Της Αναστασίας Δρόσου,
Την περασμένη Τετάρτη, χιλιάδες κόσμου μετέτρεψε τους δρόμους της Ουρουγουάης σε μία μεγάλη νεκρική ακολουθία, βαμμένη όχι στα μαύρα, αλλά στα χρώματα της εθνικής σημαίας της Ουρουγουάης. Ο Jose Mujica παίρνει μαζί στον θάνατό του μία ολόκληρη εποχή. Ο χαρακτηρισμός του ως «πρώην Προέδρου της Ουρουγουάης» είναι αρκετά φτωχός, μπροστά στο πρόσωπο που ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο «σμίλευσε» τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Πολλοί τον θυμούνται ως ήρωα, με τον νυν Πρόεδρο και ευνοούμενο του, Yamandu Orsi, να τον περιγράφει ως «Πρόεδρο, ακτιβιστή, οδηγό και ηγέτη».
Ισως πρέπει να σταθούμε στα λόγια του ίδιου, στην τελευταία του συνέντευξη: «Ένας αγωνιστής έχει το δικαίωμα να πεθάνει». Ο Mujica υπήρξε πράγματι ένας αγωνιστής των καιρών του, σημαιοφόρος της μαρξιστικής του ιδεολογίας, την οποία προσπαθουσε να ακολουθήσει με κάθε του πράξη.
Ο Pepe, όπως αλλιώς τον αποκαλούν οι Ουρουγουανοί, εγκαινίασε τη δεκαετία του ‘60 το κίνημα του μαρξισμού-λενινισμού στην Ουρουγουαη, στρατευμένος όχι μόνο θεωρητικά στην επανάσταση, αλλά και στην πραξη, ιδρύοντας το κίνημα των Tupamaros. Επιπιδιδομενοι σε έναν ανταρτοπόλεμο μεγάλης εμβέλειας, τα μέλη του κινήματος οργάνωναν αρχικά ληστείες εναντίον πλούσιων, επαναδιανεμοντας αργότερα τη λεία τους στους άπορους. Αργότερα, το κίνημα κλιμακώθηκε, με την εκτέλεση από τους Tupamaros βομβαρδισμών, τρομοκρατικών επιθέσεων και δολοφονιών. Τα ίδια τα τραύματα από πυροβολισμούς στο κορμί του Mujica μαρτυρούν τη δυναμική του εμπλοκή στον ασύμμετρο αυτόν πόλεμο, επάξια με τους συντρόφους του.
Μετά την κατάρρευση του κινήματος το 1972, ο Mujica φυλακίστηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1973-1985), όπου υπέφερε βασανισμούς και χρόνια σε κελιά απομόνωσης. Ο ίδιος επικρίθηκε για τη βιαιότητα του κινήματος των Tupamaros, ωστόσο επέλεξε να συνεχίζει να υπερασπίζεται την ιδεολογία του, όχι μόνο στον πόλεμο, αλλά πλέον και στην ειρήνη. Ετσι, το 1989, ίδρυσε το Κίνημα Λαϊκής Συμμετοχής. Εκλεγμένος Γερουσιαστής το 2000 και έπειτα Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, διετέλεσε Πρόεδρος της Ουρουγαης την πενταετία 2010-2015.
Θωρείται πως σφράγισε την πολιτική της χώρας, μετατρέποντας το μικρό κράτος της Λατινικής Αμερικής σε μια δημοκρατία με έντονα σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά. Ανάμεσα στις πιο ριζοσπαστικές του πρωτοβουλίες, ξεχωρίζει η νομιμοποίηση των γάμων των ομόφυλων ζευγαριών, καθώς και αυτή της μαριχουάνας. Οι προοδευτικές του πολιτικές ειχας επίσης ως αποτέλεσμα την αποποινικοποίηση της άμβλωσης, ενώ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του η οικονομία της Ουρουγουάης σημείωσε σημαντική ανάπτυξη.
Ο ίδιος θρηνήθηκε όχι μόνο από τον λαό της χώρας του, αλλά και από άλλους ηγέτες της Λατινικής Αμερικής, όπως ο Evo Morales και ο Albertο Fernandez. Το πλήθος δεν αποτίει φόρο τιμής μόνο στην προσφορά του, αλλά κυρίως εκφράζει αναγνώριση για την απλότητα του. Ως «ο φτωχότερος Πρόεδρος του κόσμου», ο Pépé είχε απαρνηθεί τη ζωή στο πολυτελές προεδρικό μέγαρο, προτιμώντας να συνεχίσει την απλή του καθημερινότητα στη φάρμα του. Πολλοί έβλεπαν στη φιγούρα του Mujica έναν επαναστάτη πιστό στις ιδέες του έως το τέλος της ζωής του, τον οποίο δεν διέφθειρε η εξουσία.
«Αφιερωσα τη ζωη μου στο να αλλαξω τπν κπσμξ και δεν άλλαξα τίποτα», είχε δηλώσει σε συνέντευξη του του ο Mujica. Πάντως, το δέος με το οποίο αντιμετώπισαν οι Ουρουγουανοι το τελευταίο αντίο προς τον τέως Πρόεδρο τους μαρτυρεί μάλλον το αντίθετο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
José ‘Pepe’ Mujica, former guerrilla and ex-president of Uruguay, dies aged 89, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
José Mujica, Uruguay’s modest leader who transformed the country, dies at 89, CNN, διαθέσιμο εδώ
