Της Αλεξάνδρας Μαστοράκη,
Αρχαία Ελλάδα: Άρρηκτα συνδεδεμένη με τις έννοιες της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας, της τέχνης… ή τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο ανάλυσης. Τι κρύβεται, όμως, πίσω από τα λαμπρά επιτεύγματα, τους θριάμβους και το αρχαιοελληνικό κάλλος; Το παρόν άρθρο έρχεται να αποκαλύψει μερικές παράδοξες πτυχές της ιστορίας, αλλόκοτα περιστατικά που καταγράφηκαν και προκαλούν έκπληξη ακόμα και σήμερα!
Αναισθητικό μέλι
Στην πορεία της επιστροφής των Μυρίων και του Ξενοφώντα από τα βάθη της περσικής αυτοκρατορίας, εκείνοι συνάντησαν την χώρα των Κόλχων στον Εύξεινο Πόντο όπου και αποφάσισαν να σταθούν για λίγο. Ο τόπος ήταν γεμάτος μελίσσια, που δελέασαν τους στρατιώτες να δοκιμάσουν το μέλι, που όπως λεγόταν, ήταν εξαιρετικής ποιότητας. Ξάφνου εκτυλίχθηκε στους υπόλοιπους ένα απίστευτο θέαμα: όσοι δοκίμασαν μέλι, έχαναν τις αισθήσεις τους και σωριάζονταν, σαν νεκροί. Ωστόσο, η επίδραση φαίνεται πως διήρκησε ένα περίπου 24ωρο, καθώς με το πέρας αυτού του διαστήματος οι στρατιώτες σηκώνονταν ανανεωμένοι και έτοιμοι να συνεχίσουν στον δρόμο της επιστροφής.
Ο σκύλος του Αλκιβιάδη
Ο Αλκιβιάδης ήταν γνωστός για την υπεροψία του, τις παραξενιές του και την προκλητική του συμπεριφορά. Όλοι οι Αθηναίοι που τον γνώριζαν είχαν δει έστω μια φορά τον σκύλο του, τον οποίο και ο ίδιος θαύμαζε για το μέγεθος και την ομορφιά του. Όλοι απόρησαν όταν παρατήρησαν ότι ο Αλκιβιάδης του είχε κόψει την ουρά. Στους φίλους του, που είχαν το θάρρος να τον επιπλήξουν, εκείνος εκμυστηρεύτηκε πώς «καλύτερα να με κρίνουν για αυτό οι Αθηναίοι, παρά για τίποτα άλλο».
Μίσος για την αφθονία
Ο Διογένης ο Κυνικός, ήταν γνωστός για την περιφρόνηση κάθε είδους κοινωνικών αξιών ή πλούτου, ενώ απεχθάνονταν την εξουσία. Ο ίδιος ζούσε σε ένα πιθάρι και είχε αρκεστεί στα ελάχιστα που διέθετε. Λέγεται ότι όταν τον πλησίασε ο Μέγας Αλέξανδρος και του είπε «Μπορείς να μου ζητήσεις ό,τι θέλεις», πήρε από τον Διογένη την απάντηση: «Να μην μου κρύβεις τον ήλιο».
Τα ανοίγματα της Πυθίας
Το μαντείο των Δελφών, αν και με λαμπρή υστεροφημία, είχε οδηγήσει ανθρώπους σε πολύ προβληματικές καταστάσεις λόγω των διφορούμενων χρησμών του! Όταν ο Κροίσος ρώτησε αν πρέπει να κάνει πόλεμο ενάντια στους Πέρσες, η Πυθία του απάντησε: «Αν το κάνεις, θα καταστρέψεις ένα μεγάλο βασίλειο». Δίχως να χάνει χρόνο εκείνος επιτέθηκε — και όντως, καταστράφηκε… το δικό του βασίλειο! Ο αυθορμητισμός ίσως δεν είναι πάντα για καλό.
Πάθος για δόξα
Ο Ηρόστρατος κάποτε προέβη σε μια ανεξήγητη αξιόποινη πράξη, επειδή πίστευε πως έτσι θα αποκτήσει ξακουστό όνομα: έβαλε φωτιά στο Ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για ένα από τα επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου. Αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα, ο στόχος τους μάλλον τελικά επιτεύχθηκε.
Θυσία προς την επιστήμη
Όταν ο Πυθαγόρας ανακάλυψε το περίφημο θεώρημα ότι το άθροισμα των τετραγώνων δύο κάθετων πλευρών ενός ορθογωνίου τριγώνου ισούται με το τετράγωνο της υποτείνουσας, προσέφερε από τον ενθουσιασμό του θυσία εκατό βοδιών. Έχει εξευρεθεί, μάλιστα, το σχετικό επίγραμμα που αναγράφει χαρακτηριστικά: «Ο Πυθαγόρας βρήκε το θεώρημα τ’αθάνατο και εκατό μοσχάρια βρήκανε τον θάνατο».
Τα παράδοξα περιστατικά που κρύβει η αρχαιοελληνική ιστορία και οι μεγάλες προσωπικότητες γεννούν αναμφίβολα προβληματισμούς στον σύγχρονο αναγνώστη. Όχι μόνο ως παράξενα «μικρά καθημερινά» των τότε ανθρώπων, αλλά και ως μαρτυρίες ενός πολιτισμού που δεν φοβόταν να αναμετρηθεί με το παιγνιώδες αλλά και το ανεξήγητο, οι συγκεκριμένες αφηγήσεις κατόρθωσαν να διαπεράσουν αιώνες ασκώντας γοητεία. Έτσι, η μελέτη της ιστορίας στην «άλλη όψη της» αντικατοπτρίζει την πιο προσωπική, ανθρώπινη και χιουμοριστική πλευρά της αρχαιοελληνικής πραγματικότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, βιβλία VI-X, εκδ. Ζήτρος
- Τουλουμάκος Σ. Ιωάννης (2008), Τρόποι ζωής και χιούμορ των αρχαίων Ελλήνων, εκδ. Ζήτρος
- Ι. Γρυντάκης, Γ. Δάλκος, Α. Χόρτης, Ε. Χόρτης (2011), Η άλλη όψη της Ιστορίας, εκδ. Σαββάλας
- Schurè Edouard (2023), Ο Πυθαγόρας και τα Δελφικά μυστήρια, (μτφ. Βάντη Άννα, επμ. Κυρίτση Ελισάβετ), εκδ. Δαίδαλος
