Του Θεμιστοκλή Καγκέλη,
Χθες, ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ, Εχούντ Όλμερτ, επανεμφανίστηκε στα πρωτοσέλιδα με μια σειρά από αιχμηρές, καταδικαστικές επιθέσεις κατά της ηγεσίας του Νετανιάχου. Από κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου μέχρι ισχυρισμούς για δημοκρατική κατάρρευση, η ρητορική του Όλμερτ φάνηκε πιο έντονη και καυστική από ποτέ. Ας αναλύσουμε τι είπε, τι σημαίνει και γιατί έχει σημασία.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο ισραηλινό Channel 12, ο Όλμερτ επιτέθηκε στον Νετανιάχου σε πολλαπλά μέτωπα. Προειδοποίησε ότι η χώρα βιώνει μια δημοκρατική κατάρρευση και προέτρεψε τους διεθνείς ηγέτες να «περιφρονήσουν» τον Νετανιάχου, ως κάποιον που «καταστρέφει τα δημοκρατικά θεμέλια του Κράτους του Ισραήλ». Ο Όλμερτ μάλιστα υπονόησε ότι ο Νετανιάχου βρίσκεται στα πρόθυρα μιας «νευρικής κρίσης», ως σύμπτωμα της συνεχιζόμενης πολεμικής καθημερινότητας στον τόπο του. Νωρίτερα, στο The Guardian, ο Όλμερτ είχε κατηγορήσει τον Νετανιάχου ότι ηγείται μιας «εγκληματικής συμμορίας» υπεύθυνης για την καταστροφή της Γάζας — χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο ως «αδιάκριτη, απεριόριστη, σκληρή και εγκληματική δολοφονία αμάχων». Υπό την ηγεσία του, τα θύματα Ισραηλινών και Παλαιστινίων, είπε ο Όλμερτ, έχουν φτάσει σε «τερατώδεις διαστάσεις».
Η ανησυχία του, όμως, δεν περιορίζεται στις πολεμικές τακτικές. Καταδίκασε τις μεταρρυθμίσεις του Νετανιάχου που στοχεύουν στον περιορισμό της δικαστικής ανεξαρτησίας, αποκαλώντας την κίνηση «αντι-ισραηλινή» και προτρέποντας τους ηγέτες του κόσμου να αποστασιοποιηθούν από αυτό που χαρακτήρισε ως κυβέρνηση που ασκεί εξουσία χωρίς λογοδοσία. Υποστήριξε ότι η καρδιά της ταυτότητας του Ισραήλ — οι δημοκρατικοί θεσμοί του — βρίσκεται υπό πολιορκία, με τον συνασπισμό του πρωθυπουργού να είναι αποφασισμένος να αναδιαμορφώσει το Ανώτατο Δικαστήριο και να διορίσει δικαστές που ελέγχονται από την κυβερνώσα πλειοψηφία.
Στο μέτωπο της Γάζας, ο Όλμερτ δήλωσε ότι ο τρέχων πόλεμος του Ισραήλ δεν έχει «κανένα σκοπό» ή «σαφή σχεδιασμό», αποκαλώντας τον «ιδιωτικό πολιτικό πόλεμο» που μεταμφιέζεται σε στρατιωτική σύγκρουση. Ο ισχυρισμός του: oι αποφάσεις του Νετανιάχου καθοδηγούνται περισσότερο από την κομματική γραμμή και την προσωπική επιβίωση παρά το στρατηγικό όραμα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν αυξανόμενη κόπωση του ισραηλινού λαού, ενώ οι έφεδροι του στρατού απειλούν με απεργία, ασκώντας πρόσθετη πίεση στον κοινωνικό ιστό.
Προχωρώντας, ο Ολμέρτ αποδόμησε το πλάνο του Νετανιάχου για τη διαμόρφωση μιας «ανθρωπιστικής πόλης» στη Ράφα. Η ιδέα είναι αρχικά να μετεγκατασταθούν 600.000 Παλαιστίνιοι σε μια καθορισμένη περιοχή, που τελικά θα επεκταθεί για να φιλοξενήσει ολόκληρο τον πληθυσμό της Γάζας. Η είσοδος θα ρυθμίζεται με ελέγχους και η έξοδος θα απαγορεύεται εκτός από το εξωτερικό, υπό στρατιωτική επίβλεψη.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα The Guardian, ο Όλμερτ δεν μάσησε τα λόγια του: «Είναι στρατόπεδο συγκέντρωσης. Λυπάμαι». Προειδοποίησε ρητά: «Εάν οι Παλαιστίνιοι απελαθούν στη νέα «ανθρωπιστική πόλη», τότε μπορούμε να πούμε ότι αυτό αποτελεί μέρος μιας εθνοκάθαρσης. Δεν έχει συμβεί ακόμη… Αλλά αυτή θα ήταν η αναπόφευκτη ερμηνεία». Ο Όλμερτ τόνισε ότι το σχέδιο αυτό θα περιορίσει εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους σε στρατόπεδα όπου θα ελέγχονται από το Ισραήλ, χωρίς κανένα δικαίωμα εξόδου. Υποστήριξε ότι ο στόχος δεν είναι η προστασία αλλά ο εκτοπισμός: «Όταν χτίζουν ένα στρατόπεδο όπου σχεδιάζουν να «καθαρίσουν» περισσότερο από το μισό της Γάζας… είναι για να τους απελάσουν, να τους απωθήσουν και να τους πετάξουν. Δεν έχω καμία άλλη κατανόηση, τουλάχιστον εγώ». Αναμενόμενα, η αναφορά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης έφερε έντονο συμβολισμό, προκαλώντας σκοτεινούς παραλληλισμούς με το παρελθόν και προκαλώντας σημαντικές αντιδράσεις στον ισραηλινό πολιτικό λόγο. Τέλος, προσωπικότητες της αντιπολίτευσης όπως ο Yair Lapid και διεθνείς φωνές -συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών του ΟΗΕ- επανέλαβαν την εκτίμηση του Ολμέρτ, σημειώνοντας ότι το σχέδιο θα φυλακίσει ουσιαστικά τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους.
Το αν ο συνασπισμός του Νετανιάχου μπορεί να αντέξει αυτή την καταιγίδα εξαρτάται από δύο πράγματα: Μπορεί ο πρωθυπουργός να διατηρήσει την εσωτερική πολιτική πειθαρχία και να αντισταθεί στις αποστασίες; Και θα αυξηθούν οι πιέσεις του πολέμου και η παγκόσμια κριτική αρκετά ώστε να επιβάλουν ανασχηματισμό; Γενικώς, ο Όλμερτ δεν είναι ουδέτερος παρατηρητής. Ηγήθηκε του Ισραήλ από το 2006 έως το 2009 και ασκεί ανοιχτή κριτική στον Νετανιάχου εδώ και χρόνια, αποκαλώντας τον ψεύτη και προβλέποντας την πολιτική του πτώση. Ωστόσο, αυτά τα τελευταία σχόλια έρχονται εν μέσω ανανεωμένης αναταραχής: διαμαρτυρίες, δικαστικές μεταρρυθμίσεις και ένας πόλεμος που μπαίνει στον δέκατο μήνα του.
Σε κάθε περίπτωση, οι αιχμές του έχουν ανοίξει ξανά τη συζήτηση: σε ποιο σημείο η νίκη σε έναν πόλεμο κοστίζει σε ένα έθνος την ψυχή του;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
«Στρατόπεδο συγκέντρωσης» λέει ο πρώην Πρωθυπουργός του Ισραήλ την «ανθρωπιστική πόλη» που σχεδιάζει ο Νετανιάχου στη Γάζα, Η Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
-
‘Humanitarian city’ would be concentration camp for Palestinians, says former Israeli PM, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
