Της Ευαγγελίας Τσόχα,
«Ο Θεός δεν μπορούσε να είναι παντού, γι’ αυτό έπλασε τις μητέρες»
—Rudyard Kipling
Θυμάμαι τη μητέρα μου να ξυπνάει πάντα νωρίς, σαν να είχε μέσα της ένα αόρατο ρολόι να της υπαγορεύει καθημερινά πότε ξεκινά μία καινούργια μέρα. Πριν ακόμα το φως του ήλιου τρυπώσει από τα παράθυρα, εκείνη ήταν ήδη ξύπνια, να ετοιμάζει το πρωινό, να οργανώνει την ημέρα, να με καλωσορίζει με ένα χαμόγελο ήσυχο, ζεστό, φιλικό. Στα μάτια μου τότε, όλα αυτά έμοιαζαν φυσικά και αναμενόμενα. Έμοιαζε φυσικό και επόμενο μια γυναίκα να κινείται αθόρυβα ανάμεσα σε υποχρεώσεις και να είναι παντού παρούσα και ακούραστη. Μόνο μεγαλώνοντας, άρχισα να συνειδητοποιώ πως αυτή η «φυσικότητα» ήταν το αποτέλεσμα μιας τεράστιας προσπάθειας, καθώς και ενός αόρατου κοινωνικού ρόλου, που πολλές φορές θεωρείται δεδομένος στα σύγχρονα κοινωνικά πλαίσια.
Η μητέρα μου δεν ήταν απλώς μια μητέρα, αλλά και μία εργαζόμενη γυναίκα, που συχνά αναλάμβανε τον ρόλου του παιδαγωγού, τον ρόλο του ψυχολόγου. Προσπαθώντας να μείνει πιστή όχι μόνο στην οικογένεια αλλά και στην προσωπικότητά που την χαρακτηρίζει, απέκτησε διττό ρόλο, με κάθε της κίνηση να διακρίνεται από μια σιωπηλή αποφασιστικότητα. Μια δύναμη που δεν έκανε θόρυβο, αλλά φαινόταν σε ό,τι άγγιζε… Η μητέρα μου είχε την ικανότητα να περνά από τον έναν ρόλο στον άλλο διακριτικά, διατηρώντας την ίδια παρουσία και την ίδια διαθεσιμότητα. Κι όμως, όσο εύκολα φαινόταν ότι τα κατάφερνε όλα, άλλο τόσο μέσα της έδινε έναν αγώνα: να μη χαθεί και να μην ξεχάσει ποια είναι.
Δεν ήταν μόνο η δική μου μητέρα έτσι. Παρατηρώ το ίδιο μοτίβο καθημερινά γύρω μου, διακρίνω μητέρες που εργάζονται σκληρά εντός και εκτός σπιτιού, αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους, συντονίζουν οικογένειες, στηρίζουν παιδιά, συζύγους, φίλους και ηλικιωμένους, ξεχνώντας πολλές φορές τις δικές τους ανάγκες και τα προσωπικά τους όνειρα… Αναρωτιέμαι συχνά πώς το καταφέρνουν. Πώς προλαβαίνουν; Πώς δεν καταρρέουν; Και η απάντηση που δίνω κάθε φορά είναι πως δεν προλαβαίνουν πάντα. Και ναι, μερικές φορές καταρρέουν, σιωπηλά και διακριτικά πίσω από ένα χαμόγελο… Ένα χαμόγελο που αντικαθιστά το ξέσπασμα και την κούραση.
Η μητρότητα δεν είναι μία απλή ιδιότητα, αλλά ένας ρόλος, γεμάτος αντιφάσεις, συγκρούσεις, εσωτερικές διαπραγματεύσεις και μικρές ή μεγάλες θυσίες. Ένας ρόλος που δεν φοριέται μόνο τις ώρες που το παιδί είναι ξύπνιο, αλλά συνεχίζει και ζει μέσα στο σώμα και στις επιλογές της γυναίκας κάθε στιγμή της ημέρας. Η σύγχρονη μητέρα πλέον δεν ζητά απαραίτητα λιγότερες υποχρεώσεις, παρά μόνο επιζητά την αναγνώριση, την ουσιαστική στήριξη και ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Επιθυμεί και διεκδικεί τον κατάλληλο χώρο και χρόνο για να υπάρξει όχι μόνο ως μητέρα, αλλά και ως γυναίκα, για να ζει χωρίς ενοχές και να ονειρεύεται χωρίς περιορισμούς — γιατί άλλωστε το να είναι εκεί, παρούσα σε όλα, αρκεί.
Σήμερα, η σύγχρονη μητέρα διεκδικεί την ισορροπία. Αναγνωρίζει πως για να προσφέρει αγάπη, χρειάζεται να αγαπήσει τον εαυτό της και επιθυμεί να ζήσει με μεγαλύτερη ελευθερία και σεβασμό προς την προσωπικότητά της. Μία νέα πραγματικότητα γεννιέται με μητέρες να δουλεύουν, να μορφώνονται, να διατηρούν φιλίες, να ασχολούνται με χόμπι και να έχουν προσωπικό χρόνο. Μαθαίνοντας στα παιδιά τους, αγόρια και κορίτσια, ότι η φροντίδα είναι κοινή υπόθεση, η οποία δεν συνεπάγεται την απώλεια του εαυτού, διαμορφώνουν ένα πρότυπο ζωής: την αγάπη με γενναιοδωρία, χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου, και τη φροντίδα χωρίς όρια.
Επομένως, σκέφτομαι ότι η γιορτή της μητέρας δεν είναι απλώς ένα ευχαριστώ για όλα όσα προσφέρει. Είναι και μια υπόσχεση: να βλέπουμε τις μητέρες μας ολόκληρες. Όχι μόνο μέσα από τους ρόλους που αναλαμβάνουν, αλλά και μέσα από την ουσία τους, ως άτομα με όνειρα, ανάγκες, δικαιώματα.
Για όλες αυτές τις γυναίκες που συνεχίζουν να προσφέρουν, να ονειρεύονται, να διεκδικούν, να μαθαίνουν και να αγαπούν· χρόνια πολλά και χρόνια φωτεινά! Καλό είναι να μην ξεχάσουν ποτέ πως, πάνω απ’ όλα, είναι άνθρωποι που αξίζουν να ζουν τη δική τους ζωή και τα δικά τους όνειρα.
