Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Η Θεσσαλονίκη αποτελούσε ανέκαθεν χώρος συγκέντρωσης ανθρώπων και σταυροδρόμι πολιτισμών, χτίζοντας έτσι με το πέρασμα των αιώνων μια μάρκα και πλούσια ιστορία. Μνημεία, έργα τέχνης, σπουδαίες προσωπικότητες συνθέτουν το σκηνικό της συμπρωτεύουσας. Μια βόλτα στους χιλιοπάτητους δρόμους της υπόσχεται να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον κάθε επισκέπτη.
Μια επισκόπηση στα μνημεία της πόλης, την κοινωνία και στην ιστορία του 20ού αιώνα μπορεί να συναντήσει κανείς στον οδηγό του Χρίστου Ζαφείρη, Η Θεσσαλονίκη του 20ου αιώνα: Ιστορία, Κοινωνία, Μνημεία, Μουσεία, Τοπόσημα της Σύγχρονης Πόλης, που διατίθεται από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Ο γεννημένος στην Κρανιά Ελασσόνας συγγραφέας είναι δημοσιογράφος (με μακρά εμπειρία στον τύπο και το ραδιόφωνο) και κάτοικος της Θεσσαλονίκης, ενώ κατέχει και το πτυχίο του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ καθώς και της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Τέλος, έχει ασχοληθεί και με την ιστορική έρευνα πάνω στην πορεία της Θεσσαλονίκης ανά τους αιώνες, αλλά και με τον ελληνισμό γενικότερα.
Το πόνημά του, λοιπόν, μέσα από τις σελίδες του φωτίζει τον πλούσιο σε γεγονότα 20ο αιώνα και το αποτύπωμα που άφησε στην συμπρωτεύουσα καθώς μέσα σε αυτόν εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος. Στην αρχή παραθέτει μια χρονολογική περιγραφή των σημαντικών σταθμών που πέρασε η πόλη μέσα στον αιώνα σε διάφορες πτυχές της πορείας της, όπως οι ισχυροί σεισμοί που συντάραξαν τον οικιστικό ιστό (1902, 1978 κλπ), η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 που κατέστρεψε μια έκταση 1200 στρεμμάτων, η δημιουργία της ΔΕΘ, οι φάσεις της κατοχής κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι περιπέτειες των Εβραίων που ζούσαν στην πόλη και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και άλλα γεγονότα συνυφασμένα με τη Θεσσαλονίκη, ενώ ακολουθεί και η περίοδος κατά την οποία βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία, προσφέροντας μια πλήρη εικόνα για την ιστορία της.
Η κόρη του Θερμαϊκού, όμως, όπως μας θυμίζει ο συγγραφέας, έχει υπάρξει και μάρτυρας πολλών πολιτικών δολοφονιών που συντάραξαν τη χώρα, από τον μακροβιότερο μονάρχη της Ελλάδας, Γεώργιο Α΄, και δράστη τον Αλέξανδρο Σχινά, μέχρι το στέλεχος του ΚΚΕ Γιάννη Ζέβγο, τον βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη και άλλα σημαίνοντα πρόσωπα. Παράλληλα, ωστόσο, η Θεσσαλονίκη έχει υπάρξει και φορέας πολιτισμού «γεννώντας» σπουδαίες προσωπικότητες της τέχνης όπως ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης, ο λογοτέχνης Γιώργος Ιωάννου, ο ζωγράφος Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης κ.α. Επιπλέον, η πόλη έχει μακρά παράδοση και στον αθλητισμό με τη δράση ιστορικών συλλόγων, όπως ο Ηρακλής, ο Άρης, ο ΠΑΟΚ και ο ΧΑΝΘ συμβάλλοντας στο αγωνιστικό πνεύμα.
Από την περιήγηση στη συμπρωτεύουσα που πραγματοποιούμε μέσα από τις σελίδες του έργου του Χρίστου Ζαφείρη δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι χώροι υψηλού ενδιαφέροντος, όπως τα μουσεία (Βαλκανικών Πολέμων, Κινηματογράφου, Μακεδονικού Αγώνα, Λευκού Πύργου κλπ), οι εμβληματικοί ναοί (Αγίας Σοφίας, Αγίου Δημητρίου, Αγίου Μηνά και Αγίου Στυλιανού), τα καραβάκια του Θερμαϊκού και πλήθος ακόμα τόπων και χώρων άξιων για μια περιήγηση.
Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε πως όλο το βιβλίο διατρέχουν πλούσιες και έγχρωμες εικόνες συνοδευτικές του κειμένου, ενώ παρατίθεται και μια επιλεγμένη βιβλιογραφία για την πόλη την οποία μπορεί να αξιοποιήσει ο αναγνώστης για περαιτέρω μελέτη. Εάν σκοπεύετε να βρεθείτε στους αξεπέραστους δρόμους της Θεσσαλονίκης ο οδηγός αυτός θα σας φανεί κάτι παραπάνω από χρήσιμος, αλλά ακόμα και εάν δεν ταξιδέψετε σε αυτήν με τη φυσική σας παρουσία τότε σίγουρα θα σας παρέχει μια ανεπανάληπτη νοερή περιπλάνηση.
