσμική συνέπεια. Από την περίοδο της δημοσιονομικής αμφισβήτησης και της πολιτικής απομόνωσης, η Ελλάδα μετασχηματίζεται σε εταίρο με αξιοπιστία και ρόλο. Η δυναμική επάνοδός της στο «τραπέζι των ισχυρών» δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε συγκυριακή. Αντιθέτως, αποτελεί καρπό στοχευμένων πολιτικών, οικονομικής σταθερότητας και συμμετοχής σε μεγάλες ευρωπαϊκές στρατηγικές.
Η πορεία αυτή συνδέεται πρωτίστως, με την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών εργαλείων και την ένταξη της χώρας στις μεγάλες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες της Ένωσης. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NextGenerationEU), από το οποίο η Ελλάδα επωφελείται μέσα από το φιλόδοξο και πλήρως ενταγμένο στις ευρωπαϊκές προτεραιότητες Εθνικό Σχέδιο «Ελλάδα 2.0». Πρόκειται για ένα σχέδιο που δεν περιορίζεται σε απορρόφηση πόρων, αλλά επενδύει στρατηγικά στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό, στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, στη βελτίωση των υποδομών και στη διοικητική ανασυγκρότηση του κράτους.
Η υλοποίηση αυτού, προχωρά με ρυθμούς που την κατατάσσουν στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε. ως προς την πρόοδο, γεγονός που επιβεβαιώνει τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και της θεσμικής λειτουργικότητας. Η αξιοπιστία μιας χώρας εντός της Ένωσης αποτιμάται και από τη δυνατότητα να σχεδιάζει, να εφαρμόζει και να αποδίδει αποτελέσματα — και η Ελλάδα πλέον το πράττει με μεθοδικότητα.
Η ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας σε κρίσιμους τομείς της ευρωπαϊκής πολιτικής την αναδεικνύει σε εταίρο πρώτης γραμμής με ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση συλλογικών απαντήσεων σε προκλήσεις. Στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας, η Ελλάδα εξελίσσεται σε περιφερειακό κόμβο, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση για την ανάπτυξη υποδομών, όπως οι αγωγοί TAP και IGB, οι σταθμοί LNG, αλλά και οι διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Η συνεισφορά της στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αυτονομία ενισχύει την ανθεκτικότητα της Ένωσης απέναντι σε εξωτερικές εξαρτήσεις. Στην ψηφιακή πολιτική, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και της ψηφιακής ετοιμότητας, ενώ στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας ενισχύει τη θέση της μέσω της συμμετοχής σε κοινά στρατιωτικά προγράμματα και διαλειτουργικές ασκήσεις. Στη μεταναστευτική πολιτική, τέλος, η χώρα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο ως εξωτερικό σύνορο της Ε.Ε., διαχειριζόμενη με ευθύνη τις πιέσεις, προωθώντας την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την ανάγκη αναθεώρησης του καθεστώτος ασύλου.
Ωστόσο, η επιστροφή στο ευρωπαϊκό προσκήνιο δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη. Η διατήρηση της αξιοπιστίας απαιτεί διαρκή εγρήγορση: συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, θεσμική σοβαρότητα, κοινωνική συνοχή και ανθεκτικότητα στις εξωτερικές πιέσεις. Η Ελλάδα οφείλει να προστατεύσει την εικόνα της ως χώρας, που όχι μόνο συμμορφώνεται με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά και το ενδυναμώνει μέσω της ενεργού συμμετοχής και της θετικής συμβολής.
Στο νέο ευρωπαϊκό τοπίο που διαμορφώνεται —με την έννοια της στρατηγικής αυτονομίας, της πράσινης οικονομίας, της τεχνολογικής ανταγωνιστικότητας και της δημοκρατικής ανθεκτικότητας— η Ελλάδα δεν περισσεύει. Αντιθέτως, η συμβολή της καθίσταται αναγκαία. Η επιστροφή της στο «τραπέζι των ισχυρών» δεν είναι προσωρινή ούτε εθιμοτυπική. Βασίζεται σε αποδείξιμη πρόοδο και συσσωρευμένη αξιοπιστία.
Σε μια Ευρώπη που προχωρά με σύνθετες ταχύτητες, η Ελλάδα δηλώνει έτοιμη να συμμετάσχει ενεργά στις πιο απαιτητικές πτυχές της ενοποίησης. Η παρουσία της στη διαπραγμάτευση για τη νέα ευρωπαϊκή ατζέντα μετά το 2024 και η συμβολή της σε κρίσιμες πολιτικές, όπως το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Σύμφωνο Σταθερότητας, φανερώνουν ότι η φωνή της έχει ξαναγίνει υπολογίσιμη. Η ευρωπαϊκή πολιτική δεν είναι απλώς πεδίο ισχύος· είναι πεδίο αξιοπιστίας. Και η Ελλάδα, περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή της τελευταίας δεκαετίας, δείχνει ότι διαθέτει τα εχέγγυα για να την εκπροσωπεί με κύρος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2024), Recovery and Resilience Facility: Scoreboard. Brussels: European Commission, διαθέσιμο εδώ
- Τράπεζα της Ελλάδος (2023), Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική 2022–2023, διαθέσιμο εδώ
- Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» — Επικαιροποιημένη έκδοση (2023), Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, διαθέσιμο εδώ
