Του Κωνσταντίνου Καρατζά,
Το πολιτικό σκηνικό στην Τανζανία το τελευταίο διάστημα δυναμιτίζεται από την προσπάθεια καταστολής κατά της αντιπολίτευσης από την κυβέρνηση, λίγους μήνες πριν τις κρίσιμες εκλογές που θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο του 2025. Οι συνεχείς συλλήψεις ηγετικών στελεχών του αντιπολιτευόμενου κόμματος CHADEMA, σε συνδυασμό με κατηγορίες για βασανιστήρια και φίμωση της πολιτικής δράσης, εγείρουν ανησυχίες εντός και εκτός της χώρας.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί εκείνη του Tindu Lissu, γνωστού πολιτικού από την αντιπολίτευση, ο οποίος συνελήφθη τον Απρίλιο και αντιμετωπίζει σοβαρές κατηγορίες για προδοσία. Ο Lissu είχε επιστρέψει στην Τανζανία έπειτα από μια περίοδο κατά την οποία βρισκόταν αυτοεξόριστος, με σκοπό να προετοιμάσει την υποψηφιότητά του για τις επερχόμενες εκλογές. Ωστόσο, οι αρχές της χώρας τον συνέλαβαν με την κατηγορία ότι υποκινούσε την αποσταθεροποίηση μέσα από τις δημόσιες εκκλήσεις του για μεταρρυθμίσεις στο εκλογικό σύστημα. Η ομάδα υπεράσπισής του κάνει λόγο για περιορισμένη πρόσβαση και διαδικασίες που παραβιάζουν μια δίκαιη δίκη. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε νομικός εκπρόσωπός του, πρόκειται για ξεκάθαρη προσπάθεια αποδυνάμωσης της αντιπολίτευσης με νομικά προσχήματα.
Ωστόσο, όπως μπορεί να διαπιστωθεί, δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό. Τον Αύγουστο του 2024 δεκάδες μέλη και υποστηρικτές του CHADEMA ανάμεσά τους και ο πρόεδρος του Freeman Mbowe, συνελήφθησαν στην περιοχή Magomeni του Νταρ Ες Σαλαμ. Η σύλληψη έγινε τότε πριν από μία προγραμματισμένη διαδήλωση του κόμματος για να καταδικάσει ένα κύμα απαγωγών και δολοφονιών που είχαν στόχο μέλη της αντιπολίτευσης. Η αστυνομία από την πλευρά της επικαλέστηκε λόγους ασφάλειας, ενώ έκανε χρήση βίας κατά τη διάρκεια των συλλήψεων. Αρκετοί συλληφθέντες δήλωσαν ότι κακοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της κράτησής τους και ο ίδιος ο Mbowe μετά την αποφυλάκισή του, δήλωσε ότι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με σοβαρούς τραυματισμούς. Εικόνες με τραυματισμένα μέλη του κόμματος έκαναν το γύρο του διαδικτύου και εντείνουν τις ανησυχίες για συστηματική καταστολή.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν ανακοινώθηκε από την εκλογική επιτροπή ότι το CHADEMA κινδύνευσε να αποκλειστεί από τις επερχόμενες εκλογές, επειδή αρνήθηκε να υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας για τις εκλογές. Αντίθετα, το κόμμα ζητούσε πρώτα την υιοθέτηση ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ισότιμης συμμετοχής. Η άρνηση του κόμματος θα μπορούσε να το αποκλείσει κι από άλλες εκλογικές αναμετρήσεις τα επόμενα πέντε χρόνια.
Όπως είναι λογικό τέτοιες συμπεριφορές θέτουν σε πλήρη αμφιβολία την ουσία και την ποιότητα της δημοκρατικής διαδικασίας στην Τανζανία. Αναλυτής από το Human Rights Watch, σημειώνει ότι «δεν μπορείς να έχεις ελεύθερες εκλογές όταν οι βασικοί παίκτες διώκονται ή αποκλείονται από τη διαδικασία». Μπροστά σε αυτά τα φαινόμενα ΜΚΟ και οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Human Rights Watch, έχουν αντιδράσει έντονα καταδικάζοντας τη συνεχιζόμενη καταστολή και απαιτώντας την άμεση απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατούμενων και την αποκατάσταση των δημοκρατικών ελευθεριών.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να ελέγξει το πολιτικό τοπίο. Παρά τις εξαγγελίες για μια πιο φιλελεύθερη προσέγγιση στη διακυβέρνηση όταν ανέλαβε την εξουσία μετά το θάνατο του προκατόχου της, η Samia Suluhu Hassan, δεν έχει δείξει κανένα δείγμα για συνεργασία μεταξύ των πολιτικών κομμάτων σε αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα οι πρόσφατες εξελίξεις παραπέμπουν σε επιστροφή του αυταρχικού παρελθόντος.
Η στρατηγική των συλλήψεων και του αποκλεισμού της αντιπολίτευσης μοιάζει να αποτελεί συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει τη νίκη στις εκλογές. Τέτοιες πρακτικές μακροπρόθεσμα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολιτική αποσταθεροποίηση ενισχύοντας ριζοσπαστικές τάσεις ειδικά σε μία χώρα συγκροτημένη σε διαφορετικές φυλές και θρησκευτικές ταυτότητες. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς απομακρύνοντάς τους περαιτέρω από τις πολιτικές διαδικασίες.
Η καταστολή δε θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα για την Τανζανία εάν επιθυμεί ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να προχωρήσει σε μια νέα εποχή δημοκρατίας και πολιτικής σταθερότητας, αλλά οι πολιτικές ελευθερίες και η δίκαιη εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Tanzania: Stop repression of opposition leaders and immediately release Tundu Lissu, Amnesty International, διαθέσιμο εδώ
-
Tanzania’s opposition leader charged with treason, ΒΒC, διαθέσιμο εδώ
-
Tanzania clamps down on opposition rally, arrests leaders, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
