Του Αντώνη Πετρόπουλου,
Είναι οι ήσυχοι γίγαντες των τροπικών δασών του Βόρνεο και της Σουμάτρας και κοντινοί συγγενείς των ανθρώπων. Οι ουρακοτάγκοι είναι οι μοναδικοί μεγάλοι πίθηκοι στην Ασία και μοιράζονται μαζί μας περίπου το 97% του DNA μας. Έχοντας πολλά κοινά γνωρίσματα σε επίπεδο ανατομίας και συμπεριφοράς, ξεχωρίζουν για την αξιοθαύμαστη νοημοσύνη τους, την πολύπλοκη κοινωνική ζωή και τη χρήση εργαλείων για την επιβίωσή τους — στοιχεία που συμβάλλουν στη μελέτη της εξελικτικής μας καταγωγής.
Ωστόσο, αυτά τα μοναδικά πλάσματα κινδυνεύουν άμεσα με αφανισμό από τις καταστροφικές ανθρώπινες ενέργειες. Ειδικοί εκτιμούν ότι ολόκληρος ο πληθυσμός των ουρακοτάγκων θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα 25 χρόνια. Τα δάση τους εξαφανίζονται με δραματικούς ρυθμούς, κυρίως λόγω της αποψίλωσης για την επέκταση φυτειών φοινικόδεντρων, ενώ οι συχνές πυρκαγιές καταστρέφουν ανεπιστρεπτί τον πολύτιμο βιότοπό τους.
Τα εγκλήματα εις βάρος τους δεν σταματούν εκεί. Εταιρείες φοινικέλαιου χρηματίζουν λαθροκυνηγούς, ώστε να σκοτώνουν άγρια ζώα που θεωρούνται «παράσιτα» για το οικονομικό τους συμφέρον. Πολλά από τα ζώα αυτά σκοτώνονται από μηχανήματα εκσκαφής ή καίγονται ζωντανά, όταν οι εργάτες βάζουν φωτιές κατά τις αποψιλώσεις. Όσα επιβιώνουν τον φρικτό αυτό θάνατο, αιχμαλωτίζονται και καταλήγουν στο παράνομο εμπόριο κατοικίδιων ζώων.
Η καταστροφή του φυσικού τους οικοτόπου και η εξόντωσή τους δεν αποτελούν μόνο ηθικό και συναισθηματικό ζήτημα. Απειλείται η ίδια η ισορροπία των τροπικών δασών. Οι ουρακοτάγκοι λειτουργούν ως κρίσιμοι σποροδιασκορπιστές: τρώγοντας φρούτα και μεταφέροντας σπόρους σε μακρινές αποστάσεις, συμβάλλουν στην αναγέννηση και σταθερότητα του οικοσυστήματος. Χωρίς αυτούς, τα δάση του Βόρνεο και της Σουμάτρας κινδυνεύουν να αλλάξουν ριζικά.
Ο αφανισμός τους από ανθρώπινα χέρια σημαίνει απώλεια ενός πολύτιμου κομματιού της φύσης μας και του ίδιου μας του είδους. Η συναισθηματική τους νοημοσύνη, ο τρόπος που αγκαλιάζουν τα μικρά τους, που προστατεύουν και που θρηνούν την απώλεια, παραπέμπουν στις ανθρώπινες ρίζες μας.
Έχοντας το δικό μας μερίδιο ευθύνης ως νοήμονα όντα στον πλανήτη που μοιραζόμαστε, οφείλουμε ηθικά να διαφυλάξουμε αυτό το πολύτιμο παράθυρο προς την ιστορία του είδους μας. Η ευαισθητοποίηση ξεκινά από το πραγματικό ενδιαφέρον. Όταν κατανοήσουμε την αξία αυτών των πλασμάτων και τον ρόλο τους στο οικοσύστημα, μπορούμε να γίνουμε η φωνή τους. Συνειδητοποιώντας ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο πλανήτη και ότι —όπως εμείς— κι εκείνοι είναι ένα αναντικατάστατο κομμάτι που διατηρεί τη Γη μας ζωντανή και βιώσιμη, μπορούμε να συμβάλουμε. Κάνοντας μικρά βήματα στη σκέψη και τις πράξεις μας, βοηθάμε ώστε να μη μείνουν μόνο θλιβερές αναμνήσεις αυτοί οι ξεχωριστοί συγκάτοικοί μας στον πλανήτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Orangutans: VIPS of Asia’s rainforests, wwf.org.uk, διαθέσιμο εδώ
