Tennis Elbow: Η σιωπηλή τενοντοπάθεια του σύγχρονου ανθρώπου

Της Ιρέμ Μόλλα Μουσταφά, 

Η έξω επικονδυλίτιδα αγκώνα, γνωστή στο ευρύ κοινό ως «αγκώνας του τενίστα», πρόκειται για μια επώδυνη κατάσταση των τενόντων, που εκφύονται από το οστό στο εξωτερικό μέρος του αγκώνα (στον έξω επικόνδυλο). Ο μυς, που «πρωταγωνιστεί» στην παθολογική αυτή συνθήκη, είναι ο βραχύς κερκιδικός εκτείνων τον καρπό, που, όπως μαρτυρεί το όνομα του, εξυπηρετεί την έκταση και σταθεροποίηση του καρπού.

Στην έξω επικονδυλίτιδα, η έκφυση του τένοντα μυός αυτού του σημείου, δηλαδή από το οποίο ο μυς «ξεκινάει» από το οστό, εκφυλίζεται, συνήθως λόγω πολυάριθμων μικροτραυματισμών και φλεγμαίνει. Αυτό καθιστά επώδυνες δραστηριότητες, στις οποίες ο μυς ενεργοποιείται, όπως ανύψωση του καρπού, πιάσιμο ή σύλληψη αντικειμένων. Αθλήματα, όπως το τένις, συνδέονται συχνά με την έξω επικονδυλίτιδα (εξού και ο όρος tennis elbow), αλλά η πάθηση μπορεί να προκύψει σε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες αθλητικές ή μη. Η εμφάνιση της έξω επικονδύλιτιδας δεν έχει ηλικιακό περιορισμό, αν και είναι συχνότερη σε άτομα ηλικίας μεταξύ 30 και 50 ετών. Δεν παρατηρείται, επίσης, φυλετική διαφοροποίηση.

Συχνές αιτίες μπορεί να είναι:

• Καταπόνηση: Μπορεί να σχετίζεται τόσο με την εργασία, όσο και με άλλες επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες ή κινήσεις (πιασίματος ή σύλληψης), όπως ζωγραφική, χειρωνακτική εργασία κ.τ.λ. Κατά συνέπεια, ορισμένα επαγγελματα ενέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας.
• Τραύμα: Αν και λιγότερο συχνό, οίδημα του τένοντα μπορεί να προκύψει και με άμεση πλήξη στον αγκώνα, οδηγώντας σε εκφύλιση του μυικού τένοντα, προοικονομώντας μελλοντική ευαισθησία.

Συμπτώματα 

Ο πόνος εξαναγκάζει κατά κύριο λόγο τους ασθενείς να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Ο πόνος αυτός εντοπίζεται στο εξωτερικό του αγκώνα, στον έξω επικόνδυλο, για να είμαστε ακριβείς, πάνω από την περιοχή του κάτω πέρατος του βραχιονίου. Πολλές φορές υπάρχει αίσθημα καύσου, όπως και ευαισθησία στην αφή. Δραστηριότητα, όπως πιάσιμο ή ανύψωση, που ασκούν πίεση στον τένοντα προκαλούν πόνο, ο οποίος και ξεκινά συνήθως από τον αγκώνα, ενώ ενδέχεται να ακτινοβολήσει από το αντιβράχιο μέχρι το χέρι. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο έντονα, ώστε να οδηγήσουν σε μερική αναπηρία στην καθημερινότητά των ασθενών, με μυϊκή αδυναμία, όπως και αδυναμία εκτέλεσης απλών, καθημερινών δραστηριοτήτων. Ο πόνος μπορεί να εντείνεται.

Διάγνωση

Η διάγνωση της έξω επικονδυλίτιδας είναι κυρίως κλινική. Κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης, ο γιατρός σας μπορεί να ασκήσει πίεση στην ευαίσθητη περιοχή ή να σας ζητήσει να κινήσετε τον αγκώνα, τον καρπό και τα δάχτυλά σας με διάφορους τρόπους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το ιατρικό σας ιστορικό και η φυσική εξέταση παρέχουν αρκετές πληροφορίες για τη διάγνωση της έξω επικονδυλίτιδας. Αν υπάρχει υποψία ότι κάτι άλλο μπορεί να προκαλεί τα συμπτώματα, μπορεί να χρειαστούν ακτινογραφίες ή άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως MRI ή Ηλεκτρομυογράφημα για αποκλεισμό συμπίεσης νευρικών σχηματισμών που μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα κ.ά.

Θεραπεία

Οι περισσότεροι ασθενείς με έξω επικονδυλίτιδα αγκώνα θα δουν τα συμπτώματά τους να υποχωρούν αυτόματα μέσα σε ένα χρόνο. Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή σπανιότερα χειρουργική. Η συντηρητική προσέγγιση είναι επιτυχής στο 85-95% των περιπτώσεων:

• Τροποποίηση δραστηριότητας: ο περιορισμός της δραστηριότητας που προκαλεί την κατάσταση επιφέρει ύφεση στα συμπτώματα. Η τροποποίηση τεχνικών μπορεί να αποβεί χρήσιμη.
• Φάρμακα: Τα αντιφλεγμονώδη βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου μέσω της μείωσης της φλεγμονώδους αντίδρασης.
• Νάρθηκες: Ένας επίδεσμος, ακριβώς κάτω από τον αγκώνα, πάνω από τον μυ του αντιβραχίου, μπορεί να μειώσει την ένταση στον τένοντα και να τον βοηθήσει να επουλωθεί —υπάρχουν στο εμπόριο πολλοί διαφορετικοί επίδεσμοι με επιθέματα από ζελατινώδη υλικά που μπορούν να θερμανθούν ή να ψυχθούν, προσφέροντας επιπλέον ανακούφιση σε πολλούς ασθενείς.
• Φυσικοθεραπεία: Οι ασκήσεις τεντώματος και/ ή ενδυνάμωσης, οι υπέρηχοι, οι θερμικές θεραπείες και οι μαλάξεις, μπορεί να οδηγήσουν στην ανακούφιση του πόνου.
• Ενέσεις στεροειδών: Ως ισχυρά αντιφλεγμονώδη φάρμακα, μπορούν να ενεθούν στην περιοχή με άμεση συχνά αποτελεσματικότητα.
• Πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP): Αυτό περιλαμβάνει λήψη αίματος από τον ασθενή και την ακόλουθη φυγοκέντρησή του. Η θεραπεία αυτή συνιστά μια υπό διερεύνηση και πολλά υποσχόμενη θεραπευτική πρόταση.
• Παγοθεραπεία: η εφαρμογή πάγου στην ευαίσθητη περιοχή για 10-15 λεπτά, τρεις με τέσσερεις φορές την ημέρα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Χειρουργική θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί επιλογή, όταν ο πόνος είναι επίμονος, δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλες συντηρητικές θεραπείες και τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από έξι έως 12 μήνες.

• Χειρουργική επέμβαση με μικρή τομή: Η συνηθέστερη χειρουργική προσέγγιση. Επέμβαση με μικρή τομή πάνω από τον έξω επικόνδυλο. Περιλαμβάνει αποκόλληση του τένοντα από το οστό και μερική αφαίρεση του εκφυλισμένου ιστού του.
• Αρθροσκοπική χειρουργική επέμβαση: Η έξω επικονδυλίτιδα αγκώνα μπορεί να αντιμετωπιστεί με χρήση αρθροσκοπικών οργάνων και μικρές τομές.

Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι και επιπλοκές αν και εξαιρετικά σπάνιοι. Οι πιο συνηθισμένοι είναι:

• Μόλυνση
• Βλάβη νεύρων και αιμοφόρων αγγείων
• Πιθανή παρατεταμένη αποκατάσταση
• Απώλεια δύναμης
• Απώλεια ευκαμψίας
• Ανάγκη για περαιτέρω χειρουργική επέμβαση

Φυσικοθεραπεία

Οι γενικές μέθοδοι διαχείρισης φυσιοθεραπείας για τον έξω επικονδυλίτιδα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Εκπαίδευση/ συμβουλές για τον έλεγχο του πόνου και/ ή την τροποποίηση των δραστηριοτήτων
• Πάγος, μασάζ, υπέρηχος
• Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση νεύρων (TENS), λέιζερ, θεραπεία κρουστικών κυμάτων
• Εποπτευόμενες ασκήσεις για ενδυνάμωση και διάταση
• Manual therapy- Mulligan

Εξωσωματική θεραπεία κρουστικών κυμάτων (ESWT)

Η ESWT συνιστά θεραπευτική προσέγγιση, η οποία αξιοποιείται σε πολλαπλές τενοντοπάθειες, όπως και η προκείμενη. Οι ασθενείς εκτίθενται σε ισχυρές μηχανικές κυματιστικές ώσεις, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια αρκετά ακριβή θέση. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την πιθανότητα αιμορραγίας και τοπικής βλάβης των μαλακών ιστών μέσω της σπηλαίωσης, αν και η τεχνική αναφέρεται ως γενικά ασφαλής.

Βαθιές εγκάρσιες τριβές

Βαθιά εγκάρσια τριβή είναι ένας συγκεκριμένος τύπος μασάζ συνδετικού ιστού που εφαρμόζεται ακριβώς στις δομές των μαλακών ιστών. Ο θεραπευτής πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει ένα αναλγητικό αποτέλεσμα, εφαρμόζοντας το στο σημείο της βλάβης για 10 λεπτά έως ότου επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα μουδιάσματος. Ο πόνος κατά το μασάζ τριβής θεωρείται λάθος ένδειξη. Απαιτείται μεσοδιάστημα 48 ωρών μεταξύ δύο συνεδριών. Ο σκοπός του μασάζ βαθιάς τριβής είναι να διατηρήσει την κινητικότητα μέσα στις δομές των μαλακών ιστών. Φαίνεται να έχει λειτουργία ανακούφισης από τον πόνο, λόγω της τροποποίησης των ερεθισμάτων του πόνου (θεωρία ελέγχου πύλης), μια καλύτερη ευθυγράμμιση των ινιδίων του συνδετικού ιστού, μαλακώνει τον ουλώδη ιστό και αυξάνεται η ροή του αίματος.

Ενδεικτικές Ασκήσεις

Απαλές ασκήσεις έκτασης και διατάσεις μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ευκαμψίας και στην ενίσχυση των μυών.

Άσκηση «Κάμψης Καρπού»:

1. Έκταση χειρός μπροστά, με παλάμη στραμένη προς τα κάτω.
2. Χρήση του άλλου χεριού προς ελαφριά κάμψη του καρπού προς τα κάτω.
3. Διάρκεια 15-30 δευτερόλεπτα.
4. Επανάληψη 2-4 φορές

Ενδυνάμωση των μυών του πήχη:

Με τη μείωση του πόνου, οι ασκήσεις ενδυνάμωσης θα αποβούν χρήσιμες στην αποτροπή πιθανών τραυματισμών στο μέλλον.

Άσκηση «Ενδυνάμωσης Καρπού»:

1. Συγκράτηση ενός ελαφριού βάρους με πήχη στηριγμένο σε ένα ύψωμα
2. Βαθμιαία άνοδος του χεριού με κάμψη του καρπού προς τα πάνω
3. Ελεγχόμενη κάθοδος του καρπού
4. Επανάληψη για 10-15 φορές, 2-3 σετ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Έξω Επικονδυλίτιδα Αγκώνα – Tennis Elbow, Κωνσταντίνος Σαράντος (Διευθυντής Ζ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου «Υγεία»), διαθέσιμο εδώ
• Lateral Epicondylitis, Physiopedia, διαθέσιμο εδώ 
• Έξω Επικονδυλίτιδα Αγκώνα: 7 Αποτελεσματικές Λύσεις για Γρήγορη Ανάρρωση, humankinetics.gr, διαθέσιμο εδώ